Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn - Ảnh: Q.H.

Nếu cứ tình trạng "có gì làm nấy, có gì bán nấy" sẽ luôn bị động

Trả lời đại biểu Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) trong phiên chất vấn Quốc hội sáng 16-3, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng nguyên nhân chủ yếu của tình trạng ùn ứ hàng hóa tại cửa khẩu thời gian qua là do phía Trung Quốc thực hiện chiến lược "Zero COVID".

Bên cạnh đó, hàng hóa nông sản của chúng ta bán qua biên giới chủ yếu qua tiểu ngạch nên sản phẩm không theo quy hoạch, không đạt tiêu chuẩn.

Cũng theo ông Diên, Bộ Công thương đã tham mưu cho Chính phủ chỉ đạo thống nhất quan điểm là trao đổi với Trung Quốc để xây dựng quy trình thông quan, vùng xanh cho hàng hóa ở biên giới.

Đồng thời chỉ đạo các tỉnh có cửa khẩu hỗ trợ các chủ vận tải, thông tin thường xuyên với những địa phương có sản phẩm để hợp tác tốt khi cửa khẩu phía bạn không mở, không gây sức ép cho các địa phương có cửa khẩu.

Bộ cũng chỉ đạo tăng cường các hoạt động tiêu thụ sản phẩm trên thị trường nội địa theo cả truyền thống và thương mại điện tử. Chỉ đạo thương vụ ở nước ngoài tăng cường kết nối giao thương để mở rộng thị trường.

Về giải pháp căn cơ, ông Diên cho biết nếu cứ tình trạng "có gì làm nấy, có gì bán nấy" sẽ luôn bị động. Từ đó lãnh đạo bộ đề nghị các địa phương có chỉ đạo quy hoạch vùng sản xuất, bám sát nhu cầu thị trường.

Mới đây, bộ cũng đã phối hợp Bộ NN&PTNT chuẩn bị và trình đề án hàng hóa xuất qua biên giới theo tiêu chuẩn chính ngạch, giải quyết lâu dài, căn cơ vấn đề này.

Phiên chất vấn và trả lời chất sáng 16-3 - Ảnh: Q.H.

Thay vì đổ lỗi cho nhau, hãy quay về tự xem trách nhiệm của mình

Tranh luận với Bộ trưởng Diên, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) nêu vấn đề cần có giải pháp để tránh việc cửa khẩu đóng mở liên tục, gây ùn ứ.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Công thương cho rằng cửa khẩu đóng mở liên tục là do chiến lược phòng, chống dịch của ta và bạn đến thời điểm này là không giống nhau. Ta thì thích ứng an toàn, nhưng bạn là "Zero COVID".

Theo ông, trước Tết Nguyên đán, nhờ tích cực giao thiệp nên hàng hóa lưu thông được. Tuy nhiên sau Tết dịch bệnh bùng phát ở nhiều tỉnh phía Bắc và 3 thành phố của Trung Quốc nên họ lại đóng cửa khẩu.

"Xin thưa đại biểu Lâm Thành, việc đóng mở cửa khẩu là việc của ngoại giao và hàng nông sản đảm bảo chất lượng hay không, không phải là trách nhiệm của ngành công thương. Nhưng bộ đã phối hợp với ngành ngoại giao, nông nghiệp rất tốt nên giải quyết được bài toán này", ông Diên nêu.

Theo ông, việc giao thiệp với Trung Quốc trong thời gian tới vẫn phải duy trì và ngoại giao vẫn là trên hết. Khi không ngoại giao được mới phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật.

"Thị trường Trung Quốc vẫn là thị trường lớn. Những nước rất xa vẫn tìm Trung Quốc để bán hàng và ta không có lý do gì để không bán hàng", ông Diên nêu.

Ông cũng chỉ rõ tiêu chuẩn hàng hóa Trung Quốc đặt ra cũng rất cao, đòi hỏi người sản xuất phải tuân thủ quy định này nhưng với tập quán sản xuất nhỏ lẻ, không theo quy hoạch, không đảm bảo quy chuẩn của các doanh nghiệp trong nước nên "cái này rất khó".

Lãnh đạo Bộ Công thương khuyến cáo các ngành sản xuất nói chung, đặc biệt nông nghiệp, nông sản, thực phẩm đều phải cố gắng sản xuất theo quy hoạch, kế hoạch, đảm bảo tiêu chuẩn và tiêu chuẩn ấy phải sát từng thị trường chứ tiêu chuẩn chung chung cũng khó.

Đồng tình với nhiều đại biểu, ông Diên nói Việt Nam đã là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do nhưng không nâng năng lực sản xuất, khả năng thích ứng để đáp ứng nhu cầu thị trường thì sẽ "thua ngay trên sân nhà", trở thành thị trường tiêu thụ cho đối tác.

"Hàng sản xuất rất nhiều nhưng đưa đi thì rất khó. Vì ngay cả bán trong nước cũng chưa chắc đã được chào đón thì bán ra nước ngoài làm sao được", ông Diên nêu.

Trả lời thêm tranh luận của đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) về trách nhiệm liên quan thúc đẩy xuất khẩu nông sản chính ngạch trước tình trạng "ùn ứ, giải cứu" xảy ra, ông Diên chỉ rõ với sản phẩm nông sản có thời gian quan tâm nhiều đến xuất khẩu do bán được giá cao hơn nhưng lại quên thị trường 100 triệu dân.

"Sản xuất phải đáp ứng tiêu chuẩn, thị hiếu trong nước, sau đó đáp ứng yêu cầu thị trường nước ngoài thì sẽ tranh thủ được thị trường. Các hiệp định thương mại tự do mở ra cơ hội nhiều nhưng hàng không đi được là do chúng ta.

Rõ ràng phải thay đổi cách nghĩ, cách làm. Thay vì đổ lỗi cho nhau, hãy quay về tự xem trách nhiệm của mình đến đâu thì làm đến đấy", ông Diên nói thêm.

Bộ trưởng: Nguồn cung xăng dầu không bao giờ thiếu, đại biểu Quốc hội: Sao treo biển 'hết hàng'?

TTO - Sáng 16-3, bộ trưởng Bộ Công thương đăng đàn trả lời chất vấn tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề sản xuất, nhập khẩu, cung ứng xăng dầu, điều hành giá xăng dầu thời gian qua và nhiều nội dung khác.