Những thanh niên Hồi giáo người Pháp tuần hành ở Paris bảo vệ đức tin nhưng cũng phản đối chủ nghĩa khủng bố - Ảnh: Reuters

Châu Âu vẫn trong tình trạng báo động trong ngày đầu tuần khi nghi can đứng đằng sau một nhóm thánh chiến ở Bỉ vẫn nằm ngoài vòng pháp luật và các cuộc biểu tình chống Hồi giáo đã bị nhà chức trách ở Đức và Pháp ngăn chặn.

Theo AFP, các ngoại trưởng EU ngày 19-1 nhóm họp tại Brussels (Bỉ) để bàn cách tăng cường hợp tác chống lại các mối đe dọa từ những người châu Âu quá khích hồi hương sau khi chiến đấu ở Iraq và Syria.

BBC cho biết không có quyết định nào được đưa ra tại cuộc họp này, nhưng một loạt phương án được đưa ra bàn thảo để chuẩn bị một hội nghị thượng đỉnh vào ngày 12-2 khi các nhà lãnh đạo thảo luận vấn đề chống khủng bố.

Thời khắc khó khăn và phức tạp

Giới chức châu Âu đang cố gắng bắt kịp mối đe dọa an ninh đang thay đổi và ngày một phức tạp hơn hiển hiện rõ ràng sau vụ tấn công chết chóc ở Paris. Giám đốc Cơ quan cảnh sát châu Âu (Europol) Rob Wainwright nhận định bối cảnh an ninh hiện nay là “khó khăn hơn và thách thức hơn” bất cứ thời điểm nào kể từ sau vụ tấn công 11-9-2001 ở Mỹ.

Thủ tướng Anh David Cameron cũng nhấn mạnh đây là thời khắc cực kỳ nguy hiểm khi ông đề cập đến một mối đe dọa nghiêm trọng mà trong đó một cuộc tấn công có nguy cơ xảy ra cao.

Trong cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình CBS của Mỹ, ông Cameron nói đây là cuộc chiến rất dài chống những kẻ cực đoan. “Chúng ta phải thể hiện sự kiên trì thật sự” - ông nói. Nhiều ý kiến ở châu Âu kêu gọi kiểm soát biên giới chặt chẽ hơn và có các biện pháp quản lý di cư nghiêm khắc hơn.

Trong khi đó, làn sóng phản đối báo Charlie Hebdo đã lan sang Nga khi khoảng 800.000 người tuần hành ở Chechnya hôm qua 19-1. Theo Reuters, các lãnh đạo Hồi giáo gọi biếm họa của tờ báo này là “thô tục và vô đạo đức” và công khai cảnh báo “sẽ không tha thứ cho những hành động tương tự”.

Trong khi đó tại Đức, theo AFP, cảnh sát đã cấm một cuộc tuần hành do phong trào chống Hồi giáo PEGIDA tổ chức. Các cuộc tụ tập dự kiến diễn ra ngày 19-1 ở Dresden cũng bị cấm sau khi xuất hiện lời đe dọa tấn công lãnh đạo PEGIDA.

Nhóm này quả quyết lời đe dọa đến từ lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Syria và Iraq. Truyền thông địa phương cho hay lãnh đạo Lutz Bachmann của PEGIDA bị coi là mục tiêu.

Các cuộc tuần hành của PEGIDA lớn dần khi họ bắt đầu phong trào từ tháng 10-2014. Hôm 12-1, cuộc tuần hành của họ thu hút được khoảng 25.000 người sau vụ tấn công ở Paris. AFP cho biết các cuộc tuần hành chống Hồi giáo cũng lan rộng khắp các nước châu Âu khác.

Tại Pháp, một tòa án hôm 18-1 đã ngăn chặn một cuộc tuần hành của các nhóm chống Hồi giáo ở Paris với lý do các nhóm này muốn thúc đẩy tâm lý sợ đạo Hồi.

Tranh cãi về tự do ngôn luận

Trong khi đó, cũng trong cuộc phỏng vấn với CBS được phát sóng hôm 18-1 (giờ Mỹ), Thủ tướng Anh Cameron đã thẳng thừng phát biểu về “quyền được công kích tôn giáo của người khác”.

Theo Reuters, phát biểu này trái ngược hoàn toàn những gì mà Giáo hoàng Francis phát biểu trước đó. “Tôi là người theo đạo Cơ Đốc. Nếu ai đó nói điều xúc phạm về Chúa Jesus, tôi có thể coi đó là sự xúc phạm. Nhưng trong một xã hội tự do, tôi không có quyền trút sự báo thù của tôi lên họ” - ông nói.

Tuần trước, Giáo hoàng Francis đã lên tiếng về vụ tấn công ở Paris với thông điệp rất rõ ràng: “Anh không có quyền xúc phạm đức tin của người khác. Anh không thể đem đức tin ra làm trò đùa”.

Tuy nhiên, ông Cameron lại cho rằng: “Chúng ta phải chấp nhận rằng báo chí, tạp chí có thể đăng tải những điều xúc phạm một số người trong chừng mực của luật định”.

Người dân Pháp cũng có quan điểm trái ngược về các bức biếm họa của Charlie Hebdo. Tạp chí Time dẫn kết quả một cuộc thăm dò dư luận được công bố hôm 18-1 cho thấy 42% người Pháp cho rằng Charlie Hebdo không nên đăng tải các bức biếm họa về nhà tiên tri Mohammed với lý do nhiều người Hồi giáo sẽ cảm thấy bị xúc phạm.

Số 42% này cũng nói nước Pháp “nên cân nhắc những phản ứng như thế này và tránh đăng tải những bức biếm họa đó”. Tuy nhiên, 57% người Pháp lại cho rằng nên “phớt lờ những phản ứng đó và tiếp tục đăng tải các bức biếm họa”. Số 1% còn lại không có ý kiến.