Phóng to

Từ trái qua: các nhà khoa học James Rothman, Randy Schekman, Thomas Sudhof. Ảnh: AFP

Giải đáp bí ẩn của cơ chế tế bào

3 nhà khoa học James Rothman, Randy Schekman (người Mỹ) và Thomas Sudhof (người Đức) đoạt giải nhờ công trình giải đáp bí ẩn của cơ chế tế bào tổ chức hệ thống vận chuyển. Cụ thể hơn, họ đã khám phá ra các nguyên tắc cơ bản của phân tử trong việc vận hành cơ chế vận chuyển những túi nhỏ kể trên đến đúng nơi và vào đúng thời điểm trong tế bào.

Nhà khoa học Schekman đã khám phá ra một nhóm gen được đòi hỏi phải có cơ chế vận chuyển các túi phân tử. Nhà khoa học Rothman giúp gỡ rối cơ chế protein cho phép các túi hợp nhất với các đích đến để cho phép vận chuyển các túi. Còn nhà khoa học Rudhof thì phát hiện ra cách mà các tín hiệu hướng dẫn các túi giải phóng các phân tử một cách chính xác.

Mỗi tế bào được coi là một nhà máy sản xuất và xuất các phân tử. Chẳng hạn, insulin được sản xuất và đưa vào máu và các dấu hiệu hóa học được gọi là neurotransmitter được chuyển từ một tế bào thần kinh tới một tế bào thần kinh khác. Các phân tử này được vận chuyển quanh thế bào trong các gói nhỏ.

Thông qua những phát hiện của mình, cả ba nhà khoa học khám phá hệ thống kiểm soát tuyệt vời của cơ chế vận chuyển và phân phát các “khối hàng” tế bào. Sự nhiễu loạn trong hệ thống này đem lại các tác động có hại và góp phần vào tình trạng của các bệnh thần kinh, bệnh đái tháo đường và rối loạn miễn dịch.

Tiểu sử về ba tân Nobel y khoa:

Nhà khoa học James Rothman sinh năm 1950 tại Massachusetts (Mỹ). Ông tốt nghiệp cử nhân ĐH Yale năm 1971, lấy bằng tiến sĩ ở ĐH Harvard năm 1976, lấy bằng sau tiến sĩ ở Viện công nghệ Massachusetts năm 1976-1978, từng đoạt nhiều giải thưởng danh giá và xuất bản nhiều công trình nghiên cứu khoa học.

Hiện James Rothman đang là giảng viên tại Trường đại học Yale ở Connecticut (Mỹ), nơi ông làm trưởng khoa sinh học tế bào. James Rothman là giáo sư khoa học y sinh, giáo sư sinh học tế bào và giáo sư hóa học. Ông còn là giám đốc điều hành Trung tâm Sinh học tế bào số lượng cao.

Nhà khoa học Randy Schekman sinh năm 1948 tại Minnesota (Mỹ). Ông có bằng tiến sĩ tại Trường đại học California (Berkeley). Hiện ông là giảng viên tại trường đại học này, thuộc khoa sinh học tế bào và phân tử. Năm 2011, ông được bổ nhiệm làm biên tập tạp chí chuyên đề eLife. Ông nhận bằng tiến sĩ từ Trường ĐH Stanford năm 1975 nhờ công trình nghiên cứu về tái tạo ADN. Kể từ năm 1991, Schekman là điều tra viên ở Viện y khoa Howard Hughes, phân khoa hóa sinh và sinh học phân tử. Năm 2002, Schekman từng giành giải Albert Lasker cho nghiên cứu y học cơ bản. Đây là một trong bốn giải thưởng danh giá do Quỹ Lasker trao hằng năm cho việc nghiên cứu y học cơ bản gồm sự hiểu thấu đáo, sự chẩn đoán, sự phòng ngừa và việc chữa lành bệnh.

Nhà khoa học Thomas Sudhof sinh năm 1950 tại Đức và có bằng tiến sĩ năm 1982 tại Trường đại học Georg-August. Hiện ông là giáo sư khoa sinh lý học phân tử và tế bào thuộc Trường đại học Stanford (Mỹ).

BBC đưa tin một trong ba người đoạt giải - giáo sư Randy Schekman - đã bày tỏ sự bất ngờ khi được xướng tên: “Phản ứng đầu tiên của tôi là “Ôi trời ơi!”. Nó cũng là phản ứng tiếp theo của tôi”.

Bình luận về kết quả giải Nobel y khoa năm nay, giáo sư Professor Patrik Rorsman (Đại học Oxford, Anh) nói: "Giải Nobel năm nay diễn ra rất đúng thời điểm và những người thắng giải rất xứng đáng. Tôi rất hài lòng. Những phát hiện của họ có thể là những gợi ý y khoa giúp chữa bệnh tâm thần. Tôi còn dự đoán chúng sẽ giúp mọi người hiểu rõ quá trình tế bào hoạt động như thế nào".