Quản lý thị trường TP.HCM kiểm tra kinh doanh mũ bảo hiểm trên địa bàn Q.Tân Bình - Ảnh: Lê Sơn

Hơn 20 năm hoạt động công tác bảo vệ người tiêu dùng, ông Phong cho rằng sự phá hoại của hàng giả vô cùng ghê gớm đối với nền kinh tế, làm tiêu tan sự nghiệp, sự sáng tạo của doanh nghiệp...

Còn người tiêu dùng khi sử dụng hàng giả chỉ biết “nhờ ông trời” để đòi quyền lợi. Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phong nói:

- Điều dễ dàng nhận thấy nhất: người tiêu dùng là lực lượng yếu thế nhất hiện nay, đặc biệt những người tiêu dùng khu vực nông thôn và người thu nhập thấp ở thành thị. Sự yếu thế thể hiện ở kiến thức tiêu dùng của họ còn hạn chế, với mức thu nhập không cao khiến họ không có nhiều sự lựa chọn cho các sản phẩm, dịch vụ mình muốn sử dụng.

Cụ thể, tại các khu chợ công nhân những chai mỹ phẩm, sữa tắm gắn thương hiệu ngoại có giá chỉ vài chục ngàn đồng thì rõ ràng ai cũng có thể hiểu là hàng giả, hàng kém chất lượng nhưng họ hầu như không có sự lựa chọn nào khác. Đây chỉ là một ví dụ nhỏ, còn rất nhiều sản phẩm tiêu dùng khác mà họ phải cân nhắc phù hợp với túi tiền eo hẹp của mình. Do đó, nguy cơ rủi ro tiếp cận hàng giả là điều khó tránh khỏi.

Khi tiếp nhận những khiếu nại về hàng giả, việc giải quyết khiếu nại hầu như không thể bởi ngay sau khi bán xong sản phẩm, đối tượng bán hàng giả đã “cao chạy xa bay” rồi. Đây là điểm thiệt thòi chung nhất cho những người sử dụng phải hàng giả. Ngoài việc không được sử dụng hàng hóa đúng chất lượng cũng như dịch vụ chăm sóc khách hàng như hàng thật thì việc giải quyết khiếu nại cũng hết sức khó khăn.

Người ta vẫn nói chỉ có người mua bị lừa, người bán thì không nhưng không ít tiểu thương phản ảnh họ cũng bị kẻ sản xuất hàng giả lừa. Họ chỉ biết mình bán hàng giả khi có phản hồi chất lượng từ khách hàng, sau đó xác minh lại phía công ty chính hãng. Điều này cũng cho thấy hàng giả hiện nay không chỉ giống kiểu dáng, mẫu mã mà còn rất tinh vi về cách thức phân phối, giao dịch.

* Theo ông, có những biện pháp nào để người tiêu dùng “né” được hàng giả?

- Khi những “bẫy” hàng giả giăng quá nhiều như hiện nay thì người tiêu dùng dù thông thái cũng rất khó có thể né tránh. Do đó, cần có những giải pháp tổng thể từ cơ quan chức năng nhà nước, doanh nghiệp và cả bản thân người tiêu dùng.

Hiện nay, cơ quan chức năng đã và đang triển khai nhiều hoạt động để giải quyết vấn nạn này. Thực tế hiệu quả không thể ngày một ngày hai đánh giá, tuy nhiên có thể thấy tính kết nối giữa cơ quan chức năng với người tiêu dùng trong vai trò báo tin còn khá chậm trễ, nhiều thủ tục. Nếu gọi điện báo tin cho các cơ quan chức năng mà được xử lý liền, nhanh gọn thì người dân gọi điện ầm ầm.

Đối với các doanh nghiệp, tâm lý e ngại không dám thông tin sản phẩm của đơn vị mình bị làm giả để cảnh báo người tiêu dùng là điều khó tránh khỏi bởi sau đó là bao hệ lụy doanh nghiệp gặp phải khi người tiêu dùng lo ngại dùng sản phẩm đó.

Do đó, các doanh nghiệp cần tổ chức hệ thống phân phối chặt chẽ để người tiêu dùng có điểm mua sắm tin tưởng cũng như giải quyết vấn đề phát sinh khi sử dụng sản phẩm. Các doanh nghiệp nhỏ không tự mở hệ thống đại lý cũng cần liên kết với nhau để có những điểm bày bán tập trung. Bản thân hội đánh giá rất cao những chương trình đưa hàng Việt về nông thôn hay những điểm bán hàng lưu động tại khu công nghiệp, chế xuất.

Người tiêu dùng cần thay đổi tư duy sử dụng sản phẩm giả, nhái với tâm lý “xài cũng được”, “rẻ mà, đâu chết ai!”. Chính tâm lý này tạo nên thế cung - cầu để hàng giả có thị trường sinh sôi, phát triển.