Lê Duy Toàn bên sản phẩm tâm huyết - Ảnh: CÔNG TRIỆU

Kết thúc bốn năm du học ngành quản trị kinh doanh tại Trường ĐH California State (Hoa Kỳ), Toàn quay về quê ở Củ Chi - nơi có làng nghề bánh tráng truyền thống Phú Hòa Đông đang ngày mai một. Trò chuyện cùng Tuổi Trẻ, Lê Duy Toàn (giám đốc Công ty TNHH thực phẩm Duy Anh) trải lòng về cơ duyên với chiếc bánh tráng "made in Vietnam" hiện có mặt trên 42 quốc gia.

Bước ngoặt số 13 và những biến cố

* Sao bạn từ chối cơ hội định cư nước ngoài?

- Ban đầu thực sự tôi nghĩ là sẽ ở luôn bên đó. Nhưng trong một lần đi siêu thị, bất chợt nhìn thấy bịch bánh tráng đang trưng bày trên kệ gắn mác "Made in Thailand". Theo tìm hiểu thì tôi biết 100% Thái Lan không sản xuất bánh tráng, trong khi Việt Nam là nước sản xuất bánh tráng. Tôi rất... bực tức vì điều này. Ước muốn đưa bánh tráng mà gia đình mình làm lên các kệ siêu thị ở Mỹ, gắn mác "Made in Vietnam" khiến tôi trở về.

* Để thực hiện được ý tưởng đó ắt hẳn không dễ dàng?

- Dĩ nhiên rồi (cười). Năm 2010, tôi về nước. Với 500 triệu đồng tiền vốn, tôi bắt tay vào xây dựng nhà xưởng, chuẩn bị mọi thứ. Ở mẻ bánh đầu tiên, tôi gửi sang Nhật Bản nhưng khách hàng không chịu. Rồi tôi làm tiếp mẻ bánh mới gửi sang Mỹ cũng y kết quả. Năm lần bảy lượt, rồi đến 20 lượt cũng đều thất bại. Ngay cả việc đi chào hàng cho các công ty trong nước cũng bị từ chối luôn. Lúc ấy tôi như rơi vào bế tắc...

* Rồi các đơn hàng đến với bạn như thế nào?

- Đó là lần một đoàn khách du lịch người Nhật Bản đến tham quan di tích lịch sử địa đạo Củ Chi, họ được giới thiệu về làng bánh tráng truyền thống của vùng mà mô hình tôi đang xây dựng là thí điểm. Khi trở về, tôi đã tặng mỗi du khách một gói bánh tráng làm quà.

Bẵng đi vài tuần, một trong số các du khách khi ấy đã liên hệ với tôi. Họ đặt vấn đề hợp tác, nhập khẩu bánh tráng của tôi sang Nhật. Kéo dài trong tám tháng, 12 mẫu thử mà tôi gửi sang đều không đạt. Nhưng đến mẫu thứ 13 thì họ lại gật đầu đồng ý. Đó là bước ngoặt xuất ngoại. Dần dần chắc khách thương, người nước này giới thiệu nước kia nhập hàng. Rồi tôi chào hàng qua các trang mạng điện tử, sàn giao dịch, trung tâm kinh tế...

* Có khi nào bạn thấy nản, muốn buông xuôi không?

- Có chứ, nhiều nữa là đằng khác. Ban đầu mẫu thử liên tục bị từ chối, đơn hàng không có, đôi khi bị cười và được cho là kẻ cứng đầu... Một biến cố xảy đến vào giai đoạn chỉ hơn một năm sau khi xưởng đi vào hoạt động. Đó là một chiều chủ nhật, sự cố điện đã gây cháy xưởng. Ngọn lửa thiêu rụi tất cả, chỉ còn lại bức tường trơ trọi. Thiệt hại lúc đó ước tỉnh khoảng 3 tỉ đồng.

Tôi chỉ biết gọi cho khách hàng xin gia hạn thời gian giao hàng. Không còn vốn, tôi "liều mạng" vay ngân hàng hơn 5 tỉ đồng để mở lại nhà xưởng.

Mọi việc đang tiến triển thì biến cố mới đến. Một lô hàng 12 tấn đã nhập cảng Incheon (Hàn Quốc) nhưng buộc phải hủy ngay tại cảng vì khách hàng phản hồi chất lượng, độ dày mỏng của bánh không đạt. Đó là hai nốt trầm đau thương của tôi trong quá trình theo đuổi ý tưởng này.

Đi vào từng cảm nhận

* Giờ 42 nước đã đặt hàng bánh tráng Việt do anh làm?

- Thực sự thị trường đầu tiên mà tôi muốn hướng đến là Mỹ chứ không phải Nhật Bản. Lúc đó tôi nghĩ bằng mọi giá phải đưa bánh tráng của mình đến Mỹ để thay thế những gói bánh tráng "made in Thailand". Nhưng có lẽ vì cái duyên nên tôi gặp các vị khách Nhật, Hàn, rồi mới tới Mỹ và nay là 42 nước và không dừng ở đó...

Hành trình này được ví như những cuộc leo núi, đi vào từng cảm nhận của khách hàng để thay đổi từng ngày. Việc cắm lá cờ mang tên mình lên đỉnh núi sau khi chinh phục chúng cũng giống như việc chúng tôi có được những đơn hàng xuất ngoại, rất hạnh phúc.

Hiện sản phẩm của chúng tôi đã đạt chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng của Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA), đạt chứng nhận Kosher (đáp ứng các yêu cầu về chế độ ăn uống theo đạo luật của người Do Thái), ISO 2000... Tôi cũng đang hướng làm chứng nhận tiêu chuẩn Organic.

Bỏ giấc mơ du học để... trồng nấm

TTO - Khởi nghiệp với nghề làm phôi nấm trên vùng đất thép Củ Chi, chàng trai trẻ Bùi Minh Thắng (29 tuổi) đặt trọn tâm huyết với sự lựa chọn tương lai gắn với nông nghiệp.