Bất ngờ co giật, khó thở

Triệu chứng co giật, khó thở hay chuột rút... khiến nhiều người nhầm lẫn sang các bệnh lý khác, dẫn đến việc điều trị chậm trễ.

Theo bác sĩ Lê Quang Hào - Viện Dinh dưỡng quốc gia, hạ canxi máu được xác định khi nồng độ canxi huyết tương toàn phần thấp hơn 2,15 mmol/L hoặc nồng độ canxi ion hóa, dạng canxi có hoạt tính sinh học, thấp dưới 0,9 mmol/L. 

Chính canxi ion hóa mới là phần có tác dụng thực sự đối với cơ thể, chịu sự điều hòa của các hormone.

Triệu chứng hạ canxi máu thường là hậu quả của sự tăng kích thích thần kinh - cơ, người bệnh có thể bị chuột rút, co cứng cơ, dị cảm quanh môi, ngón tay, ngón chân.

Khi tình trạng nặng, cơn tetany - dấu hiệu điển hình nhất, có thể xuất hiện với biểu hiện bàn chân duỗi cứng, đau cơ toàn thân, co giật cơ mặt hoặc thậm chí co giật toàn thân, co thắt thanh quản gây khó thở.

Hạ canxi máu cũng có thể gây rối loạn nhịp tim, được nhận diện trên điện tim bằng QT và ST kéo dài, trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến rung thất và ngừng tim.

Không chỉ gây nguy hiểm cấp tính, hạ canxi máu mạn tính còn để lại nhiều hệ quả dai dẳng. Người bệnh có da khô, tóc dễ gãy rụng, móng tay giòn, dễ nhiễm nấm da, lâu ngày có thể xuất hiện đục thủy tinh thể không hồi phục.

Ở tuổi dậy thì, thiếu hụt canxi còn dẫn đến chậm phát triển, rối loạn kinh nguyệt, nhiều bạn trẻ gặp tình trạng chuột rút hoặc đau bụng kinh do thiếu canxi.

Chẩn đoán hạ canxi máu được thực hiện thông qua xét nghiệm máu. Khi canxi huyết tương toàn phần thấp hơn 2,15 mmol/L, đặc biệt ở mức 1,75 mmol/L hoặc thấp hơn, bác sĩ sẽ xác định bệnh lý này.

Các chỉ số đi kèm như phosphate, phosphatase kiềm, vitamin D cũng được xem xét để phân biệt nguyên nhân, trong đó có thiếu vitamin D, suy tuyến cận giáp, bệnh xương mạn tính như loãng xương, còi xương.

Điều trị hạ canxi máu thế nào?

Bác sĩ Hào cho hay điều trị hạ canxi máu cần dựa trên mức độ và nguyên nhân. Với những trường hợp cấp tính, nồng độ canxi giảm sâu gây co giật, tetany hoặc rối loạn nhịp tim, người bệnh phải được truyền canxi tĩnh mạch ngay lập tức.

Sau giai đoạn cấp cứu, bệnh nhân tiếp tục được duy trì bằng thuốc uống kết hợp vitamin D để tăng khả năng hấp thu.

Với hạ canxi máu mạn tính, biện pháp chủ yếu là dùng canxi đường uống, liều lượng từ 1.000mg đến 2.600mg mỗi ngày chia nhiều lần, đồng thời kết hợp vitamin D - thường là calcitriol, dạng hoạt tính của vitamin D, để tối ưu hóa hiệu quả.

Việc lựa chọn loại canxi phù hợp cũng rất quan trọng, tránh dùng dạng phosphate vì có thể làm tăng phosphate máu và gây lắng đọng canxi bất lợi.

Để phòng ngừa hạ canxi máu, bác sĩ khuyến cáo mỗi người nên duy trì chế độ ăn giàu canxi với sữa và các chế phẩm từ sữa, cá nhỏ ăn cả xương, tôm cua và các loại rau xanh đậm. Việc tắm nắng hợp lý giúp cơ thể tổng hợp vitamin D, hỗ trợ hấp thu canxi tốt hơn.

Trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi và những người từng phẫu thuật tuyến giáp hoặc mắc bệnh thận mạn cần được bác sĩ tư vấn liều bổ sung canxi và vitamin D thích hợp.

Hạ canxi máu là tình trạng không thể chủ quan. Nó có thể bắt đầu bằng những cơn chuột rút thoáng qua, nhưng cũng có thể diễn tiến thành cơn co giật, ngừng tim đe dọa tính mạng.

Do vậy khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần đi khám sớm để được xét nghiệm và điều trị kịp thời, tuyệt đối không tự ý bổ sung canxi liều cao. Chỉ khi tìm được nguyên nhân và xử trí đúng cách, tình trạng hạ canxi máu mới được kiểm soát hiệu quả.

Cấp cứu bé gái bị hạ canxi máu trên máy bay: Trên chuyến bay hôm ấy, tôi không chỉ làm bác sĩ

'Tôi sống lại cảm giác đầu tiên khiến mình chọn nghề này: giữ lại sự sống, chỉ bằng trái tim và hai bàn tay. Khoảnh khắc bé nằm trên băng ca, ngoái đầu nhìn lại, nước mắt rưng rưng như muốn nói lời cảm ơn. Tôi nhớ mãi', bác sĩ Tiến nói.