Chiếc khay trong suốt chỉ thực sự "vô hình" khi nó sạch sẽ, sáng bóng. Một chiếc khay bị ố vàng, bám cặn và có mùi hôi không chỉ làm mất đi tính thẩm mỹ mà còn biến thành một "ổ vi khuẩn" di động, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe răng miệng của bạn gây ra sâu răng, viêm lợi. 

Bạn đeo khay niềng trung bình 20 - 22 tiếng mỗi ngày. Trong suốt thời gian đó, khay niềng có mảng bám tích tụ, nếu không được làm sạch, nó sẽ gây ra những vấn đề sau:

- Đánh mất tính "vô hình" - kẻ thù của thẩm mỹ: Mục đích chính của niềng răng trong suốt là thẩm mỹ. Tuy nhiên mảng bám từ thức ăn và vi khuẩn có thể dễ dàng tích tụ trên bề mặt khay. Ban đầu, chúng là một lớp màng mỏng không màu, nhưng dần dần sẽ chuyển sang màu vàng đục. Các đồ uống như cà phê, trà, rượu vang đỏ hay thói quen hút thuốc sẽ đẩy nhanh quá trình này, biến chiếc khay "vô hình" của bạn trở nên ố vàng, kém duyên.

- Tạo ra "ngôi nhà ấm cúng" cho vi khuẩn: Môi trường bên trong khay niềng ấm, ẩm và kín là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi nảy nở. Khi bạn đeo một chiếc khay bẩn, bạn đang vô tình ép một lớp vi khuẩn dày đặc tiếp xúc trực tiếp và liên tục với bề mặt răng và nướu, từ đó làm tăng nguy cơ sâu răng, viêm lợi.

- Gây ra hơi thở có mùi khó chịu: Vi khuẩn phân hủy các mảnh vụn thức ăn và tế bào chết bị mắc kẹt trong khay sẽ tạo ra các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi. Đây chính là thủ phạm gây ra hơi thở có mùi hôi ngay cả khi bạn vừa đánh răng xong.

- Ảnh hưởng đến độ bền và hiệu quả của khay: Việc sử dụng các phương pháp vệ sinh không đúng cách, chẳng hạn như dùng nước quá nóng, có thể làm biến dạng vật liệu. 

"Bộ đồ nghề" vệ sinh khay niềng tại nhà

Bạn không cần những dụng cụ đắt tiền hay phức tạp. Hầu hết những thứ cần thiết đều có sẵn trong nhà bạn. Hãy chuẩn bị một "bộ đồ nghề" chuyên dụng chỉ để vệ sinh khay niềng.

- Bàn chải đánh răng lông mềm: Đây là yêu cầu bắt buộc. Hãy mua một chiếc bàn chải đánh răng mới, có lông thật mềm (loại dành cho trẻ em hoặc cho răng nhạy cảm là lựa chọn lý tưởng). Không dùng chung bàn chải này để đánh răng và ngược lại.

- Nước sạch: Luôn sử dụng nước mát. Không bao giờ dùng nước nóng. Một số hệ thống khay niềng in 3D trực tiếp duy trì tính nhớ vật liệu ở nhiệt độ cao phải dùng nước nóng để vệ sinh sẽ được chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ chỉnh nha.

- Viên sủi ngâm khay: Đây là sản phẩm chuyên dụng để ngâm và làm sạch khí cụ chỉnh nha hoặc các khí cụ nha khoa tháo lắp. Chúng chứa các chất kháng khuẩn, khử mùi và hoạt chất sủi bọt giúp loại bỏ mảng bám và vi khuẩn ở những nơi bàn chải khó tiếp cận.

- Hộp đựng dung dịch ngâm khay: Bên cạnh chiếc hộp mà nha sĩ cung cấp cho bạn để cất giữ khay, bạn cũng cần chuẩn bị một chiếc hộp nhỏ để đựng dung dịch ngâm khay.

Quy trình vệ sinh khay niềng trong suốt hằng ngày

Hãy biến việc vệ sinh khay niềng thành một thói quen không thể thiếu, giống như việc đánh răng vậy. Thực hiện quy trình này ít nhất ngày 2 lần, mỗi buổi sáng sau khi thức dậy, mỗi buổi tối trước khi đi ngủ. Các hãng sản xuất khác nhau thường có các hướng dẫn chi tiết kèm theo, hãy tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và hãng. Việc sử dụng viên sủi ngâm khay chuyên dụng thường theo quy trình như sau:

Bước 1: Rửa sạch ngay lập tức sau khi tháo khay

Ngay khi bạn tháo khay ra khỏi miệng để ăn uống hay ngủ dậy, hãy rửa nó ngay dưới vòi nước mát. Hành động đơn giản này giúp rửa trôi nước bọt và các mảng bám mềm trước khi chúng có cơ hội khô cứng lại trên bề mặt khay, khiến việc làm sạch sau đó trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

Bước 2: Chải nhẹ nhàng và tỉ mỉ

- Cầm khay niềng trong lòng bàn tay, dùng bàn chải chải nhẹ nhàng cả mặt trong và mặt ngoài của khay.

- Hãy đặc biệt chú ý đến các rãnh và các kẽ sâu bên trong khay, nơi tương ứng với bề mặt nhai của răng, vì đây là nơi mảng bám và vi khuẩn thích tụ tập nhất. Nên lựa chọn bàn chải chuyên dụng có đầu bé để có thể len lỏi và chải sạch những vị trí này.

- Thao tác phải thật nhẹ nhàng, theo chuyển động tròn để tránh làm trầy xước bề mặt nhựa của khay.

Bước 3: Ngâm khay trong dung dịch chuyên dụng

- Cho 1 viên sủi ngâm khay vào hộp ngâm khay với 250 - 300ml nước sạch.

- Khi viên ngâm tan hết trong nước, cho khay niềng vào dung dịch mới tạo thành. Khay phải ngập hoàn toàn trong dung dịch.

- Ngâm khay từ 5 - 20 phút tùy theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Thông thường khay niềng trong suốt được ngâm mỗi ngày một lần.

Bước 4: Xả lại thật kỹ dưới vòi nước mát

Lấy khay niềng ra khỏi dung dịch, chải lại nhẹ nhàng bằng bàn chải mềm và xả khay dưới vòi nước mát cho đến khi sạch hoàn toàn dung dịch ngâm.

Bước 5: Kiểm tra và làm khô tương đối

Trước khi đeo lại khay vào miệng hãy giơ khay lên ánh sáng để kiểm tra xem còn vết bẩn hay mảng bám nào không. Vẩy nhẹ để loại bỏ nước thừa. Không cần phải lau khô hoàn toàn bằng khăn vì có thể làm xước khay hoặc để lại các sợi vải nhỏ.

Những sai lầm vệ sinh khay niềng cần tuyệt đối tránh

- Dùng kem đánh răng để chải khay: Đây là sai lầm phổ biến nhất. Hầu hết các loại kem đánh răng đều chứa các hạt mài mòn nhỏ để làm sạch mảng bám trên men răng. Men răng rất cứng, nhưng nhựa của khay niềng thì không. Các hạt này sẽ tạo ra vô số vết xước nhỏ li ti trên bề mặt khay, làm khay bị mờ đục, có thể tạo ra nhiều chỗ hơn cho vi khuẩn ẩn náu.

- Ngâm hoặc rửa khay bằng nước nóng: Khay niềng trong suốt được làm từ một loại nhựa y tế đặc biệt. Nước nóng có thể làm biến dạng, cong vênh vật liệu này, khiến khay không còn vừa vặn với răng của bạn nữa. 

- Ngâm khay trong nước súc miệng có màu: Hầu hết các loại nước súc miệng trên thị trường đều có màu, có thể ngấm vào vật liệu nhựa và nhuộm màu vĩnh viễn cho khay niềng của bạn. Nếu muốn dùng, hãy chọn loại không màu.

- Sử dụng xà phòng có màu hoặc hương liệu mạnh: Tương tự như nước súc miệng, xà phòng có màu (xanh, hồng...) có thể làm ố màu khay. Xà phòng có hương liệu quá nồng có thể để lại mùi vị khó chịu trong khay, gây cảm giác không thoải mái khi bạn đeo lại.

- Để khay niềng lung tung khi không đeo: Thói quen tháo khay và gói vào giấy ăn, để trên bàn, hay bỏ vào túi quần là cực kỳ mất vệ sinh. Hãy luôn cất khay vào hộp đựng chuyên dụng ngay sau khi tháo ra.

- Không vệ sinh hộp đựng khay: Vi khuẩn cũng có thể tích tụ và sinh sôi trong hộp đựng khay của bạn. Hãy rửa hộp đựng bằng xà phòng và nước sạch ít nhất một lần mỗi ngày và để khô hoàn toàn.

- Uống bất cứ thứ gì khi đang đeo khay: Đường trong các loại đồ uống ngọt, soda, nước trái cây sẽ bị mắc kẹt giữa khay và răng, tạo ra một "bữa tiệc axit" gây sâu răng. Hãy tập thói quen chỉ uống nước lọc khi đang đeo khay.

Hai lợi ích ít được biết đến của việc niềng răng

Nhiều người nghĩ rằng niềng răng giải quyết vấn đề răng khấp khểnh, giúp răng đều đẹp hơn nhưng thực tế niềng răng còn mang lại nhiều giá trị hữu ích.