Bồi thường thiệt hại do ô nhiễm môi trường là trách nhiệm của doanh nghiệp đối với nhà nước và nhân dân, song để thực thi việc này không dễ… Theo đánh giá của các chuyên gia, rất nhiều vụ việc gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng khiến người dân bức xúc, tuy nhiên mức phạt, bồi thường vẫn còn quá ít, chưa “xứng đáng” với vi phạm.

Xét trên thực tế thì việc xử phạt hành chính và truy thu phí bảo vệ môi trường cũng chưa đủ mạnh để răn đe và nguồn thu từ xử phạt hành chính cũng khó có thể bù đắp, khắc phục tổn hại về môi trường tự nhiên.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng như trên là do các quy định của pháp luật về giải quyết bồi thường thiệt hại do môi trường bị ô nhiễm còn chưa đủ sức răn đe khiến các tổ chức, cá nhân gây ô nhiễm dễ dàng lách luật.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp sau khi đã bồi thường về mặt hành chính, lại tiếp tục xả thải.

Trong khi đó, người dân ở cùng khu vực còn thiếu kiến thức, hiểu biết về việc bảo vệ quyền lợi của mình khi bị xâm hại, về việc thu thập dữ liệu, chứng cứ xác định thiệt hại.

Đặc biệt, việc xác định cụ thể, rõ ràng và chứng minh thiệt hại do hành vi gây ô nhiễm môi trường không hề dễ. Chính vì vậy, thực trạng ô nhiễm môi trường ở nhiều nơi vẫn còn kéo dài mãi, mâu thuẫn vẫn nảy sinh.

Trước tình trạng đó, Nhà nước đã ban hành Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn yêu cầu bồi thường thiệt hại do ô nhiễm, suy thoái môi trường.

Tuy nhiên, để nó thực sự trở thành công cụ hữu hiệu, đủ sức răn đe, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường thì cần phải nhanh chóng cụ thể hóa những quy định, giúp luật thực sự đi vào đời sống.

Bồi thường thiệt hại do ô nhiễm, suy thoái môi trường là một vấn đề còn mới đối với cả cơ quan quản lý địa phương cũng như nhiều người dân.

Vì vậy, cần chú trọng đến công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường tới người dân, giúp họ hiểu rõ tác hại của việc hủy hoại môi trường sống, các căn cứ pháp lý để đòi hỏi quyền lợi khi có các thiệt hại do ô nhiễm môi trường xảy ra để người dân chính là người sẽ cung cấp thông tin về tình trạng ô nhiễm môi trường cho các cơ quan quản lý địa phương và đứng ra bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Đặc biệt, Nhà nước cần hoàn thiện các quy định pháp luật về quyền khởi kiện, cách xác định thiệt hại, nghĩa vụ chứng minh, phương thức, thẩm quyền, trình tự, thủ tục giải quyết bồi thường thiệt hại theo hướng cụ thể, rõ ràng, đảm bảo tính khả thi. Xác định rõ ràng thẩm quyền của tòa án và thẩm quyền của UBND các cấp trong việc tham gia giải quyết bồi thường thiệt hại và bổ sung thêm quy định về cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài.