Ngày 1-12, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội thảo đánh giá tình hình triển khai các nội dung về giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên giai đoạn 2021-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030, tổ chức tại Trường cao đẳng Công nghệ cao Đồng An (TP.HCM).

Tại hội thảo, GS.TS Lê Quân, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho biết bộ đang hoàn thiện quy định về tiêu chuẩn trường trung học nghề. Đây là mô hình được kỳ vọng sẽ cung cấp sớm lực lượng lao động kỹ thuật cho thị trường.

Trong đó trường trung học nghề có thể được giao biên chế giáo viên dạy văn hóa ổn định, thay vì phụ thuộc vào thuê giảng dạy hay các liên kết như trước đây.

Cách làm này có thể được mở rộng cho cả các trường cao đẳng. Thứ trưởng cho rằng việc phối hợp với trường phổ thông hoặc trung tâm giáo dục thường xuyên vẫn là một lựa chọn, nhưng về lâu dài tốt nhất vẫn là các trường phải có bộ máy giáo viên dạy văn hóa riêng để chủ động về chất lượng và chương trình.

Ông dẫn chứng ở nhiều trường cao đẳng hiện nay có chất lượng dạy văn hóa THPT đáp ứng trình độ chuyên môn và kinh nghiệm không thua kém một số trường THPT. Việc tuyển dụng cũng tương đối dễ dàng.

Vì vậy việc tổ chức dạy văn hóa trong lòng cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoàn toàn khả thi, không phải là rào cản lớn.

Ông nhấn mạnh các trường trung cấp không nhất thiết phải chuyển đổi thành trường trung học nghề. Thay vào đó có thể giảng dạy chương trình trung học nghề ngay trong trường.

Tuy nhiên Thứ trưởng đề nghị cần tính toán kỹ lộ trình chuyển đổi, nhất là khi hiện nhiều đơn vị đang xây dựng đề án trở thành trường trung học nghề.

Còn các trường cao đẳng có thể mở chương trình trung học nghề ngay trong trường, tạo thành một lộ trình liền mạch từ trung học nghề lên cao đẳng.

Theo GS.TS Lê Quân, về kiến thức văn hóa phổ thông, chương trình trung học nghề có thể tương đương THPT, nhưng điểm then chốt là tỉ lệ thời lượng thực hành và thực tập tại doanh nghiệp rất cao.

Nhờ đó học sinh vừa học văn hóa vừa tích lũy kỹ năng nghề, tín chỉ để bước lên bậc cao đẳng nhanh hơn và "chạm" sớm với môi trường sản xuất.

Trong mô hình trường trung học nghề này, Thứ trưởng nhấn mạnh việc phát triển mô hình nội trú tại trường trung học nghề sẽ tạo điều kiện để học sinh ở xa được học ổn định, đi kèm các chính sách hỗ trợ phù hợp.

Về phương thức tổ chức giảng dạy, Thứ trưởng khẳng định sẽ không áp dụng một khuôn mẫu cứng. Các trường có thể linh hoạt mở lớp tại nhiều điểm trường, kết hợp dạy trực tuyến hoặc hợp tác với các đơn vị giáo dục để triển khai mô hình học online - thực hành.

Qua đó, chương trình văn hóa ở trường trung học nghề vừa bảo đảm chuẩn kiến thức, vừa thích ứng với điều kiện từng vùng. Đồng thời các cơ sở có thể kết hợp được thế mạnh về trang thiết bị, cơ sở vật chất cho tối ưu.

Liên quan đến mạng lưới giáo dục thường xuyên và giáo dục nghề nghiệp, GS.TS Lê Quân cho biết Bộ Giáo dục và Đào tạo đã làm việc với Bộ Nội vụ để thống nhất quan điểm rằng mô hình trung tâm giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp không nhất thiết phải "phủ đều" ở tất cả địa phương.

Ở những nơi có mật độ trường cao đẳng, trung cấp dày đặc, các cơ sở này hoàn toàn có thể đảm nhiệm luôn chức năng đào tạo văn hóa và nghề, giúp tránh phân tán nguồn lực.

Tuy nhiên ở miền núi, vùng sâu vùng xa, nơi người học thiếu điều kiện tiếp cận trường nghề, các trung tâm giáo dục thường xuyên vẫn có thể được duy trì như một hình thức học tập phù hợp.

Bên cạnh đó, hệ thống đào tạo ngắn hạn 3-6 tháng, các khóa sơ cấp và những hình thức bồi dưỡng kỹ năng nhanh sẽ tiếp tục được duy trì, phù hợp với nhu cầu thị trường lao động và khả năng đáp ứng của từng cơ sở đào tạo.

Hình thành trung học nghề: Cần nghiên cứu kỹ, tránh áp dụng đồng loạt

Hợp nhất giáo dục thường xuyên và giáo dục nghề nghiệp thành trung học nghề là chủ trương đúng, nhưng cần triển khai linh hoạt theo điều kiện từng địa phương để phát huy hiệu quả và giữ được bản chất giáo dục mở.