Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis (trái) bắt tay người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa - Ảnh: AFP

Phản ứng lại, các quan chức Trung Quốc cũng bày tỏ sự không hài lòng đối với việc các tàu chiến của Mỹ đang tuần tra gần các hòn đảo mà Bắc Kinh ngang nhiên tuyên bố chủ quyền ở khu vực trên.

Trong suốt vòng đàm phán cấp cao tại Washington, như Reuters đưa tin, hai phía đã thể hiện nhiều quan điểm khác biệt của họ liên quan đến cuộc chiến thương mại hiện tại giữa Mỹ và Trung Quốc, tự do hàng hải tại các vùng biển ở châu Á - Thái Bình Dương, vấn đề tự trị của Đài Loan và cuộc đàn áp người Hồi giáo thiểu số của Bắc Kinh.

Hai quan chức cấp cao của Trung Quốc tham gia vòng đàm phán này cũng được dịp công khai cảnh báo rằng một cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ làm tổn hại đôi bên và kêu gọi duy trì các kênh truyền thông mở để giải quyết vấn đề đang khiến nền kinh tế toàn cầu bất ổn.

Mặc dù có rất nhiều khác biệt như cuộc đàm phán trên nhằm mục đích kiểm soát các thiệt hại về mối quan hệ đang xấu đi trong vài tháng qua giữa Trung Quốc và Mỹ, đồng thời để mở đường cho một cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị G20 ở Argentina vào cuối tháng này.

"Mỹ không theo đuổi một cuộc Chiến tranh lạnh hay chính sách ngăn chặn Trung Quốc" - Ngoại trưởng Mike Pompeo phát biểu trong cuộc họp báo chung giữa hai nước.

Ông Pompeo cũng nói rằng ngay cả khi Washington và Bắc Kinh đang đối mặt với những thách thức khó khăn thì "sự hợp tác vẫn còn cần thiết trong nhiều vấn đề" như nỗ lực thuyết phục Triều Tiên từ bỏ chương trình hạt nhân.

Cuộc đối thoại ngoại giao và an ninh hằng năm giữa Mỹ và Trung Quốc ban đầu được lên kế hoạch ở Bắc Kinh hồi tháng trước nhưng đã bị hoãn do căng thẳng leo thang.

Trong cuộc đối thoại ngày 9-11 tại Washington, Ngoại trưởng Pompeo cùng Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis đã làm việc cùng thành viên Bộ Chính trị Trung Quốc Vương Khiết Trì và Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa.

Ông Vương cho biết Trung Quốc cam kết sẽ "không đối đầu" nhưng cho rằng Bắc Kinh có quyền xây dựng "các cơ sở quốc phòng cần thiết" trên lãnh thổ của mình. Đồng thời ông Vương cũng kêu gọi Washington ngừng triển khai tàu chiến và máy bay quân sự gần các đảo mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền một cách bất hợp pháp tại Biển Đông.

Đáp lại, ông Mattis khẳng định Washington đang hành động theo luật pháp quốc tế để bảo vệ quyền tự do hàng hải cho Mỹ và các quốc gia khác khi đến Biển Đông.

Trong khi đó ông Ngụy và ông Mattis đã nhất trí rằng cần thiết phải hạ nhiệt căng thẳng quân sự Mỹ - Trung để tránh những cuộc xung đột không chủ đích.