Dòng xe kẹt cứng trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh - Ảnh: Hữu Khoa

Những ngày qua, đề xuất cấm xe máy thu hút sự tranh luận của bạn đọc. Phần đông bạn đọc đồng tình rằng trong tương lai phải hạn chế xe cá nhân chứ không chỉ hạn chế xe máy, kèm theo đó là những điều kiện để đảm bảo nhu cầu đi lại hằng ngày của người dân.

Bạn Bình An cho rằng: “Cần một hệ thống phương tiện giao thông công cộng được đầu tư với chất lượng phục vụ tốt, xe được bảo trì hằng năm, dọn dẹp vệ sinh hằng ngày thậm chí sau mỗi chuyến…”.

Chị Trần Thị Thúy Nga (quận Tân Bình, TP.HCM) nêu ý kiến: “Phát triển các phương tiện công cộng và khuyến khích người dân đi bộ trước khi hạn chế xe cá nhân thì mới thành công được. Các phương tiện công cộng phải kết nối với nhau vào từng đường nhỏ”.

3 giải pháp hạn chế xe cá nhân

PGS.TS Nguyễn Hồng Thái - phó trưởng khoa Vận tải - Kinh tế (ĐH Giao thông Vận tải Hà Nội) - cho rằng việc tìm các giải pháp để hạn chế xe cá nhân là điều vô cùng cần thiết và quan trọng. Trong giai đoạn hiện nay và sắp tới, vấn đề hạn chế xe cá nhân là xu thế tất yếu và là nhu cầu cấp thiết không chỉ có giá trị về mặt kinh tế, xã hội mà còn có giá trị về mặt môi trường.

PGS.TS Nguyễn Hồng Thái đặt vấn đề: Thứ nhất, để hạn chế xe máy thì cần lộ trình phù hợp với sự phát triển kinh tế, xã hội tại các thành phố lớn. Thứ hai, giải pháp phải có tính chất đồng bộ, làm thế nào để hạn chế được các phương tiện cá nhân nhưng vẫn đáp ứng được nhu cầu đi làm của người dân.

“Một mặt là tăng dần giao thông công cộng, một mặt là giảm dần phương tiện cá nhân. Hai mặt này phải đi song đôi với nhau, không tách rời nhau, không thể nói giảm trước rồi tăng sau hay ngược lại”, ông Thái cho biết.

Theo PGS.TS Hồng Thái, có 3 giải pháp cơ bản để hạn chế xe cá nhân:

Một là giải pháp hành chính: để hạn chế xe cá nhân thì ban đầu nên hạn chế dần tại một số khu vực với các thời điểm nhất định. Ví dụ như hạn chế loại phương tiện cá nhân nào đó không được qua đoạn đường nào đó trong khoảng giờ nào đó.

Hai là giải pháp kinh tế: nâng dần mức phí phương tiện xe cá nhân, xây dựng các hệ thống phương tiện công cộng đảm bảo nhu cầu đi lại cho người dân. Khi người dân thấy rằng việc lựa chọn phương tiện công cộng mang lại tính kinh tế cao hơn thì họ sẽ dần chuyển đổi phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng.

Ba là giải pháp tâm lý: cần giáo dục để người dân nhận thức rõ tầm quan trọng của việc đi bộ vừa đảm bảo sức khỏe, vừa tiết kiệm lại an toàn. Nhiều người vẫn giữ thói quen ra khỏi nhà là dùng xe máy dù khoảng cách đi tầm 200-300m, trong khi các nước phương Tây họ luôn ưu tiên đi bộ.

Rà soát việc kiểm định xe máy

Xe máy, ô tô, xe buýt... chen chúc nhau trên đường Bạch Đằng, Q. Tân Bình, TP.HCM - Ảnh: Thuận Thắng

Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn cho rằng nhà nước cần đưa ra qui định cứ khoảng 1-2 năm thì phải kiểm định xe cá nhân một lần. 

PGS.TS Hồng Thái cho rằng, xe máy quá cũ không còn giá trị thì nên có phương án giải quyết. Nhà nước cần có qui định sau bao nhiêu năm là không được sử dụng xe máy quá cũ vì thực chất những chiếc xe máy cũ phải tiêu hủy khi quá thời hạn sử dụng.

Các cơ quan chức năng phải đưa thông tin rõ ràng, minh bạch để người dân có “chiến lược” mà không mua các phương tiện cũ nếu như người ta biết được phương tiện ấy gần tới thời điểm cấm. Từ đó, người dân sẽ lựa chọn các phương tiện đi lại phù hợp với mình.

Nhà nước cần đưa ra thời gian để kiểm định xe máy. Chẳng hạn như kiểm định độ khói xả nếu nằm trong mức cho phép thì mới cho chạy, nếu nằm trong mức cao hơn mức cho phép thì tạm ngưng cấp phép sử dụng.

Mời bạn đọc nghe các phát biểu:

>> PGS.TS Nguyễn Hồng Thái

>> KTS Ngô Viết Nam Sơn