Trong số trẻ nhập viện có 20% - 30% trường hợp là nhiễm chủng vi rút EV71 gây biến chứng viêm não.

Diễn biến bệnh khó lường

Theo hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm của Bộ Y tế, trong 5 tháng đầu năm cả nước ghi nhận khoảng 9.000 ca mắc tay chân miệng tại 63 tỉnh, thành phố.

Riêng tại Bệnh viện Nhi trung ương từ đầu năm đến nay đã tiếp nhận hơn 1.200 trẻ mắc tay chân miệng.

Điển hình như trường hợp của bé A.N. (26 tháng, trú tại Bắc Giang) được chẩn đoán tay chân miệng có biến chứng viêm não. Theo mẹ của N., đầu năm bé đã mắc tay chân miệng với biểu hiện sốt, lở miệng, điều trị tại nhà và khỏi bệnh sau vài ngày.

Lần này, trẻ sốt cao không hạ, giật mình nhiều, nốt ban đỏ ở tay, chân, miệng. "Tôi không nghĩ con bị nặng như vậy nên điều trị tại nhà. May mắn con vẫn được điều trị kịp thời", mẹ bé cho hay.

Tương tự, bé M.Q. (12 tháng tuổi, trú tỉnh Vĩnh Phúc) cũng nhập viện trong tình trạng sốt cao, quấy khóc, chảy dãi, ăn uống kém. Gia đình nghĩ con sốt mọc răng nên không đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám. 

Sau 2 ngày, trẻ bắt đầu giật mình nhiều, nôn trớ, gia đình mới đưa trẻ đến Bệnh viện Nhi trung ương thăm khám. Các bác sĩ chẩn đoán Q. mắc tay chân miệng chủng vi rút EV71, có biến chứng viêm não.

Bác sĩ Đỗ Thị Thúy Nga - phó trưởng khoa nội tổng quát, Trung tâm Bệnh nhiệt đới bệnh viện - cho hay có hai biến chứng thường gặp với bệnh tay chân miệng là biến chứng thần kinh và biến chứng suy hô hấp, suy tuần hoàn.

"Tuy nhiên, năm nay bệnh viện tiếp nhận nhiều trẻ biến chứng thần kinh hơn, trong đó điển hình nhất là viêm não.

Các bệnh nhi vào viện thường trong tình trạng tỉnh táo, không rối loạn tri giác nhiều, nhưng có biểu hiện giật mình, đặc biệt là giật mình ở đầu và cuối giấc ngủ; ngoài ra còn có biểu hiện run chi, đi lại loạng choạng,…", bác sĩ Nga thông tin.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Lâm - giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi trung ương, có hai nhóm tác nhân gây bệnh tay chân miệng thường gặp là Coxsackie vi rút A16 (CA16) và Entero vi rút 71 (EV71).

Trong khi các trường hợp nhiễm CA16 thường biểu hiện bệnh nhẹ, có thể chăm sóc và điều trị tại nhà, thì EV71 sẽ gây bệnh nặng hơn với nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, viêm phổi, phù phổi, suy hô hấp, suy tuần hoàn, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Cách nhận biết sớm bệnh tay chân miệng ở trẻ

Theo các bác sĩ, biểu hiện bệnh thường bắt đầu với triệu chứng sốt, kém ăn, khó chịu và đau họng.

Từ 1 đến 2 ngày sau khi bị sốt, các nốt mụn lở xuất hiện trong miệng gây đau rát. Ban đầu là những nốt phồng rộp màu đỏ và thường phát triển thành các vết loét. Các vết loét này chủ yếu ở trên lưỡi, lợi và bên trong má.

Phát ban không ngứa xuất hiện trong 1-2 ngày với các tổn thương màu đỏ phẳng hoặc gồ lên, một số kèm theo bọng nước. 

Phát ban thường tập trung nhiều trong lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân; cũng có thể xuất hiện ở mông và/hoặc ở cơ quan sinh dục.

Bệnh nhi cũng có thể không có triệu chứng điển hình hoặc có thể chỉ bị phát ban hoặc loét miệng.

Với trường hợp bệnh nặng sẽ có các triệu chứng như sốt cao liên tục không đáp ứng với thuốc hạ nhiệt; mệt mỏi, không chơi, bỏ ăn, ngủ nhiều, lơ mơ; giật mình nhiều (>= 2 lần trong 30 phút); vã mồ hôi, lạnh toàn thân hoặc ở tay, chân; thở nhanh, thở bất thường: ngưng thở, thở nông, rút lõm ngực, khò khè; run chi, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng.

"Do bệnh tay chân miệng chuyển biến nhanh, khó lường nên khi phát hiện trẻ mắc bệnh, gia đình nên đưa con đến khám tại các cơ sở y tế. Cha mẹ không nên tìm hiểu trên mạng rồi tự ý dùng thuốc, có thể khiến bệnh của trẻ nặng thêm", bác sĩ Nga khuyến cáo.

Cao điểm bệnh tay chân miệng đến sớm, lo nhất thiếu thuốc

Số ca tay chân miệng nặng từ các tỉnh chuyển lên các bệnh viện TP.HCM vẫn tiếp tục tăng. Hiện nhiều tỉnh, thành đã hết thuốc hỗ trợ điều trị bệnh tay chân miệng.