Chỉ còn hơn tuần nữa là kết thúc năm 2025, năm mới 2026 lại bắt đầu, khi không khí Tết dần hiện hữu trên từng góc phố, một trong những vật quen thuộc xuất hiện ở các cơ quan, doanh nghiệp, trường học, bệnh viện… là những chồng lịch mới tinh được trao tay. 

Lịch Tết bỏ trên nóc tủ, hết năm rồi vứt đi

Biếu tặng lịch Tết từ lâu đã trở thành một nét văn hóa, vừa để tri ân, vừa gửi gắm lời chúc năm mới.

Nhưng cũng chính từ đây, câu hỏi được đặt ra: liệu việc in và biếu lịch Tết hiện nay ở nhiều nơi có đang lãng phí?

Thực tế ở không ít cơ quan nhà nước, đặc biệt với cán bộ lãnh đạo, giáo viên, bác sĩ, mỗi dịp cuối năm có thể nhận tới vài chục, thậm chí nhiều hơn từ các đơn vị khác nhau, từ lịch treo tường cho tới lịch để bàn.

Lịch Tết không dùng hết, người thì đem biếu lại người thân, người đem tặng lại bạn bè. Nhưng cũng không ít người xếp lên nóc tủ, để đó rồi hết năm lại bỏ đi. 

Trong thời đại kỹ thuật số hóa đến từng ngóc ngách, khi điện thoại thông minh đã thay thế phần lớn nhu cầu xem ngày tháng, hình ảnh ấy khiến nhiều người không khỏi băn khoăn khi nghĩ đến hai chữ "lãng phí".

Thiết kế phù hợp và tặng đúng người cần

Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở đó để kết luận rằng "lịch Tết có thì thừa, không có thì thiếu", thì e rằng vấn đề đã bị nhìn quá đơn giản.

Bởi lẽ, không phải mọi quyển lịch đều vô nghĩa. 

Ở nhiều gia đình, nhất là người cao tuổi, tiểu thương, cơ sở sản xuất nhỏ, vùng nông thôn, lịch treo tường vẫn là vật dụng quen thuộc. Không chỉ để xem ngày, lịch còn gắn với thói quen sinh hoạt, với nhịp sống gia đình, thậm chí là ký ức Tết của nhiều thế hệ. Với họ, quyển lịch chưa bao giờ là thứ thừa.

Thế nhưng có những người cao tuổi, người dân ở nông thôn, việc tìm một cuốn lịch Tết để treo trong nhà không dễ. 

Anh bạn tôi là lãnh đạo một doanh nghiệp về hưu cả chục năm nay nhưng mỗi năm vẫn được nhận hàng chục cuốn lịch Tết, đẹp có, xấu có. Có những cuốn lịch in cầu kỳ và nặng hàng ký lô, xách mỏi cả tay.

"Mình ở đây thừa thãi nhưng bà con ở quê quý lắm. Năm nào tôi cũng chọn 1-2 cuốn đẹp, thiết kế lạ để treo ở nhà, số còn lại không treo hết và chở về quê tặng bà con hàng xóm mỗi nhà một cuốn. Bà con mừng lắm", anh nói.

Hơn nữa, lịch Tết không đơn thuần là một công cụ đo thời gian. Nó là một sản phẩm văn hóa truyền thống, mang theo hình ảnh, thông điệp, bản sắc ngành nghề, địa phương, đơn vị. 

Một quyển lịch được thiết kế chừng mực, nội dung đẹp, ý nghĩa rõ ràng vẫn có giá trị sử dụng và giá trị tinh thần riêng, điều mà ứng dụng số khó thay thế hoàn toàn.

Có những cuốn lịch thiết kế tinh tế và tiết kiệm, làm bằng gỗ hoặc vật liệu bền, có thể giữ lại làm vật trang trí và chỉ cần thay bloc mới là dùng được. Tuy nhiên thiết kế dạng này hiếm, đa phần vẫn làm bằng giấy, dùng xong bỏ đi, rất tiếc.

Vấn đề, vì thế, không nằm ở việc có in lịch hay không, mà nằm ở cách in và cách tặng.

Lãng phí xuất hiện khi lịch được in quá nhiều so với nhu cầu thực tế; khi lịch trở thành "lệ quà" hình thức để giữ mối quan hệ; hoặc khi giá trị văn hóa bị đẩy lùi bởi sự phô trương, hoành tráng không cần thiết... 

Những quyển lịch giá cao, in dày, thiết kế cầu kỳ nhưng không phù hợp đối tượng sử dụng chính là biểu hiện rõ nhất của sự lãng phí đó.

Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, cần phải tiết kiệm. Điều cần thiết hơn là thay đổi từ cách làm: in vừa đủ, tặng đúng đối tượng, thiết kế giản dị, ưu tiên giá trị sử dụng. Với những nhóm đã quen dùng công nghệ, có thể chuyển sang lịch số hoặc hình thức chúc Tết khác phù hợp hơn.

Khi được tặng đúng chỗ, quyển lịch Tết vẫn có thể là một nét đẹp văn hóa, không lãng phí, không phiền hà, không phô trương mà vẫn giữ được ý nghĩa của sự tri ân và sẻ chia mỗi độ xuân về.

TP.HCM bắn pháo hoa tại 4 điểm dịp Tết dương lịch 2026

TP.HCM sẽ bắn pháo hoa nghệ thuật tại 4 điểm vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới Tết dương lịch 2026, gồm 3 điểm tầm cao và 1 điểm tầm thấp.