Chiều 10-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Dân số và dự án Luật Phòng bệnh.

Tham gia ý kiến, nhiều đại biểu quan tâm chính sách khuyến khích phụ nữ sinh đủ 2 con, đặc biệt chính sách hỗ trợ tài chính.

Vì tuổi tác mà không được hỗ trợ là chưa công bằng

Đại biểu Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) nhận định quy định "phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi" được hiểu là chỉ những người này mới được hỗ trợ tài chính, còn lại không được. Ông đề nghị cần làm rõ cơ sở của quy định này.

"Có thể quy định này nhằm khuyến khích người trong độ tuổi sinh đẻ để đảm bảo nguồn nhân lực cho tương lai, nhưng tôi thấy chưa ổn. Nếu nhìn ở góc độ tính hợp lý, tính công bằng thì chưa hợp lý, đó là tạo ra sự phân biệt đối với những người sinh đủ 2 con sau tuổi 35", ông Tám phân tích.

Đại biểu nhìn nhận đề xuất trong dự luật chưa tính đến hoàn cảnh cá nhân của người phụ nữ mà sinh con sau tuổi 35, những người có thể muốn sinh trước 35 tuổi nhưng vì nhiều điều kiện do sự nghiệp, áp lực công việc, điều kiện kinh tế, tìm kiếm việc làm, tìm kiếm bạn đời phù hợp, các yếu tố khách quan khác mà họ chưa sinh con trước 35 tuổi.

Sau đó họ sinh đủ 2 con sau 35 tuổi thì không được hỗ trợ, điều này chưa công bằng và cũng tội nghiệp cho họ.

"Họ cũng sinh đủ con, chỉ vì yếu tố tuổi tác mà không được hỗ trợ, cho nên chưa công bằng và thiếu tính toàn diện. Do vậy cần quy định đồng bộ hơn theo hướng hỗ trợ cho các phụ nữ sinh hai con ở tất cả các độ tuổi" ông Tám đề xuất.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (Tây Ninh) cũng nêu ý kiến về quy định một số chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh đủ hai con như là nghỉ thai sản, hỗ trợ tài chính, nhà ở.

Theo bà Uyên, thực tế cho thấy việc triển khai các chính sách này, đặc biệt là chính sách về nhà ở, gặp rất nhiều khó khăn do hạn chế về nguồn lực và khả năng cân đối ngân sách, nhất là tại các địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn.

Ngoài ra các chính sách chưa thực sự gắn kết mạnh mẽ vai trò của nam giới trong việc chia sẻ chăm sóc con cái.

Đại biểu đề nghị ban soạn thảo rà soát quy định theo hướng linh hoạt, phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính khả thi. Đồng thời bổ sung một số chính sách mang tính bền vững, thiết thực như là hỗ trợ phát triển hệ thống dịch vụ trông giữ trẻ, giáo dục mầm non công lập và ngoài công lập đảm bảo chất lượng.

Đây là giải pháp căn cơ giúp giảm gánh nặng chăm sóc con nhỏ cho các gia đình, tạo điều kiện cho phụ nữ, đặc biệt là lao động nữ, sớm quay lại thị trường lao động.

"Chính sách giảm thuế thu nhập cá nhân cho gia đình sinh đủ hai con là hình thức hỗ trợ trực tiếp, có tính khuyến khích cao và phù hợp với xu hướng chính sách tại một số quốc gia đang đối mặt với tỉ suất sinh thấp. Chính sách này không chỉ hỗ trợ tài chính mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ yên tâm sinh và nuôi dạy con, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu dân số", bà Uyên phân tích.

Cân nhắc kéo dài thời gian nghỉ thai sản

Ở góc độ khác, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) cho hay dự luật quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai, theo hướng phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng. Đây là quy định sẽ nhận được sự đồng tình của khá nhiều những người đã, đang và sẽ làm mẹ.

Tuy nhiên theo bà, cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Khi kéo dài thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ, doanh nghiệp sẽ có xu hướng e ngại tuyển hoặc bố trí lao động nữ vào các vị trí quan trọng do lo ngại gián đoạn công việc và chi phí phát sinh.

Quy định này có thể vô tình trở thành rào cản đối với lao động nữ và làm gia tăng nguy cơ phân biệt đối xử về giới trong tuyển dụng và sử dụng lao động nữ.

Bên cạnh đó với nhóm phụ nữ hiện nay có xu hướng coi trọng sự nghiệp, đặc biệt là nhóm lao động trẻ, lao động chất lượng cao, chính sách tăng thời gian nghỉ thai sản có thể tạo tâm lý e ngại sinh con thứ hai. Do sự lo lắng rằng việc vắng mặt dài hơn sẽ ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến, đánh giá hiệu quả công việc hoặc vị trí trong cơ quan, doanh nghiệp.

"Vì vậy với biện pháp này, nên có quy định mở, có sự phân biệt giữa các nhóm nghề, ngành, khu vực trước khi áp dụng. Đồng thời, cần song song bổ sung các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, giảm chi phí sử dụng lao động nữ, cũng như có chính sách bảo đảm cơ hội thăng tiến bình đẳng cho phụ nữ sau khi nghỉ thai sản", bà Nga nêu ý kiến.

Đại biểu cho rằng, thay vì chỉ tập trung kéo dài thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ, cần mở rộng các chính sách hỗ trợ thực chất hơn để giảm gánh nặng cho phụ nữ trong việc sinh con và chăm sóc con.

Một trong những vấn đề cần được quan tâm là phát triển hệ thống nhà trẻ, cơ sở trông giữ trẻ từ 6 tháng tuổi, tạo điều kiện để phụ nữ quay trở lại công việc sớm hơn nếu họ có nhu cầu.

"Bên cạnh đó cần thay đổi tư duy trong xây dựng chính sách, nên quy định vợ hoặc chồng đều có thể nghỉ dài ngày để chăm sóc con mới sinh, thay vì chỉ quy định phụ nữ nghỉ dài như hiện nay. 

Có thể xem xét cơ chế linh hoạt, trong đó tổng thời gian nghỉ của cả hai vợ chồng không quá 7 hoặc 8 tháng, tùy gia đình lựa chọn phân bổ", bà nêu ý kiến.

Bộ Chính trị: Nghiên cứu ban hành các chính sách hỗ trợ cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi

Bộ Chính trị yêu cầu cần nghiên cứu ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích các cặp vợ chồng và cá nhân sinh đủ hai con.