Phóng to

Sau khi kết thúc buổi họp báo, ông Lê Hải Bình vẫn nhận được rất nhiều câu hỏi từ báo chí trong nước và quốc tế - Ảnh: H.GIANG

Phóng to

Một phóng viên quốc tế đặt câu hỏi cho các vị chủ tọa tại buổi họp báo - Ảnh Nguyễn Khánh

Sau phần cung cấp thông tin, ông Lê Hải Bình tuyên bố bắt đầu phần hỏi đáp cụ thể. Các phóng viên đã bắt đầu đầu đặt câu hỏi trong buổi họp báo.

Dưới đây là nội dung cuộc hỏi đáp:

* Báo Tiền Phong: Xin nêu vị trí mới và lý giải tại sao Trung Quốc lại di chuyển giàn khoan nhiều đến vậy?

- Ông Ngô Ngọc Thu: Việc Trung Quốc sau khi đã hạ đặt giàn khoan, ngày 27-5 đã di chuyển. Đây là giàn khoan nước sâu, độ sâu khu vực Trung Quốc đặt rất sâu khoảng 1000m. Mục đích khi di chuyển đến vị trí mới, đến nay vị trí này đã ổn định.

- Ông Lê Hải Bình: Dù di chuyển thế nào, giàn khoan vẫn nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của VN.

* Báo Tiền Phong: Tại sao Trung Quốc lại di chuyển giàn khoan nhiều đến vậy?

- Ông Ngô Ngọc Thu: Đây là giàn khoan nước sâu, và độ sâu ở khu vực Trung Quốc trên 1000m. Việc định vị giàn khoan vào đúng vị trí có thể khoan được có thể dịch chuyển 100-200 mét là bình thường. Cho đến nay, vị trí giàn khoan đã ổn định.

* Báo Đại đoàn kết: Liên tiếp diễn ra việc tàu Trung Quốc đâm va, gây thương tích cho tàu, cán bộ VN. Xin cho biết đánh giá của Cục Kiểm ngư?

- Ông Hà Lê: Xin khẳng định các tàu cá VN bị tàu Trung Quốc tấn công, đập phá tài sản, gây thương tích cho ngư dân đều là tàu đang khai thác trên các ngư trường truyền thống của VN. Điều này là vi phạm nghiêm trọng Công ước quốc tế về Luật biển năm 1982. Điều này đe dọa tài sản, tính mạng của ngư dân VN. Chúng tôi cực lực phản đối và đề nghị thế giới phản đối Trung Quốc…

* Báo Washington Times: Tuần trước có đoàn nghị sĩ cấp cao của Ủy ban đối ngoại Quốc hội Mỹ thăm VN. Phía VN có kỳ vọng Mỹ đóng vai trò thế nào hỗ trợ VN bảo vệ chủ quyền?

- Ông Lê Hải Bình: Việc duy trì ổn định, an toàn, hàng hải là lợi ích, trách nhiệm của các quốc gia liên quan, cả trong và ngoài khu vực. Mỹ là cường quốc của thế giới, của Châu Á-Thái Bình Dương. Thời gian qua, cùng cộng đồng quốc tế, Mỹ đã có tiếng nói nhằm giải quyết căng thẳng ở khu vực. Hy vọng Mỹ sẽ có tiếng nói mạnh mẽ hơn, hành động thiết thực hơn, có tính xây dựng để góp phần bảo đảm an ninh an toàn hàng hải ở khu vực và vào việc giải quyết tranh chấp của khu vực theo luật pháp quốc tế.

* Báo Tuổi Trẻ: Trong hơn một tháng qua, Việt Nam đã kiên trì theo đuổi các biện pháp đối thoại hòa bình với Trung Quốc nhưng Trung Quốc không hề tỏ dấu hiệu nào cho thấy họ điều chỉnh hành vi theo hướng tôn trọng luật pháp quốc tế và chủ quyền của Việt Nam. Vậy Việt Nam sẽ làm gì tiếp theo để gây áp lực khiến Trung Quốc xuống thang căng thẳng?

- Ông Trần Duy Hải: Hơn tháng qua, VN đã nỗ lực ngoại giao để giải quyết căng thẳng. Nhưng Trung Quốc vẫn bất chấp các biện pháp ngoại giao của VN và kêu gọi của cộng đồng quốc tế, leo thang căng thẳng mới. VN sẽ tiếp tục kiên trì biện pháp đấu tranh qua biện pháp hòa bình để giải quyết bất đồng trên cơ sở luật pháp quốc tế và hiến chương Liên hiệp quốc. Do vậy, VN sẽ tiếp tục các nỗ lực ngoại giao hơn nữa. Đồng thời, VN cũng phải cân nhắc các biện pháp tiếp theo để bảo vệ quyền, lợi ích của VN.

* Báo Tuổi Trẻ: Phát ngôn của Trung Quốc tại đối thoại Shangri-la có những thời gian cho thấy họ không tôn trọng phát ngôn của các nước lớn như Mỹ, Nhật Bản khi các nước này yêu cầu Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế. VN đánh giá thế nào về vai trò cộng đồng quốc tế trong việc bảo đảm an toàn hàng hải?

- Ông Trần Duy Hải: Thực tế, cộng đồng quốc tế có tiếng nói rất mạnh mẽ. Có lẽ đây là lần đầu tiên có những phản ứng mạnh mẽ như vậy về biển Đông trong nhiều năm trở lại đây. Tôi nghĩ tiếng nói đó có vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình, ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông cũng như ngăn chặn các hành động leo thang mới của Trung Quốc. Chúng tôi mong cộng đồng quốc tế tiếp tục có tiếng nói mạnh mẽ hơn nữa.

* Báo Tuổi Trẻ: Chính phủ, Bộ Ngoại giao có ủng hộ và hỗ trợ cho Hội nghề cá Đà Nẵng và chủ tàu vừa bị đâm chìm kiện tàu TQ ra tòa quốc tế hay không?

- Ông Trần Duy Hải: Các vụ kiện quốc tế rất phức tạp. Nếu tàu VN kiện tàu Trung Quốc chỉ là kiện dân sự. Nhưng tàu Trung Quốc hoạt động ở vùng biển VN không chỉ là dân sự mà liên quan đến chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của VN nên một vụ kiện như vậy không giải quyết được vấn đề. Chúng ta đều phải nghiên cứu tất cả các giải pháp nhưng phải chọn giải pháp tối ưu nhất để bảo vệ quyền và lợi ích của VN.

* Hãng tin Kyodo (Nhật Bản): Nhóm G7 vừa có tuyên bố lo ngại sâu sắc về tình hình ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, phản đối việc đòi chủ quyền bằng vũ lực, yêu cầu các bên liên quan giải quyết tranh chấp bằng luật pháp quốc tế. Xin cho biết phản ứng của VN?

- Ông Lê Hải Bình: Chúng tôi hoan nghênh nhóm G7 vừa ra tuyên bố này. Chúng tôi tiếp tục mong muốn các quốc gia, các tổ chức quốc tế có tiếng nói mạnh mẽ, có hành động thiết thực để đóng góp hòa bình, an ninh ở khu vực và góp phần thúc đẩy việc giải quyết tranh chấp theo luật pháp quốc tế.

* Báo Đời sống Pháp luật: Nếu Trung Quốc rút giàn khoan khỏi VN, liệu VN có kiện Trung Quốc nữa không?

- Ông Trần Duy Hải: Đến nay VN vẫn kiên trì yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan để hai bên đối thoại, xác định tính pháp lý của việc đặt giàn khoan, xem khu vực đặt là của ai. Nếu Trung Quốc rút ngay giàn khoan để ngồi vào đàm phán thì VN hoan nghênh.

* Vietnamnet: Thời gian qua, có ý kiến cho rằng việc tàu Trung Quốc liên tục tấn công tàu công vụ VN cho thấy lực lượng của VN yếu thế. Ông đánh giá sao về ý kiến này? Nếu tàu Trung Quốc không rút giàn khoan, các lực lượng kiểm ngư và cảnh sát biển VN sẽ có biện pháp thế nào?

- Ông Ngô Ngọc Thu: Về sự so sánh, xin nói ngay sau khi giàn khoan Hải Dương 981 xâm phạm vùng biển VN, các lực lượng chấp pháp như Cảnh sát biển, Kiểm ngư đã kịp thời có mặt để ngăn chặn việc xâm phạm trái phép của giàn khoan và tàu bảo vệ của Trung Quốc. Mặc dù các tàu bảo vệ Trung Quốc sử dụng các phương tiện để tấn công tàu thực thi pháp luật của VN, gây hư hỏng phương tiện và làm một số kiểm ngư viên bị thương nhưng các lực lượng VN vẫn kiên trì, kiềm chế vì chủ trương của nhà nước VN là xử lý vấn đề bằng biện pháp hòa bình. Nên lực lượng của chúng tôi phải kiềm chế. Chính sự kiềm chế của chúng tôi là thực hiện chủ trương và mục tiêu của nhà nước VN.

- VOV: Có vẻ đường dây nóng VN – Trung Quốc hoạt động chưa hiệu quả. Đã có 30 cuộc đàm phán ở nhiều cấp độ và các cuộc tiếp xúc nhưng Trung Quốc không có động thái xuống thang căng thẳng. Liệu có phải hiệu quả đường dây nóng không hiệu quả, thậm chí có ý kiến nói nó đã bị chết?

- Ông Lê Hải Bình: Đường dây nóng chỉ có thể hoạt động hiệu quả nếu cả hai bên đều thiện chí, mong muốn giải quyết hòa bình. Quý vị cũng thấy, VN đã có nhiều nỗ lực ở nhiều cấp, nhiều lĩnh vực, nhiều lần để đối thoại với Trung Quốc, nhưng nếu thiện chí chỉ đến từ một phía thì đường dây nóng sẽ không đem lại kết quả. Mọi tranh chấp muốn giải quyết được phải đến từ thiện chí, nỗ lực của hai bên là cùng muốn giải quyết thông qua các biện pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế.

* VnExpress: Có ý kiến nghi ngờ về tuyên bố “trỗi dậy hòa bình của Trung Quốc”. Xin ông bình luận?

- Ông Trần Duy Hải: Việc làm Trung Quốc ở Biển Đông, nhất là vụ việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 ở vùng đặc quyền kinh tế VN, đã làm xấu đi hình ảnh của Trung Quốc. Cộng đồng quốc tế bất bình trước các việc làm của Trung Quốc. Có thể thấy chính sách ngoại giao hòa bình của Trung Quốc không phải trên thực tế mà chỉ là lời nói. Vì hành động của Trung Quốc ở Biển Đông đang đe dọa hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải của khu vực. Không thể nói đó là nỗ lực hòa bình mà là hành động bạo lực. Cộng đồng quốc tế không thể tin được những lời nói suông.

Phóng to

Ông Lê Hải Bình phát ngôn viên Bộ ngoại giao Việt Nam chỉ định câu hỏi trong buổi họp báo - Ảnh Nguyễn Khánh

Phóng to

Phóng viên của hãng tin AP đặt câu hỏi cho các vị chủ tọa - Ảnh Nguyễn Khánh

... Buổi họp báo kết thúc lúc 17g20.

Đó là các vị:

- Người phát ngôn Bộ ngoại giao Lê Hải Bình

- , Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư

- Ông Trần Duy Hải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia

- Ông Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Cảnh sát biển

Phóng to

Người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam buổi họp báo - Ảnh: Nguyễn Khánh

Mở đầu cuộc họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình nói: "Đến nay đã hơn một tháng Trung Quốc đưa giàn khoan, nhiều tàu hộ tống, tàu quân sự vào vùng đặc quyền kinh tế của VN. Hành vi này của Trung Quốc đã đe dọa hòa bình, an ninh khu vực, bất chấp luật pháp quốc tế, bỏ qua tuyên bố ứng xử ở Biển Đông, bỏ qua các khuyến nghị chính đáng của cộng đồng quốc tế. Điều này tác động tiêu cực tới nỗ lực phục hồi kinh tế của khu vực Châu Á Thái Bình Dương cũng như thế giới".

Ông Lê Hải Bình - người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam - Ảnh Nguyễn Khánh

"Thời gian qua VN đã kiên trì tiếp xúc, trong các cuộc tiếp xúc, VN vẫn luôn yêu cầu Trung Quốc phải đưa ngay giàn khoan ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của VN. Đáp lại, phía Trung Quốc vẫn tiếp tục có hành vi hung hăng hơn, gây vụ việc hết sức nghiêm trọng và liên tục đưa ra luận điệu vu cáo, nêu chủ quyền của Trung Quốc ở Tây Sa, thực chất là Hoàng Sa ở VN. Vì vậy, VN hôm nay thông báo tình hình, nỗ lực VN cũng như những bằng chứng về hành vi của Trung Quốc thời gian qua". - Ông Bình cho biết.

Tiếp theo đó, ông Trần Duy Hải nói: "Trong hơn một tháng qua, VN đã nỗ lực đối thoại, trao đổi với Trung Quốc dưới nhiều hình thức, nhiều cấp yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của VN với quần đảo Hoàng Sa, yêu cầu Trung Quốc rút toàn bộ giàn khoan và tàu hộ tống ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của VN.

Ông Trần Duy Hải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia - Ảnh Nguyễn Khánh

Đến nay có trên 30 cuộc trao đổi. Cộng đồng quốc tế đã đánh giá cao cách ứng xử của VN, phê phán hành vi của Trung Quốc. Nhưng bất chấp thiện chí của VN, Trung Quốc còn phản ứng tiêu cực, vu cáo hơn.

Trên thực địa, Trung Quốc đã leo thang hành động, đã mở rộng, di chuyển giàn khoan ra vị trí mới. Trung Quốc cũng gia tăng tàu hộ tống, có lúc lên tới 140 tàu, gồm cả tàu quân sự, tàu hộ vệ tên lửa, tàu săn ngầm, tàu đổ bộ cùng máy bay chiến đấu…

Các tàu Trung Quốc đã có hành vi hung hăng, chủ động tấn công, cố tình đâm va, phun vòi rồng vào tàu chấp pháp, dân sự của VN làm nhiều cán bộ kiểm ngư bị thương, gây hư hỏng nhiều tàu.

Đặc biệt ngày 26-5, tàu Trung Quốc đã đâm chìm một tàu cá của VN đang đánh bắt bình thường, cách giàn khoan 17 hải lý. Tàu Trung Quốc còn ngăn cản tàu VN đến cứu hộ tàu cá bj đâm chìm.

Ngày 1-6, tàu Trung Quốc đã đâm thủng tàu cảnh sát biển 2016. Hành động đó làm trầm trọng thêm tình hình căng thẳng ở Biển Đông, gây bất bình trong dư luận VN. VN kiên quyết phản đối hành động này.

Bộ Ngoại giao VN đã có công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan và làm rõ tính pháp lý khu vực đặt giàn khoan.

Ông Ngô Ngọc Thu bổ sung: "Sau buổi họp báo ngày 7-5, đã có nhiều thông tin chuyển về từ thực địa. Hôm nay, chúng tôi xin tổng hợp diễn biến trên hiện trường hơn một tháng qua. Giàn khoan Hải Dương 981, thời điểm đầu đặt nằm sâu trong vùng đặc quyền của VN 80 hải lý. Trung Quốc khi di chuyển đến vị trí mới, nằm ở Đông Nam Tri Tôn 25 hải lý, vẫn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của VN 57 hải lý. Từ khi đưa giàn khoan sang vùng đặc quyền kinh tế của VN, Trung Quốc thường xuyên duy trì đội tàu, đặc biệt Trung Quốc sử dụng cả tàu cá vỏ sắt có lượng giãn nước 200-400 tấn.

Ông Ngô Ngọc Thu - Phó tư lệnh, tham mưu trưởng cảnh sát biển Việt Nam - Ảnh Nguyễn Khánh

Số lượng tàu này có ngày lên đến 60 chiếc. Đặc biệt nghiêm trọng, Trung Quốc đưa đến 6 loại tàu chiến hiện đại của Trung Quốc, như khu trục tên lửa, tuần tiễu tấn công nhanh, tàu quét mìn và cả tàu đổ bộ… Ngoài ra Trung Quốc còn huy động máy bay hoạt động thường xuyên, trong đó có máy bay tuần thám biển, trinh sát, máy bay chiến đấu… Cao điểm, ngày 27-5, Trung Quốc sử dụng 9 lần tàu chiến đấu hỗ trợ giàn khoan di chuyển giàn khoan đến vị trí mới.

Phương thức hoạt động của tàu Trung Quốc là tổ chức thành vòng bảo vệ.

Vòng 1 khoảng cách 1-3 hải lý gồm tàu vận tải, dịch vụ. Vòng hai từ 5-7 hải lý gồm tàu Hải cảnh, Hải giám, Hải tuần. Vòng 3 gồm tàu chiến, tàu cá. Trung Quốc chia các tàu bảo vệ thành các nhóm, thường xuyên bám sát tàu của Cảnh sát biển, Kiểm ngư VN. Khi tàu VN tiếp cận giàn khoan để yêu cầu rời khỏi vùng biển VN,lập tức tàu Trung Quốc bao vây hai mạn, sử dụng tàu cơ động cao đâm thẳng vào tàu VN. Ngoài ra, Trung Quốc sử dụng súng bắn nước phun trực tiếp vào tàu VN, với áp suất nước cao, gây vỡ kính, hỏng thiết bị đài chỉ huy…

Ngoài ra, Trung Quốc còn dùng đèn pha công suất cao chỉa vào tàu VN, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cán bộ VN. Trung Quốc cũng đã đâm chìm tàu cá VN. Trong quá trình tàu cá VN cứu ngư dân, tàu Trung Quốc ngăn cản. Thời gian từ khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan đến nay, tàu Trung Quốc đã làm hư hỏng 24 tàu của VN trong đó có 19 tàu kiểm ngư, 5 tàu Cảnh sát biển. Ngày 1-6, vào 16g30 phút, tàu Trung Quốc đâm thẳng vào tàu 2016 của Cảnh sát biển, làm tàu này thủng 4 lỗ, cực kỳ nguy hiểm, nếu sâu chút nữa sẽ gây chìm tàu. Ngay hôm qua và sáng nay đã đâm va và phun nước vào tàu 630 của Kiểm ngư VN…

Về phía VN, VN đưa ra số lượng hạn chế tàu để xua đuổi việc xâm nhập trái phép. Trong quá trình hoạt động, tàu của VN thực hiện tuyên truyền, yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan bằng loa phóng thanh, biểu ngữ. Ngoài ra, VN không sử dụng hình thức khác. Dù bị tàu bảo vệ Trung Quốc đâm va, phun nước… nhưng lực lượng thực thi pháp luật VN luôn kiên trì, kiên quyết bảo vệ quyền tài phán của VN trên biển. chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục có mặt trên biển để bảo vệ chủ quyền của VN.

Ông Ngô Ngọc Thu bắt đầu mời báo chí, ngoại giao đoàn xem video tàu TQ bao vây, đâm va vào tàu cảnh sát biển 2016 và hoạt động của TQ tại hiện trường.

Ông Hà Lê: Xin cung cấp thêm thông tin. Tàu của Trung Quốc luôn chủ động tấn công, uy hiếp tàu kiểm ngư. Hành động của Trung Quốc làm 12 kiểm ngư viên bị thương. Đặc biệt nghiêm trọng, Trung Quốc đã uy hiếp, đâm chìm tàu cá VN. Xin nhấn mạnh đây là hành động đặc biệt nghiêm trọng. Đây đang là cao điểm đánh bắt cá.

- Phó cục trưởng cục kiểm ngư - Ảnh Nguyễn Khánh

Từ 7-5, tại ngư trường Hoàng Sa, đã có 12 tàu cá VN bị cản trở, uy hiếp, đối xử thô bạo. Như ngày 7-5, tàu cá 96416 của VN đang khai thác cá, thì bị tàu Trung Quốc bắn đạn pháo sáng, ném búa, ốc vít sang tàu. Sau đó tàu ngư chính khác đâm trực diện vào phần đuôi.

Ngày 26-5, tàu cá 90152 với 10 ngư dân cách giàn khoan Hải Dương 981 17 hải lý đã bị đâm chìm. Mục đích sẽ đâm chìm rất rõ, tàu Trung Quốc đã cố tình đâm đến khi tàu VN bị chìm mới thôi.

Hiện Cục Kiểm ngư đã có phương án bảo vệ ngư dân và sẽ tiếp tục thực thi pháp luật trên biển,bảo vệ ngư dân VN khai thác hợp pháp trên biển.

Vào 4g40 phút, mời đại biểu xem video clip tàu tq cố tình đâm chìm tàu cá VN.

Như vậy, theo ông Hà Lê, luận điệu Trung Quốc nói tàu VN va vào tàu Trung Quốc rồi chìm là hoàn toàn bịa đặt.

* Trước đó, từ 15g15, các PV đã đổ về phòng họp Nhà khách Chính phủ (2 Lê Thạch, Hà Nội) và đến 15g45, hàng trăm máy quay, máy chụp hình đã bố trí dày đặc phòng họp báo.

Phóng to

Phóng viên nước ngoài trao đổi với nhau trước khi buổi họp báo quốc tế diễn ra - Ảnh: Nguyễn Khánh

Theo ghi nhận tại chỗ của PV Tuổi Trẻ, các PV quốc tế lẫn trong nước đang trao đổi một số thông tin trước khi bước vào họp báo.