Chiều cao 5 năm đầu đời quyết định 60% khi trưởng thành

Suy dinh dưỡng thấp còi không chỉ ảnh hưởng đến chiều cao mà còn để lại nhiều hậu quả, tác động tiêu cực đến sức khỏe, sự phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ và tầm vóc của trẻ.

Đây là chia sẻ của PGS.TS Khu Thị Khánh Dung, phó chủ tịch Hội Nhi khoa Việt Nam, tại Hội thảo khoa học Nâng cao tầm vóc và sức khỏe trẻ em Việt Nam - Chuyên gia đồng hành cùng cha mẹ, do Hội Nhi khoa Việt Nam và Abbott phối hợp tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Theo bà Dung, các nghiên cứu cho thấy chiều cao của người trưởng thành Việt Nam nằm trong 30% các quốc gia có chiều cao trung bình thấp nhất thế giới. Trẻ em Việt Nam cũng có chiều cao thấp hơn các trẻ em trong khu vực. Mức chênh lệch ở 5 tuổi có thể tăng gấp 2-3 lần ở 15 tuổi.

Gần 1/5 trẻ em Việt Nam có chiều cao thấp hơn so với chiều cao chuẩn theo tuổi của Tổ chức Y tế thế giới WHO, tức đang bị suy dinh dưỡng thấp còi. Vấn đề chậm phát triển chiều cao ở trẻ thường ít được chú ý và khó nhận biết rõ ràng, trong lúc lại cần can thiệp kịp thời, đúng cách và chăm sóc lâu dài.

Dịp này, Hội Nhi khoa Việt Nam đã giới thiệu công cụ giúp đánh giá tăng trưởng online tại: https://hoinhikhoavietnam.org.vn/cong-cu-danh-gia-tang-truong-cho-be, cho biết tình trạng tăng trưởng của trẻ và cảnh báo các nguy cơ suy dinh dưỡng với thao tác đơn giản.

PGS.TS.BS Trần Thanh Tú, Trung tâm Quốc tế, Bệnh viện Nhi Trung ương, cũng dẫn chứng theo WHO, suy dinh dưỡng chiều cao ảnh hưởng đến cả đề kháng, thể chất, trí não và kinh tế xã hội.

"Khi trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng chiều cao nghĩa là trẻ thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài. Trẻ vướng vào "vòng xoắn bệnh lý", từ giảm sức đề kháng, dẫn đến dễ bị bệnh, lúc này trẻ ăn uống kém, khiến việc tăng trưởng chiều cao không thể cải thiện", bác sĩ Tú nói.

Bác sĩ Tú cũng cho rằng nhiều cha mẹ còn có tâm lý quan tâm đến cân nặng hơn chiều cao. Theo một nghiên cứu cho thấy 49% trẻ suy dinh dưỡng chiều cao có cân nặng bình thường. Vì vậy, nếu cha mẹ chỉ quan tâm đến cân nặng sẽ bỏ sót nguy cơ suy dinh dưỡng chiều cao.

Bác sĩ Tú nêu rõ yếu tố chính quyết định chiều cao khác nhau trong từng giai đoạn tăng trưởng bao gồm dinh dưỡng, hormone tăng trưởng, hormone tuyến giáp và hormone giới tính.

Cụ thể, ở giai đoạn những năm đầu đời - tốc độ tăng chiều cao rất nhanh và phụ thuộc phần lớn vào dinh dưỡng. Giai đoạn thời thơ ấu, mức độ phụ thuộc dinh dưỡng sẽ giảm dần.

Ở tuổi dậy thì - giai đoạn cuối cùng để bứt phá chiều cao phụ thuộc chủ yếu vào hormone tăng trưởng và hormone giới tính.

"Trong những yếu tố quyết định đến chiều cao của trẻ thì giai đoạn đầu đời là giai đoạn có thể chủ động can thiệp bằng dinh dưỡng. 3 tuổi trẻ đạt 54% chiều cao ở tuổi trưởng thành; 5 tuổi trẻ đạt 60% chiều cao ở tuổi trưởng thành.

Giai đoạn đầu đời là cơ hội để can thiệp cho chiều cao của trẻ được tối ưu bằng dinh dưỡng", bác sĩ Tú nhấn mạnh.

Cải thiện chiều cao bằng dinh dưỡng cho trẻ thế nào?

TS.BS Lưu Thị Mỹ Thục, trưởng khoa dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho hay các yếu tố ảnh hưởng tăng trưởng chiều cao của trẻ gồm yếu tố bên trong là di truyền, nội tiết và yếu tố bên ngoài là môi trường sống, dinh dưỡng vận động, tâm lý xã hội.

Bác sĩ Thục cũng cho hay chỉ canxi, vitamin D3, hay vitamin K là không đủ để tăng trưởng chiều cao cho trẻ. Dinh dưỡng cho trẻ chậm phát triển chiều cao cần tăng cường cả đạm và nhiều loại dưỡng chất khác với vai trò khác nhau. Cụ thể, một số dưỡng chất tiêu biểu cho phát triển chiều cao như đạm, canxi, vitamin D, K, C, arginin, axit folic và vitamin b-12, DHA và EPA,…

Nhu cầu năng lượng của trẻ thay đổi theo độ tuổi, để bắt kịp tăng trưởng cần bổ sung năng lượng cao hơn so với các trẻ khác. Thực phẩm y học bổ sung qua đường uống giúp đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cao hơn ở trẻ có chiều cao thấp hơn so với tuổi, trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng chiều cao và các loại thiếu hụt dinh dưỡng khác", bác sĩ Thục nêu.

Tại hội thảo, thông tin từ Abbott cho thấy có hơn 20 nghiên cứu lâm sàng quốc tế trên trẻ em, bao gồm trẻ em Việt Nam về hiệu quả của việc can thiệp bằng thực phẩm dinh dưỡng bổ sung đường uống đầy đủ và cân đối.

Theo đó, nghiên cứu lâm sàng mới nhất từ Abbott trên 300 trẻ em Việt Nam bị suy dinh dưỡng hoặc có nguy cơ suy dinh dưỡng, cho thấy can thiệp bằng thực phẩm dinh dưỡng y học với công thức dinh dưỡng đầy đủ và cân đối giúp cải thiện tăng trưởng chiều cao theo tuổi gấp 2 lần sau 4 tháng. Nhiều nghiên cứu khác cũng cho thấy dinh dưỡng đầy đủ và cân đối giúp tăng cường khả năng miễn dịch, giúp trẻ tăng trưởng khỏe mạnh mà không tăng cân quá mức khi sử dụng lâu dài.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo để giúp trẻ tăng trưởng chiều cao, cha mẹ cần chú ý chăm sóc dinh dưỡng, vận động thể chất và giấc ngủ. Đặc biệt, chú ý 5 năm đầu đời là thời gian vàng để giúp khắc phục tình trạng thấp còi hiệu quả nhất. Với nhóm trẻ thiếu hụt dinh dưỡng thì thực phẩm bổ sung đường uống đầy đủ và cân đối là giải pháp hỗ trợ hiệu quả giúp cải thiện tăng trưởng.

Thông tin từ hội thảo, phụ huynh nên ưu tiên những sản phẩm có công thức được thiết kế phù hợp cho trẻ tăng trưởng kém, biếng ăn hoặc kém hấp thu, là công thức đầy đủ và cân đối dưỡng chất, đạt tiêu chuẩn về hàm lượng dinh dưỡng, với công thức được nghiên cứu và chứng minh lâm sàng về hiệu quả, công bố minh bạch trên tạp chí quốc tế.

Làm dự án, workshop chia sẻ kiến thức, tăng chiều cao trẻ em Việt

"Tạo ra sự thay đổi, cải thiện đối với cuộc sống của mọi người thông qua kiến thức dinh dưỡng đúng và tập luyện thể thao khoa học" được chọn như sứ mệnh dẫn dắt, hình thành Viện Nghiên cứu dinh dưỡng và phát triển thể chất Nutrievan.