Shuji Nakamura phát biểu qua màn hình video trực tuyến sau khi hay tin ông là một trong ba người đoạt giải Nobel Vật lý 2014. Ảnh: Nobel.

Giải Nobel Vật lý 2014 vừa được trao cho ba nhà khoa học Isamu Akasaki, Hiroshi Amano và Shuji Nakamura đã “phát minh ra các diode phát ánh sáng (LED) màu xanh cho phép tạo ra các nguồn sáng trắng sáng hơn và tiết kiệm năng lượng".

Hội đồng trao giải Nobel Viện hàn lâm khoa học hoàng gia Thụy Điển cho biết khi ba khoa học gia Nhật Bản tạo ra các diode phát ánh sáng xanh dương những năm đầu 1990, họ đã giúp giải quyết một vấn đề nan giải kéo dài hàng chục năm trước đó và tạo ra một bước ngoặt lớn trong công nghệ chiếu sáng.

“Các diode xanh lá và đỏ đã xuất hiện từ khá lâu nhưng vì không có ánh sáng xanh nên không thể tạo ra các bóng đèn trắng. Bất chấp các nỗ lực, trong cả cộng đồng khoa học và trong ngành công nghiệp, bóng LED xanh vẫn là một thách thức trong ba thập kỷ” - Viện khoa học của Thụy Điển giải thích.

Ba người chiến thắng sẽ chia nhau giải thưởng 1,1 triệu USD trong lễ trao giải chính thức vào tháng 12-2014.

Năm ngoái, giải thưởng thuộc về hai nhà khoa học cho công trình nghiên cứu lý thuyết về hạt Higgs boson.

Những người từng đoạt giải Nobel Vật lý trong quá khứ bao gồm Albert Einstein, Marie Curie và Niels Bohr.

Các diode phát ánh sáng (LED)giúp con người tiết kiệm năng lượng. Ảnh: Nobel.

Chân dung ba nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý 2014. Ảnh: Nobel.

Trong buổi công bố giải chiều 7-10 (giờ VN), Viện hàn lâm khoa học hoàng gia Thụy Điển cho biết các phát minh được trao giải nhờ hiệu quả từ việc “các bóng đèn LED hiện tại có tuổi thọ dài hơn và hiệu quả hơn các nguồn sáng trước đó”. 

Ban trao giải cũng đánh giá phát minh của ba nhà khoa học chỉ mới 20 năm nhưng hiện có ứng dụng rất rộng rãi, từ đèn bàn cho đến đèn chụp ảnh trên các điện thoại di động.  

"Khoảng 1/4 tiêu thụ điện toàn cầu phục vụ cho nhu cầu chiếu sáng và các bóng đèn LED đã giúp tiết kiệm các tài nguyên của trái đất” - Viện hàn lâm khoa học hoàng gia Thụy Điển loan báo.

Khoa học gia Akasaki, 85 tuổi, làm việc tại Đại học Meijo và khoa học gia Amano là giáo sư Đại học Nagoya (Nhật).

Riêng khoa học gia Nakamura sinh ra tại Nhật Bản nhưng đã mang quốc tịch Mỹ và hiện làm việc tại Đại học California, Santa Barbara.

Với phát minh ra bóng LED xanh, ba nhà khoa học đoạt giải Nobel năm nay đã tạo ra cuộc cách mạng ánh sáng mà nhiều nhà khoa học trước đó hàng thập kỷ đã thất bại.

Các bóng đèn xanh và đỏ vốn được phát minh ra từ trước nhưng vì thiếu màu xanh nên không thể tạo ra nguồn sáng trắng.