Bức tranh văn hóa trong nhịp sống thường nhật

Khi ráng chiều khuất dần sau đỉnh núi, sương mù bắt đầu ôm lấy những rặng thông, cũng là lúc một nhịp sống khác khởi lên nơi chân núi Langbiang hùng vĩ.

Giữa không gian đại ngàn, tiếng tù và của già làng Kra Jan K Khang vang vọng, mở đầu cho nghi thức tế hỏa và lời khấn nguyện thần linh bằng tiếng K’Ho, chào đón đoàn khách từ phương xa.

Khi lửa đã bén, lễ nghi khép lại, vẻ uy nghiêm trên gương mặt già làng dần nhường chỗ cho nụ cười hiền hậu và những câu chuyện say sưa về văn hóa bản địa.

Qua giọng kể khi trầm lắng, khi hóm hỉnh, hồn cốt của cồng chiêng và con người K’Ho như thấm dần vào lòng du khách.

"Người đồng bào chúng tôi hòa nhã lắm. Phải mở lòng mình ra thì cái đẹp của dân tộc mới chạm được đến trái tim du khách", già làng Kra Jan K Khang chia sẻ với ánh mắt đầy tự hào.

Khi "phần lễ" kết thúc, không gian chuyển sang "phần hội" rộn ràng sắc màu. Trong tiếng chiêng giòn giã, các chàng trai, cô gái Tây Nguyên uyển chuyển trong điệu múa xoang.

Khác với nhiều nơi, múa xoang ở Langbiang rất gần gũi, mô phỏng nhịp sống thường nhật: từ gánh lúa, xúc cá đến đi rẫy, giã gạo… Tất cả hiện lên như một bức tranh lao động đầy sức sống.

Lần đầu thưởng thức biểu diễn cồng chiêng, anh Nguyễn Văn Tiến (phường An Khánh, TP.HCM) không giấu được sự ấn tượng: "Tôi được người dân dạy nhảy múa, cùng nắm tay quây quần bên đống lửa, nghe kể những câu chuyện của người K’Ho. Đây thật sự là một trải nghiệm khó quên", anh Tiến nói.

Cùng chung cảm xúc, chị Đỗ Vân Anh (phường An Phú, TP.HCM) bất ngờ trước sự gần gũi, hóm hỉnh của già làng: "Ban đầu tôi cứ nghĩ già làng nghiêm lắm, ai ngờ ông nói chuyện rất vui, thỉnh thoảng còn dùng cả những từ ‘hot trend’ của giới trẻ khiến cả đoàn bật cười.

Tôi tin với sự hiếu khách và tinh thần làm du lịch như vậy, người bản địa sẽ trở thành những ‘đại sứ’ văn hóa, đưa bản sắc của mình đến gần hơn với du khách", chị Vân Anh chia sẻ.

Nghệ nhân và cộng đồng là trung tâm

Theo ông Cil Khiốt - Phó giám đốc Khu du lịch Langbiang, văn hóa cồng chiêng là linh hồn, là nơi gửi gắm bản sắc và phong tục của người K’Ho.

Tiếng chiêng được sử dụng trong các nghi lễ cầu mùa, lễ cắt rốn cho trẻ nhỏ, lễ cưới hỏi… và nay còn vang lên để chào đón du khách tại Thung lũng Trăm năm (Khu du lịch Langbiang).

"Đến nay, biểu diễn cồng chiêng đã trở thành ‘đặc sản’ tinh thần, là cách chúng tôi giới thiệu văn hóa, phong tục bản địa đến du khách trong và ngoài nước", ông Cil Khiốt cho biết.

Hoạt động biểu diễn cồng chiêng tại Langbiang được tổ chức từ năm 2000. Để tiếng chiêng ngân vang bền bỉ hơn hai thập kỷ qua là một hành trình không dễ dàng.

"Nhiều nghệ nhân, diễn viên đều có công việc riêng, việc tập hợp mọi người luôn là thử thách.

Nhưng vì tình yêu với hồn cốt dân tộc, anh em luôn động viên nhau vượt khó, để mỗi buổi diễn đều trọn vẹn cảm xúc", ông Cil Khiốt chia sẻ.

Ở góc độ quản lý, ông Phan Đức Hùng - Giám đốc Khu du lịch Langbiang – khẳng định nghệ nhân và cộng đồng bản địa luôn được đặt ở vị trí trung tâm.

"Không ai hiểu, gìn giữ và lan tỏa văn hóa cồng chiêng tốt hơn chính người K’Ho", ông Hùng nhấn mạnh.

Từ nhận thức đó, Khu du lịch Langbiang đã mở các lớp dạy đánh chiêng, múa xoang, tổ chức biểu diễn định kỳ hằng tuần để nuôi dưỡng tình yêu âm nhạc dân tộc cho thế hệ trẻ.

Không chỉ riêng Langbiang, các đơn vị trực thuộc Dalattourist như Thác Datanla, Cáp treo Đà Lạt… cũng từng bước hình thành các không gian văn hóa - du lịch gắn với trải nghiệm bản địa, đưa âm nhạc và di sản tham gia vào chuỗi giá trị du lịch và công nghiệp văn hóa.

Theo bà Nguyễn Thị Kim Giang - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Du lịch Lâm Đồng (Dalattourist), những cách làm này giúp du khách tiếp cận di sản một cách chân thực, có chiều sâu, đồng thời tạo điều kiện để nghệ nhân và cộng đồng bản địa tiếp tục gìn giữ, truyền dạy và sống được bằng chính di sản của mình.

"Đó cũng là tinh thần mà Lễ hội Cồng chiêng Đông Nam Á năm 2025 hướng đến, bảo tồn cồng chiêng không phải ‘giữ cho có’, mà để di sản tiếp tục sống trong đời sống hôm nay", bà Giang nói.

Dalattourist vinh dự là một trong những đơn vị trực tiếp vận hành chương trình Giao lưu cồng chiêng Tây Nguyên - di sản được UNESCO công nhận là Kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại vào năm 2005, diễn ra tại Khu du lịch LangBiang.

"Với mong muốn góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa bản địa, mang ‘Thanh âm đại ngàn’ đến gần hơn với du khách, Dalattourist thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu cồng chiêng tại chân núi LangBiang và biểu diễn miễn phí tại đỉnh Radar vào sáng thứ Bảy, Chủ nhật hằng tuần", bà Giang thông tin thêm.