Một tiết học môn sử của học sinh Trường THPT Nguyễn Thái Bình, Q.Tân Bình, TP.HCM - Ảnh: Như Hùng

Là giáo viên dạy lịch sử, tôi tha thiết mong tân bộ trưởng hãy cứu lấy môn lịch sử đang bị xem nhẹ, bỏ rơi, ghẻ lạnh.

Mỗi khi đứng trên bục giảng, kể những câu chuyện về nhân vật lịch sử, nhận những lời bình luận tích cực của học trò, tôi thấy yêu nghề hơn, đỡ bị tủi thân.

Nhưng khi lựa chọn học sinh đi thi học sinh giỏi môn lịch sử, tôi thấy sốc vì cha mẹ các em phản đối, bởi không muốn con cái họ đi thi lịch sử mà muốn chuyên tâm vào học các môn ngoại ngữ, toán, lý, hóa...

Biết nhiều em rất thích môn lịch sử, tôi cũng muốn định hướng để các em học khối C lắm, nhưng chỉ nhận được những cái lắc đầu của phụ huynh.

Xã hội coi trọng bằng cấp, gia đình định hướng nghề nghiệp, học sinh cũng bắt đầu thực dụng và môn lịch sử trở thành môn phụ. Mục tiêu chính của các em là học để thi đại học, chỉ cần đậu đại học là được. Môn lịch sử nếu không thi cử gì thì đương nhiên các em sẽ cho rằng không cần phải học.

Thực tế dễ nhận thấy nhất là quan điểm thi khối C thì học được gì, công việc ở đâu? Vì thế đa số các em học lịch sử theo kiểu đối phó, nghe xong rồi để đó, thi xong rồi “chữ thầy lại trả cho thầy”.

Thật lòng, xã hội và cả phụ huynh đang có cái nhìn chưa đúng mực với môn lịch sử, khiến môn học này bị thất thế. Trước tình hình này, giáo viên dạy lịch sử hiện nay không còn động lực để đầu tư giảng dạy nữa.

Yêu nghề, nhưng nếu không được đãi ngộ xứng đáng, không có chỗ đứng thì sao chúng tôi có thể tận tâm, thưa bộ trưởng?

Trong khi đó cách thi của môn lịch sử vẫn nặng về kiến thức, vẫn đòi hỏi chi tiết, số liệu một cách chính xác, dù đã có đổi mới đôi chút. Học sinh sợ phải nhớ kiến thức một cách máy móc, hàn lâm kiểu này.

Thực tế, môn lịch sử của ta rất khô khan và viết theo lối áp đặt suy nghĩ là chính. Người dạy nếu dựa quá nhiều vào sách giáo khoa thì học sinh càng khó đón nhận. Mà khi học sinh không yêu môn lịch sử, đã thế lối dạy còn theo lối mòn thì việc học sẽ càng khó khăn hơn, từ đó các bạn trẻ rời xa môn lịch sử Việt Nam cũng là điều dễ hiểu.

Học lịch sử chỉ cần kiến thức ít thôi, thay vào đó là những dấu mốc cần thiết hơn là tham lam, dàn trải mà học sinh thì chối bỏ, không tiếp nhận bài giảng. Lâu nay, chương trình lịch sử từ cổ chí kim quá nhiều mà thời lượng dạy lại quá ít.

Ở cấp III, nơi tôi đang dạy mỗi tuần một tiết sử, mà một tiết phải truyền đạt bài dài đến bốn, năm mục thì dạy sao nổi, đành phải dạy qua loa. Học sinh thì học tủ, học theo kiểu trả bài rồi đến ngày mai lại quên ngay. Nếu như bất cứ chiến dịch nào cũng theo môtíp là “nguyên nhân”, “diễn biến”, “kết quả”, “ý nghĩa” thì sẽ khiến các em học máy móc, rập khuôn.

Những người viết sách lịch sử nên chú trọng vào mưu lược, vào các vị anh hùng, sẽ tạo được hứng thú học tập hơn là việc buộc học sinh phải nhớ những con số như bao nhiêu máy bay, bao nhiêu xe tăng... Nhiều lúc tôi tự hỏi bắt các em nhớ chiến dịch của ta diệt được bao nhiêu tên địch, bắn được bao nhiêu máy bay, tịch thu được bao nhiêu súng ống để làm gì?

Nên giao các bài luận về một nhân vật lịch sử, một vị anh hùng dưới góc nhìn của mỗi học sinh, để thầy trò cùng tranh luận, giúp các em đi sâu vào những câu chuyện lịch sử hào hùng, góp phần khơi gợi thêm lòng yêu nước.

Bài vở gửi về diễn đàn “Đặt hàng với tân bộ trưởng” xin vui lòng gửi về địa chỉ giaoduc@tuoitre.com.vn