Ông Neil Gorsuch tỏ ra thoải mái trong ngày điều trần đầu tiên ở Ủy ban Tư pháp Thượng viện - Ảnh: Reuters

Theo kế hoạch, quá trình điều trần phê chuẩn ông Gorsuch sẽ diễn ra trong vòng 3 ngày tại Thượng viện Mỹ, bắt đầu từ sáng 20-3 (giờ Mỹ). Ứng viên được ông Trump đề cử sẽ phải ngồi nhiều giờ liền để trả lời các câu hỏi của Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ trước khi tiến vào phiên bỏ phiếu phê chuẩn toàn thượng viện.

Ông Gorsuch bước vào phòng điều trần với thượng nghị sĩ Cộng hòa Chuck Grassley, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện. Nhiều dấu hiệu cho thấy ông Gorsuch đang nhận được sự ủng hộ rất lớn từ các thượng nghị sĩ Cộng hòa - phe đang chiếm đa số tại thượng viện.

Mở đầu phiên điều trần, ông Grassley nhấn mạnh điều quan trọng nhất khi làm thẩm phán là không bao giờ được vượt quá thẩm quyền. Ông Grassley sau đó tiếp tục dành những lời có cánh cho người được ông Trump đề cử để ngồi vào chiếc ghế đang khuyết tại Tòa án tối cao.

Phe Dân chủ tại Thượng viện không hài lòng với quyết định chọn ông Gorsuch, thẩm phán liên bang 49 tuổi đến từ Colorado (Mỹ). Khoảng 30 người ngồi bên dưới đã cùng mặc áo phông màu đỏ có dòng chữ #StopGorsuch (tạm dịch: chặn Gorsuch). 

Chiếc ghế thứ 9 tại Tòa án tối cao Mỹ đã bị bỏ trống gần 13 tháng kể từ khi thẩm phán bảo thủ Antonin Scalia qua đời vào tháng 2-2016. Cựu Tổng thống Barack Obama đã đề cử thẩm phán Merrick Garland thay thế, nhưng Thượng viện do đảng Cộng hòa chiếm đa số khi đó tuyên bố sẽ để trống ghế này tới khi có Tổng thống thứ 45 và từ chối phê chuẩn ông Garland.

Phe Dân chủ ngày 20-3 đã nhắc lại điều này trong phiên điều trần phê chuẩn ông Gorsuch.

"Sự đề cử mà ông nhận được là một phần trong chiến lược của đảng Cộng hòa nhằm chiếm cả nhánh tư pháp của nước Mỹ. Đó là lý do tại sao những người Cộng hòa giữ ghế tại Thượng viện này đã cố trì hoãn và để trống chiếc ghế ở Tòa án tối cao suốt 1 năm trời, là câu trả lời cho việc họ đã bỏ mặc 30 ứng cử viên khác đã nhận được sự đồng ý của các thành viên hai đảng thuộc ủy ban này khi Tổng thống Obama hết nhiệm kỳ", thượng nghị sĩ cấp cao Dân chủ Dick Durbin chỉ trích.

Nếu ông Gorsuch được phê chuẩn, thế cân bằng 4-4 giữa phe bảo thủ và tự do tại Tòa án tối cao sẽ bị phá vỡ và nghiêng về phe bảo thủ. Điều này cũng đồng nghĩa với việc nhiều thách thức pháp lý mà chính quyền Trump đang đối mặt, như sắc lệnh cấm nhập cảnh ký ngày 27-1 bị đình chỉ, sẽ có ưu thế và tự tin lớn hơn khi đưa lên Tòa tối cao.

Phe Cộng hòa đang chiếm 52 trong tổng số 100 ghế tại Thượng viện Mỹ. Theo quy định hiện tại, thẩm phán Gorsuch cần tối thiểu 60 phiếu đồng ý để được phê chuẩn. Nếu phe Dân chủ (46 ghế) đoàn kết chống lại ông Gorsuch, phe Cộng hòa vẫn có thể thay đổi quy định để phê chuẩn ông Gorsuch theo nguyên tắc đa số.