Một bức ảnh trong bộ ảnh "Những đứa trẻ mang bầu"

Được biết đây là bộ ảnh do một trung tâm hướng dẫn kỹ năng sống cho trẻ em thực hiện. Các em bé xuất hiện trong bộ ảnh đều nằm trong độ tuổi 8-12, được hóa trang đang mang bầu với gương mặt buồn bã, sợ hãi hướng về ống kính.

Êkip thực hiện bộ ảnh này nói rằng họ muốn dùng nhiếp ảnh với khả năng tác động mạnh mẽ tới người xem nhằm nâng cao nhận thức về vấn nạn xâm hại trẻ em. Trên các bức ảnh có gắn các thông tin về tình trạng xâm hại tình dục ở Việt Nam, những câu nói đầy ám ảnh của trẻ em bị xâm hại.

Bộ ảnh này đã được nhiều người chia sẻ trên mạng xã hội. Nhà văn Hoàng Anh Tú cho biết sau khi chia sẻ bộ ảnh trên trang cá nhân, anh đã nhận được hơn 200 bình luận và gần 1.000 lượt 'share' chung tay truyền đi thông điệp mạnh mẽ với vấn đề xâm hại tình dục trẻ em.

"Dù có những ý kiến trái chiều về bộ ảnh này, nhưng cá nhân tôi vẫn cho rằng nó cần được chia sẻ. Chúng ta không thể ngồi chờ mãi một thông điệp hoàn hảo rồi mới lên tiếng, rồi mới chia sẻ khi mà ngoài kia những đứa trẻ của chúng ta vẫn chưa được an toàn", nhà văn Hoàng Anh Tú nói với Tuổi Trẻ Online.

Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến khác về bộ ảnh.

Bác sĩ Nguyễn Trọng An, chuyên gia bảo vệ trẻ em, cho biết khi êkip Những đứa trẻ mang bầu đã nhận được sự đồng ý cho chụp ảnh của các em bé và gia đình các em thì không vi phạm các điều khoản pháp luật về bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em. Điều duy nhất khiến bác sĩ này thấy băn khoăn là êkip chụp ảnh trực diện gương mặt người mẫu nhí.

"Thường khi chụp trẻ em với nội dung như thế này người ta sẽ làm tối gương mặt, hoặc chụp giấu mặt. Khi họ chụp rõ nét gương mặt các em, hình ảnh rất dễ để kẻ xấu cắt cúp đưa lên các trang khiêu dâm, lúc đấy thì bản thân các em tham gia những bức hình này có thể trở thành đối tượng của những kẻ xấu. Lúc đó bộ ảnh sẽ có tác dụng ngược" - bác sĩ An bày tỏ băn khoăn.

Nhà báo Phạm Hồng Phước cho biết anh cũng cảm thấy rất khó khăn khi xem những bức hình này. Anh thậm chí đã quyết định photoshop cho những người mẫu nhí đeo thêm kính và khẩu trang khi đăng bức hình trên mạng xã hội.

Các nhiếp ảnh gia như Maika Elan và Hà Đào khá thận trọng khi đưa ra nhận xét về bộ ảnh. Cả hai đều bày tỏ sự băn khoăn.

Nhiếp ảnh gia Maika Elan cho biết điều chị thấy "gợn" nhất là bộ ảnh mang tính chất cộng đồng như Những cô bé mang bầu lại được êkip để logo của đơn vị thực hiện quá lớn. Maika Elan cho rằng ý định truyền thông của bộ ảnh là tốt nhưng cách thể hiện thiếu tinh tế, thậm chí gây cảm giác hoang mang, lo sợ cho người xem.

"Bộ ảnh như thế này chỉ phản ánh một thực trạng chứ không đưa ra được giải pháp. Kẻ xấu thời nào chẳng có, kẻ xấu ở khắp mọi nơi, nên quan trọng phải trang bị được kiến thức bảo vệ bản thân. Nếu là dự án hướng tới cộng đồng thì nên đưa ra giải pháp, thay vì chỉ phản ánh thực trạng", Maika Elan nói.

Nhiếp ảnh gia Hà Đào cho biết những vấn đề xã hội phức tạp như nạn xâm hại tình dục trẻ em chưa bao giờ là một thứ dễ lột tả bằng hình ảnh. Chị cho rằng bất cứ ai chụp ảnh về xâm hại tình dục trẻ em phải rất cân nhắc khi sử dụng hình ảnh nạn nhân - đối tượng dễ tổn thương nhất là đối tượng chụp ảnh.

"Hình ảnh bé gái mang bầu theo tôi cũng là một sự kịch tính hóa không cần thiết. Thứ nhất, không chỉ trẻ em gái mới là mục tiêu của xâm hại tình dục. Thứ hai, hậu quả của xâm hại tình dục đâu phải lúc nào cũng hiển hiện như thế. Những sang chấn tâm lý từ những cái ôm, cái hôn, lời trêu ghẹo vô cớ vẫn là thứ khó đo đếm và bị xem nhẹ, như có thể thấy trong vụ xử phạt 200.000 đồng với kẻ bức hôn trong thang máy gần đây.

Có thể công chúng sẽ bị tác động mạnh bởi những bức ảnh, nhưng nạn nhân và người thân của những vụ việc xâm hại tình dục thực sự không cần được nhắc lại nỗi đau này. Họ vẫn phải sống và họ hoàn toàn có quyền được xuất hiện trong tư thế chủ động và có tự trọng. Sự việc xâm hại không phải, không nên là cái kết cho cuộc đời họ và họ không cần lòng thương cảm từ công chúng. Lòng thương cảm đôi khi là con dao hai lưỡi", Hà Đào nói.

MC Công Tố: Mong dự án đi đúng hướng

MC Công Tố, thành viên của dự án Những đứa bé mang bầu, cho biết:

"Sau khi bàn bạc về cách thức truyền thông điệp, cả nhóm đã quyết định thực hiện một bộ ảnh nghệ thuật.

Ban đầu, cả nhóm có tính đến việc chụp ảnh giấu mặt những diễn viên đóng vai nạn nhân xâm hại tình dục, nhưng êkip nhận thấy cách thức này có thể khiến mọi người hiểu lầm những diễn viên trong bức ảnh là nạn nhân thật.

Nên chúng tôi chọn cách chụp ảnh rõ mặt người mẫu nhí và công bố rõ các em là người mẫu tham gia dự án.

MC Công Tố

Tất cả những người mẫu nhí tham gia dự án đã được học hai khóa về phòng chống xâm hại tình dục và hiểu rất rõ giá trị công việc các bạn làm, thậm chí hiểu cả những hệ quả không mong muốn có thể xảy đến.

Chúng tôi và gia đình các em đã bàn bạc rất kỹ để đi đến thống nhất về cách thể hiện.

Chúng tôi cũng đã hỏi các bố mẹ về tâm lý của các em sau khi bộ ảnh được công bố. Có em đã khóc vì rất thương những người bạn đã bị xâm hại.

Các em rất hiểu công việc mình làm. Những người làm dự án chúng tôi chỉ mong bộ ảnh được hiểu đúng. Các em đã dũng cảm thực hiện bộ ảnh, mong người lớn cũng dũng cảm đón nhận.

Chúng tôi mong dự án này đi đúng hướng của nó. Nếu có bất kỳ những tác động tiêu cực nào đến các em do dự án gây ra, chúng tôi sẵn sàng dừng ngay".

Suy tư về cách ứng xử với trẻ em

TTO - Kỷ niệm 74 năm ngày chiến thắng phát xít Đức (9-5) năm nay, hai cuốn tiểu thuyết lịch sử về Thế chiến II nhưng chỉ khai thác riêng đề tài số phận của trẻ em trong thời chiến dưới bàn tay của phát xít được phát hành.