Học sinh đạt điểm cao luôn là điều tốt, là sự tự tin của trò, thành quả của thầy cô và sự hài lòng của phụ huynh. Nhưng điểm số và danh hiệu cuối năm chỉ là một góc của câu chuyện giáo dục ở nhà trường phổ thông.

Khó hơn cả điểm số đẹp

Ai từng dạy học ở các trung tâm giáo dục thường xuyên, các trường tư thục mới thấy học sinh giỏi chăm ngoan cần thiết đến dường nào! 

Ở đó, giáo viên thường xuyên tiếp xúc với học sinh chưa ngoan, không giỏi cũng như ít chăm. Thành quả người thầy ở những nơi này không chỉ có những điểm số và danh hiệu.

Và ngay cả những trường công lập bình thường cũng có vô số những chuyện học trò nói tục, chửi thề trong trường, nói chuyện ồn ào ngay trong lớp. 

Đi trễ, trốn tiết, sử dụng điện thoại di động trong giờ học, vô lễ với thầy cô, cán bộ, công nhân viên... là chuyện hằng ngày trong trường.

Nếu chỉ nói chuyện điểm số thì chưa hết những vất vả thực tế của thầy cô. Nhiều đồng nghiệp của tôi từng nói "những tiêu chí giỏi chăm ngoan như xưa không đủ với học sinh thời nay". 

Học trò bây giờ không học thụ động, không phải thầy cô nói gì cũng cho là đúng. Trò luôn sẵn sàng phản biện, hoặc nếu không nói ra cũng sẽ có cách nghĩ riêng.

Người thầy bây giờ hướng học sinh đến những tiêu chí khác như kỹ năng thích ứng, chung sống và phát triển, như hợp tác nhóm, tự chủ và năng lực tư duy độc lập, sáng tạo.

Thời nào cũng cần có học sinh giỏi chăm ngoan vì đó là những tiêu chí mà học sinh cần trước khi nghĩ đến chuyện phản biện, tự chủ. Cho nên, điểm 9, 10 là cần nhưng chưa đủ. 

Và với số đông học sinh không đạt đến điểm 8, 9, 10 (thậm chí chỉ là điểm 5), các em cần được công nhận, đánh giá đúng ở những tố chất khác để cùng phát triển bên cạnh những bạn điểm cao hơn. Đây là điều rất cần đổi mới, có vậy mới đỡ áp lực điểm số với cả thầy và trò.

Không xét thi đua giáo viên dựa trên điểm của học sinh

Điều này rất đúng nhưng không dễ làm được. Sở GD-ĐT TP.HCM vừa có chỉ đạo định hướng về việc tránh đánh giá thi đua giáo viên dựa trên kết quả kiểm tra, đánh giá học sinh.

Đây được xem là một chỉ đạo "cởi trói" cho giáo viên khi ra đề kiểm tra, đánh giá học sinh. Bớt những áp lực điểm số, tỉ lệ học sinh khá giỏi cho thầy cô, dễ hay khó? Thật khó có thể nói dễ.

Ví dụ như khi ra đề kiểm tra, giáo viên rất ngại khi ra những kiến thức rộng hơn những gì có trong sách giáo khoa. Học sinh không làm được, điểm số sẽ ảnh hưởng bất lợi cho giáo viên. 

Cho nên, thầy cô cất công soạn đề cương, hướng dẫn ôn, dò bài đến thuộc làu. Học trò miệt mài theo học thuộc đề cương, làm bài theo những gì có trong đề cương. Vậy còn chỗ cho những sáng tạo, cho độc lập suy nghĩ với những đề mới lạ?

Điểm số của học sinh hiện vẫn là thước đo khi đánh giá hiệu quả công việc của thầy cô. Không đánh giá thi đua dựa trên kết quả học tập của học sinh sẽ giúp giáo viên tránh được bệnh thành tích, kết quả sẽ gần đúng hơn với thực học. 

Mong định hướng trên sẽ thành sự thật, dù trước mắt nói dễ nhưng làm được thật khó vô cùng!

Giáo dục cần thước đo khác ngoài điểm số

TTO - Giáo dục Việt Nam giờ quá chú trọng vào kết quả qua điểm số. Khi thước đo giáo dục chỉ chú trọng đến điểm số, thì việc cha mẹ, giáo viên, nhà trường, xã hội... thường xuyên đặt tâm điểm hay kỳ vọng vào điểm số cũng là điều dễ hiểu.