Hấp dẫn đĩa cá chuồn kho - Ảnh: THANH LY

Mỗi khi đi chợ thấy cá chuồn khô là biết một mùa mưa bão nữa lại về. Chợt thấy thèm và thương những bữa cơm gia đình xứ Quảng với độc nhất món cá chuồn trong những ngày gian khó.

Dẫu bây giờ cuộc sống có khá hơn, chuyện chợ búa không còn khó khăn như trước nhưng tôi biết những món cá chuồn khô dậy mùi, thơm nồng nàn, hấp dẫn vẫn thường hiện diện trong bữa cơm như một nét văn hóa ẩm thực không thể thiếu của quê nhà.

Người dân xứ biển vốn chịu thương chịu khó. Những ngày cá chuồn rộ lên, mọi người tranh thủ làm khô cá bởi thời điểm này cá rẻ hơn, thịt cá lại ngon.

Cá tươi mang về chỉ cần bỏ hết mang và ruột, rửa sạch cả màng đen thường có trong khoang bụng rồi rửa lại lần nữa bằng nước muối trước khi để ráo. Tiếp tục ướp cá với muối theo tỉ lệ phù hợp, không khéo cá quá mặn sẽ mất đi vị ngon ngọt, cá nhạt thì mủn thịt, không ngon. 

Cá đã ướp muối mang đi ủ chừng ba tiếng rồi mới phơi. Theo kinh nghiệm của bà con, phơi cá chuồn trúng tiết trời nắng gắt, cá khô từng thớ thịt là ngon nhất. Phơi xong mang vào để gác bếp hay chỗ râm chừng vài ba ngày trước khi gói kỹ để ăn dần.

Cá chuồn khô dùng để chế biến được nhiều món ngon - Ảnh: THANH LY

Cá chuồn khô được xem là món ăn dân dã, có thể chế biến nhiều món ngon lại tiện sử dụng, dễ mua, giá rẻ. 

Mùa mưa chỉ cần nồi cơm nóng, đĩa rau luộc bốc khói, thêm đĩa cá chuồn khô nướng giòn tan thì cao lương mỹ vị nào cũng khó sánh bằng. Khi muốn đổi vị thì khử dầu thêm nén, bỏ nguyên con cá chuồn đã ngâm nước mềm vào chiên giòn.

Bên cạnh chiên, nướng, cá chuồn khô kho xơ mít mới là món ăn dân dã, vừa lạ miệng vừa hấp dẫn, nhất là trong những ngày trời mưa biển động khan hiếm thức ăn.

Thường với mít người ta chỉ ăn múi, siêng nữa là lấy hạt luộc chín, bóc vỏ rồi ăn chơi, còn xơ mít thì bỏ đi. Nhưng với nhiều người dân Quảng Nam, xơ mít lại là nguyên liệu chế biến nhiều món ngon, có thể phơi khô để dành kho cá ngày mưa.

Rửa cá và xơ mít cho sạch, ngâm vào nước ấm khoảng mươi phút cho cá, xơ mít mềm. Sau khi để ráo phi thơm dầu phộng với hành băm, cho cá vào đảo đều.

Khi thấy cá bắt đầu săn lại thì cho xơ mít, nước mắm chua ngọt (nước mắm chanh, tỏi, ớt, đường) vào, thêm tiêu bột và một ít nước ấm rồi kho nhỏ lửa. Chú ý trần nhẹ cho xơ mít ngập trong nước cá kho.

Nồi cá sôi vài dạo là có thể tắt bếp. Lúc này mùi thơm hấp dẫn ngon lành đã tràn ngập gian bếp ấm.

Nồi cá chuồn khô kho xơ mít - Ảnh: THANH LY