Phóng to

Sơ đồ dự báo điểm đổ bộ của bão Durian của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương liên tục thay đổi dịch chuyển xuống phía nam. Các dãy số bên phải là vị trí và thời điểm phát tin dự báo trong ngày 4-12, dãy số bên trái là thời gian và điểm đổ bộ.

Bão Durian thay đổi đầy bất ngờ với việc liên tục mạnh lên hai cấp trong ngày 3-12 chứ không yếu đi như dự báo. Nhưng sang ngày 4-12 thì mọi chuyện lại thay đổi hẳn.

Sức gió giảm nhanh

Phóng to

Chuyến tàu sơ tán dân tránh bão đầu tiên từ xã Thạnh An cặp bến Tắc Xuất, thị trấn Cần Thạnh, Cần Giờ (TP.HCM) lúc 12g25 ngày 4-12.

Đến 4g sáng 4-12 bão chỉ còn sức gió cấp 11, cấp 12. Sức gió này duy trì trong suốt buổi sáng và được các cơ quan khí tượng dự báo sẽ giữ nguyên khi vào đến đất liền.

Thế nhưng từ trưa đến chiều qua bão liên tục suy yếu nhanh. Lúc 13g bão lại suy yếu thêm một cấp để chỉ còn sức gió cấp 10, 11.

Các dự báo vào lúc này đều cho thấy bão cũng giữ nguyên sức gió cấp 10, 11 khi vào bờ.

Nhưng đến 16g, sự “phá sản” của các dự báo trước đó tiếp tục diễn ra khi bão chỉ còn sức gió cấp 10.

Dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương cho rằng khi vào đến đất liền lúc 4g sáng nay (5-12) bão sẽ còn cấp 9 và đến 16g chỉ còn cấp 8.

Phóng to

Hộ gia đình chị Nguyễn Thị Bé (có năm con) cùng 23 hộ khác của xóm 8, thôn Vĩnh Hải, xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, Bình Thuận trú bão tại Trường THCS Vĩnh Hảo (ảnh chụp lúc 19g tối 4-12-2006) - Ảnh: T.T.D.

Dự báo của Trung tâm cảnh báo bão Hải quân Mỹ lại làm người ta ngạc nhiên hơn khi cho rằng bão sẽ suy yếu rất nhanh khi vào bờ, rạng sáng nay bão chỉ còn cấp 8 và trưa nay sẽ chỉ là một áp thấp nhiệt đới yếu.

Sự suy yếu quá nhanh chóng của bão Durian đã làm dự báo của các cơ quan khí tượng quốc tế và VN không còn tính chính xác.

Chuyển hướng liên tục

Không những vậy đường đi của bão cũng liên tục thay đổi làm các sơ đồ dự báo phải liên tục thay đổi theo. Các bản tin dự báo lúc 7g sáng 4-12 đều cho rằng bão sẽ đổ bộ vào phía nam của Nha Trang (chưa kể vào ngày 1 và 2-12 thì cho rằng bão vào Bình Định - Phú Yên và 3-12 là ngay Nha Trang) vào lúc sau 19g.

Góc nhìn chuyên gia Ông Olivia S.M.LEE (chuyên gia dự báo của Cơ quan Khí tượng Hong Kong): “Chúng tôi đã quan sát thấy sự dịch chuyển sâu hơn về phía nam của bão Durian từ sáng 4-12. Điều này có thể giải thích là do sự mạnh lên của áp cao cận nhiệt đới ở phía bắc, áp cao này đã tác động mạnh đến bão Durian nên các dự báo cũng phải liên tục theo hướng đẩy cơn bão sâu hơn về phía nam. Nhìn trên ảnh vệ tinh có thể thấy Durian đã hoàn toàn không còn mắt bão vào sáng 4-12, điều này cho thấy bão đang suy yếu. Sự xâm nhập của không khí khô và lạnh từ gió mùa đông bắc cũng là một nguyên nhân của sự suy yếu nhanh chóng này”.

Nhưng đến bản tin lúc 10g tất cả dự báo đều phải thay đổi khi bão đã chuyển dịch xuống phía nam thêm một ít. Các dự báo cho rằng bão vào Phan Rang vào lúc 22g và sau đó hướng thẳng đến TP.HCM để đến 13g ngày 5-12 sẽ đi qua thành phố với sức gió có thể còn đến cấp 9.

Nhưng đến 16g các dự báo lại thay đổi khi bão lại chuyển dịch thêm xuống phía nam chứ không thẳng tiến Phan Rang nữa, và đích đến lúc này là Phan Thiết. Sau đó bão sẽ di chuyển trên phần đất liền cạnh bờ biển các tỉnh Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu rồi vượt qua Cần Giờ (TP.HCM) đi sâu vào các tỉnh Nam bộ.

Đuổi theo cơn bão kỳ dị

14g chiều 3-12, chúng tôi xuất phát từ TP.HCM, trực chỉ Khánh Hòa, nơi được xác định là “vùng tâm bão”.

Sáng sớm 4-12, thức dậy thật sớm để chuẩn bị cho cuộc hành trình đón bão đầy thách thức, chúng tôi loay hoay chọn điểm “nóng” để có mặt kịp thời.

Lúc này, ngay sân nhà khách Tỉnh ủy Khánh Hòa (số 46 Trần Phú) cũng đã chen chật xe cộ của Ban chỉ huy phòng chống lụt bão trung ương và địa phương. Bên trong phòng họp, không khí nóng lên với những thông tin khẩn: “Bão đang di chuyển nhanh vào đất liền, ảnh hưởng trực tiếp tỉnh Khánh Hòa”.

Chủ tịch UBND tỉnh Võ Lâm Phi vừa chủ trì cuộc họp vừa hét lên trong điện thoại: “Tàu thuyền vào bờ được bao nhiêu? Di dời dân tới đâu rồi? Lực lượng ứng cứu ra tới địa bàn chưa?...”, rồi ông lật đật xuống xe đi thật nhanh.

Phóng to

Sóng biển dâng cao khi bão ngang qua Nha Trang - Ảnh: M.ĐỨC - TTXVN

Ngoài trời, gió đã bắt đầu mạnh lên, bầu trời xám xịt, mây đen vần vũ che khuất những dãy núi xa xa. Sóng biển hung hãn từ ngoài vỗ vào bờ trắng xóa.

Cơn mưa ập đến như hối thúc, báo hiệu bão đang bắt đầu. Các thành viên phòng chống lụt bão gấp rút phóng xe xuống địa bàn đã được phân công. Chúng tôi chọn Cam Ranh.

Chủ tịch UBND thị xã Cam Ranh Nguyễn Tấn Hưng xác định: “Địa bàn trọng điểm là thôn Mỹ Thanh, xã Cam Thịnh Đông, nơi có hơn 200 hộ dân nhà xập xệ cần di dời khẩn cấp”. Ông hét trong điện thoại: “Bão sắp tới rồi còn ở đó chần chờ. Nếu cần cứ cưỡng chế...”. Ở thôn Mỹ Thanh đã thấy anh em công an đi “ruồng” sâu trong từng hộ, đem cả xe gắn máy chở người già và trẻ em.

Đảo Phú Quí: chìm 13 thuyền 21g ngày 4-12, 6.000 hộ dân tại huyện đảo Phú Quí (tỉnh Bình Thuận) trở thành những người đầu tiên đón bão. Ông Huỳnh Văn Hưng - chủ tịch huyện - gọi điện thông báo gió giật cấp 9 đánh chìm 13 chiếc thuyền của ngư dân neo đậu trên bến, hai lồng nuôi cá mú và sóng biển còn đánh sập ba ngôi nhà. Tuy nhiên, không có thiệt hại về người vì ủy ban huyện đã di dời 100 hộ dân ở sát khu vực mép nước lên những nơi an toàn.

Trời cứ mưa rỉ rả. Gió vẫn thổi từng cơn nhưng sau đó lại ngưng, rồi lại thổi. Mưa cũng vậy, cứ “cà giựt” lúc ướt lúc khô, báo hại chúng tôi phải cởi ra mặc vào chiếc áo mưa muốn nhão.

Hơn 13g. Chúng tôi chọn địa điểm chờ... bão. Tới 15g thì bỗng nghe điện thoại của tòa soạn: “Tâm bão chạy về hướng Ninh Thuận rồi. Đi Phan Rang ngay”.

Tới Cà Ná, giáp ranh Ninh Thuận - Bình Thuận, bỗng dưng trời quang mây tạnh. Biển phẳng lì như mặt hồ, sóng chỉ vỗ nhẹ như đùa giỡn. Trời dứt mưa hẳn. Thậm chí từ chân trời xa, một vài ánh hồng của mặt trời còn rơi rớt lại, trông chẳng có vẻ gì là có bão. Tòa soạn lúc này lại thông báo “về Phan Thiết, bão đang di chuyển hướng đó”.

Tới huyện Tuy Phong (Bình Thuận), chúng tôi ghé xã Vĩnh Hảo. Phó chủ tịch xã Phạm Ngọc Trọng vừa ra xóm 8 về. Anh lo lắng: “Ngoài đó nhà ọp ẹp quá. Sợ sập hết. Đã di dời dân vô hết trường học. Trời êm vầy càng đáng lo. Năm 1983 cũng y vậy. Êm chừng một tiếng sau là tanh bành”.

Chúng tôi vào xóm 8, chưa kịp vô xóm ven biển thì nghe tòa soạn gọi: “Bão đi Bến Tre rồi. Anh em về thôi”. Tôi không còn tin vào tai mình.

Chúng tôi ra xe phóng về Phan Thiết. Trời khô ráo như chưa từng có mưa bão bao giờ. Hình như ánh trăng sáng đang hừng lên sau lưng chừng núi. Lúc này đã hơn 22g.

Giao ban chống bão: Sợ nhất dân chủ quan Phóng to Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp giao ban lúc 20g ngày 4-12 20g tối 4-12, Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đã chủ trì cuộc giao ban về tình hình triển khai việc cảnh báo, chuẩn bị phòng chống bão Durian khu vực các tỉnh Nam bộ và Ninh Thuận, Bình Thuận, Lâm Đồng. Cuộc giao ban tại TP.HCM này được nối cầu truyền hình với cuộc giao ban các bộ, ngành trung ương do Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng chủ trì tại Hà Nội. Thông tin đáng quan tâm nhất từ cuộc giao ban này là còn rất nhiều tàu đánh cá hoạt động trên vùng biển ở vĩ độ thấp. Cụ thể, Tiền Giang còn 56 phương tiện trên biển; Bến Tre có 20 tàu đánh bắt xa bờ đang tìm nơi trú ẩn và còn 451 tàu đang hoạt động ở khu vực biển Tây Nam bộ; Sóc Trăng còn 39 tàu đánh bắt xa bờ với hơn 500 người; Bạc Liêu có một chiếc đánh bắt xa bờ trên đường vào trú bão ở Malaysia; Cà Mau có 73 chiếc tàu thuyền với hơn 600 thuyền viên còn trên biển; Kiên Giang còn 74 chiếc với hơn 600 thuyền viên hoạt động ở vĩ độ thấp... Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng cho biết qua kiểm tra thực tế tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho thấy một bộ phận người dân còn khá chủ quan trong việc phòng tránh và đối phó với bão Durian; một số tàu thuyền đã đưa vào bờ nhưng chưa được bảo vệ chu đáo. Đối với đồng bằng sông Cửu Long, nhiều ý kiến đề nghị phải hết sức chú ý các vùng cửa sông, cửa biển (15 điểm) vì đây chính là những vùng nguy hiểm. Từ Hà Nội, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng khẳng định “an toàn đối với người dân vẫn là ưu tiên số 1”. Ông ra lệnh: “Chúng ta còn phải tiếp tục “chiến đấu” và quyết liệt đối phó với cơn bão số 9 trong đêm 4-12, ngày 5 và 6-12”.