Phóng to

Nhiều ý kiến cho rằng cần nâng cao trách nhiệm của cơ quan quản lý nhằm bảo vệ quyền lợi người dùng dịch vụ viễn thông - Ảnh: Quang Định

Một khi được độc quyền hoặc ít nhất là thống lĩnh được thị trường thì doanh nghiệp muốn giá nào người tiêu dùng phải chấp nhận giá đó do không có quyền lựa chọn. Thông thường, người ta sẽ tăng giá từ từ, thành nhiều lần và cứ mỗi lần tăng giá lại nói rằng mình đang lỗ, do giá bán đang thấp hơn giá thành. Vấn đề là giá thành được cấu tạo như thế nào thì xã hội lại không biết và không thể biết. Với nhiều ngành nghề, doanh nghiệp không có bổn phận phải công khai giá thành với xã hội. Vả lại trong chừng mực tôn trọng các luật chơi về cạnh tranh, doanh nghiệp có quyền ấn định giá bán được cho là có lợi nhất cho mình.

Nhưng một cách ngoại lệ, doanh nghiệp nắm độc quyền hoặc có địa vị khống chế hoặc hoạt động trong những lĩnh vực sản xuất, kinh doanh gắn với nhu cầu thiết yếu của xã hội phải cung ứng sản phẩm, dịch vụ có chất lượng với giá cả hợp lý. Nói doanh nghiệp “phải” nghĩa là doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện. Để trách nhiệm được bảo đảm tôn trọng, cần đặt nó trong một khung pháp lý chặt chẽ chứ không thể chỉ dựa vào ý thức tự giác của con người.

Luật phải có những quy định nghiêm cấm hành vi thông đồng giữa các doanh nghiệp nhằm tạo ra nhóm độc quyền hoặc có khả năng chi phối mạnh, từ đó có điều kiện thao túng thị trường. Luật cũng phải đòi hỏi các doanh nghiệp cung ứng sản phẩm, dịch vụ tối cần thiết cho sinh hoạt của người dân phải nghiêm chỉnh tôn trọng biên độ dao động giá được định sẵn trên cơ sở những tính toán khoa học, hợp lý. Bên cạnh đó cần đề ra những biện pháp chế tài mạnh mẽ, nghiêm khắc, thể hiện tính răn đe của luật pháp.

Ở Pháp, người ta vẫn nhắc đi nhắc lại vụ xử phạt vào năm 2005 đối với ba nhà mạng điện thoại di động về hành vi thông đồng về giá để bắt chẹt người tiêu dùng. Ba nhà mạng chia nhau kiểm soát gần như toàn bộ thị trường. Thay vì cạnh tranh với nhau bằng cách cải thiện chất lượng dịch vụ, giảm giá bán để người tiêu dùng được hưởng lợi, các nhà mạng lại đồng lòng hét giá cao với mong muốn cùng thu lợi lớn. Bị công luận phản ứng dữ dội, các nhà mạng vẫn khăng khăng giữ giá và cuối cùng bị hội bảo vệ người tiêu dùng kiện. Trước tòa án, doanh nghiệp bị quy kết là có hành vi đi ngược lại nguyên tắc tự do cạnh tranh nhằm thu lợi bất chính và bị phạt tiền, đồng thời bị buộc phải định lại giá dịch vụ cho hợp lý. Tổng số tiền phạt lên tới hơn 534 triệu euro, vượt xa số lợi nhuận thực tế, không chỉ được coi là mức phạt kỷ lục. Trên hết, đó là nỗi ám ảnh đối với doanh nghiệp vi phạm, khiến họ không dám tái phạm, đồng thời cũng là bài học chung cho các doanh nghiệp về đạo đức kinh doanh..

Việc các nhà mạng đồng loạt tăng giá cước 3G và những vụ tăng giá gây bức xúc dư luận trong thời gian qua khiến người ta tự hỏi: liệu pháp luật nước ta đã có đủ các quy định cần thiết cho phép ngăn chặn, đẩy lùi một cách có hiệu quả thiên hướng thao túng, lũng đoạn thị trường để trục lợi của doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp độc quyền? Cũng có thể luật pháp không thiếu, nhưng không được thực thi nghiêm chỉnh do bộ máy kiểm tra, giám sát yếu kém, bị che mắt...

Dù trong trường hợp nào, trách nhiệm đối với các vụ tăng giá gây bức xúc xã hội phần lớn thuộc về các cơ quan được trao chức năng xây dựng khung pháp lý và chức năng quản lý trong các lĩnh vực có liên quan.

------------------------------------

* Tin bài liên quan:

MobiFone và Viettel tăng 40% cước 3GKhông nuốt trôi với giá cước 3GTăng giá cước 3G: bất thườngTăng cước 3G: Mắc nghẹn với chất lượng chưa tăngGiá 3G cước tăng, nhiều khách hàng muốn hủy đăng ký