Theo tạp chí Nature ngày 28-10, chủng cúm gia cầm A/H9N2 đang có những bước thích nghi tốt hơn với tế bào người, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát thành đại dịch.

Nature khẳng định chủng virus cúm gia cầm này, vốn bị xem là "thứ yếu" do chủ yếu chỉ gây bệnh nhẹ ở chim, đang chưa được quan tâm tương xứng, bất chấp việc đây là chủng cúm gia cầm phổ biến thứ hai lây sang người. 

Ông Kelvin To, chuyên gia vi sinh lâm sàng từ Đại học Hong Kong, cho biết chủng này đã ghi nhận 173 ca nhiễm ở người từ năm 1998, phần lớn ở Trung Quốc. 

Nhóm của ông vừa trình bày nghiên cứu này tại Hội nghị quốc tế Liên minh Nghiên cứu đại dịch ở Melbourne (Úc) hôm 27-10.

Chuyên gia Michelle Wille từ Viện Peter Doherty (Melbourne, Úc) nhận định con số thực tế có thể còn cao hơn. 

Bà giải thích nguyên nhân là do các ca nhiễm H9N2 ở người thường không biểu hiện triệu chứng nặng hoặc không cần nhập viện. Mặt khác, hoạt động xét nghiệm hiện nay cũng đang tập trung vào H5N1.

Phát hiện của nhóm ông To chỉ ra rằng H9N2 đã có những thay đổi về mặt di truyền từ khoảng năm 2015, khiến virus tăng khả năng xâm nhập tế bào người. 

Thí nghiệm so sánh cho thấy mẫu H9N2 lấy năm 2024 có khả năng lây nhiễm tế bào người cao hơn rõ rệt so với mẫu năm 1999. 

Virus phiên bản mới cũng bám dính tốt hơn vào các thụ thể của tế bào người. Đây là dấu hiệu cho thấy virus đang trong quá trình thích ứng để có thể lây từ người sang người.

Dù vậy, bà Wille lưu ý virus vẫn cần thêm nhiều thay đổi mới đạt đến mức độ lây truyền bền vững trong cộng đồng. 

Cụ thể, virus phải ưu tiên gắn vào thụ thể của người (thay vì của chim) và phải thích nghi được với môi trường nhiệt độ, độ pH đặc trưng của cơ thể người, vốn rất khác so với loài chim.

Giới chuyên gia đang kêu gọi đẩy mạnh giám sát và truyền thông về rủi ro từ cúm gia cầm. Bà Wille chỉ ra một khó khăn là hiện nay các nước không có quy định bắt buộc phải báo cáo ca nhiễm từ các chủng độc lực thấp như H9N2, khiến việc theo dõi bị hạn chế.

Theo ông To, một trong những nhiệm vụ quan trọng hiện nay là giám sát virus trên các loài động vật có vú sống gần chim hoang dã hoặc gia cầm. Điều này giúp xác định xem H9N2 đã thích nghi với vật chủ động vật có vú nào khác ngoài con người hay chưa.

Ông To cảnh báo về nguy cơ "trộn lẫn" vật liệu di truyền khi một động vật đồng nhiễm nhiều loại virus, qua đó tạo ra virus mới có khả năng lây sang người. 

Thực tế, các chuyên gia từng phát hiện vật liệu di truyền của H9N2 trong một số virus gây dịch cúm gia cầm ở người trước đây. Phát hiện này làm dấy lên lo ngại về khả năng tái tổ hợp gene giữa các chủng.

Chiến dịch truy quét người nhập cư gay gắt của ông Trump cản trở nỗ lực ngăn dịch cúm gia cầm?

Các nhân viên y tế công cộng Mỹ cho biết chiến dịch trục xuất người nhập cư gắt gao của Tổng thống Donald Trump đã cản trở nỗ lực ngăn chặn dịch cúm gia cầm.