Nhiều câu chuyện về các nhà sư dấn thân vào con đường đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước một lần nữa được nhắc lại tại hội thảo khoa học Phật giáo với cách mạng Việt Nam ngày 25-8.

Hội thảo do Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam phối hợp với Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức, kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9.

Mái chùa che chở cho cách mạng trong những ngày gian khổ nhất

Đại lão Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu - phó chủ tịch thường trực Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam - nhắc lại truyền thống Phật giáo nhập thế ở Việt Nam từ thời các vị Quốc sư lỗi lạc thời Lý - Trần như Vạn Hạnh, Khuông Việt, đặc biệt là Phật hoàng Trần Nhân Tông.

Tinh thần nhập thế ấy bùng lên mạnh mẽ trong thời đại Hồ Chí Minh.

Hàng chục ngàn tăng ni, phật tử đã đứng lên, biến tinh thần từ bi của đạo Phật thành sức mạnh quật cường để bảo vệ độc lập, tự do.

Những ngôi chùa cổ kính, vốn là nơi tu hành thanh tịnh, đã trở thành những pháo đài cách mạng vững chắc.

Từ chùa Trăm Gian, chùa Bột Xuyên ở Hà Nội, đến chùa Côn Sơn ở Hải Dương, từ chùa Trà Am ở Huế, đến chùa Giác Ngộ, Ấn Quang ở Sài Gòn… đã trở thành nơi che giấu, nuôi dưỡng cán bộ cách mạng, trạm cứu thương tiền phương.

Nhà sư là cựu tù Hỏa Lò và ni cô là chiến sĩ Biệt động Sài Gòn

Tại hội thảo, nhiều câu chuyện về những chiến sĩ tu sĩ trong thời đại Hồ Chí Minh cũng được các nhà nghiên cứu, các nhà tu hành chia sẻ.

Trong đó, câu chuyện chùa Đồng Kỵ (Bắc Ninh) là cái nôi của Chỉ thị Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta, một văn kiện mang tính quyết định, là ngọn đuốc soi đường cho thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhận được sự quan tâm của hội thảo.

Nơi đây đã từng nuôi giấu nhiều cán bộ của Trung ương giai đoạn tiền khởi nghĩa (1940 - 1945). Tổng Bí thư Trường Chinh và các nhà cách mạng Hoàng Văn Thụ, Hoàng Quốc Việt, Nguyễn Lương Bằng... đã về đây hoạt động.

Tối 9-3-1945, Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng mở rộng bắt đầu họp tại chùa Đồng Kỵ.

Sau đó, hội nghị quyết định chuyển đến họp tiếp tại một cơ sở khác (nhà cụ Đàm Thi) tại Đình Bảng. Tại hội nghị này, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã ra bản chỉ thị Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta.

Hòa thượng Thích Thanh Tứ trực tiếp tham gia lực lượng vũ trang bí mật tỉnh Hưng Yên, làm công tác dân vận. 

Từ tháng 10-1951 đến tháng 4-1953, hòa thượng đã bị thực dân Pháp bắt giam và tra tấn, áp giải qua nhiều trại giam, nhà tù, trong đó có nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).

Đặc biệt là chuyện Ni trưởng Thích Nữ Diệu Thông - một chiến sĩ Biệt động Sài Gòn hoạt động dưới vỏ bọc một tu sĩ - trở thành câu chuyện thu hút sự quan tâm của hội thảo.

Bà tham gia đơn vị F100 từ năm 1965. Đây là lực lượng tinh nhuệ được chuẩn bị cho Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968.

Bà đã được trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng nhất, Huân chương Chiến công hạng ba, Kỷ niệm chương Tình báo quốc phòng Việt Nam…

Câu chuyện Đại đức Thích Hành Tuệ hoạt động cách mạng, bị bắt giam trong chuồng cọp nhà tù Côn Đảo khiến người nghe rất xúc động. Những ai đến thăm nghĩa trang Hàng Dương (Côn Đảo) sẽ thấy ngôi mộ của vị đại đức này.

Đặc biệt, không thể thiếu câu chuyện về “ngọn đuốc sống” Hòa thượng Thích Quảng Đức làm chấn động thế giới năm 1963.

Phật giáo VN luôn đồng hành cùng dân tộc

TT - “Những việc làm tốt đẹp cùng những công lao to lớn đã khẳng định Phật giáo VN luôn là tôn giáo yêu nước đồng hành cùng dân tộc. 30 năm qua là quãng thời gian không dài trong 2.000 năm hình thành và phát triển, nhưng Phật giáo VN đã viết tiếp một trang sử vàng của Giáo hội Phật giáo VN trong lòng dân tộc”.