Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu - Ảnh: LÊ KIÊN

Báo cáo của Chính phủ lặp lại đánh giá quen thuộc trong nhiều năm qua: “Tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và chưa bị đẩy lùi”. 

Trông chờ vào đạo đức

Theo tổng thanh tra, “qua theo dõi cho thấy quy định về việc nộp lại quà tặng còn hình thức, không quy định về chế tài, thiếu khả thi. Việc thực hiện quy định này chưa nghiêm, hiệu quả thấp và trên thực tế cũng rất khó kiểm soát do phụ thuộc nhiều vào tính tự giác, đạo đức cán bộ, công chức”. 

“Trong năm 2016 chưa phát hiện trường hợp nào vi phạm” - báo cáo của Chính phủ viết. 

Vẫn theo báo cáo, “tình trạng lợi dụng truyền thống văn hóa về tặng quà, cảm ơn để biếu xén, đưa hối lộ vì động cơ vụ lợi còn khá phổ biến. Quy định và việc thực hiện quy định nộp lại quà tặng còn hình thức, thiếu tính khả thi, hiệu quả thấp, cần phải có quy định cụ thể về chế tài xử lý và thể chế hóa bằng pháp luật”.

Bình luận vấn đề này, đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim nêu thực trạng bi hài: “Có vài trường hợp nộp lại vài cái bình, chẳng ăn thua gì, trong khi đó người ta lại thoải mái tặng và nhận quà hàng tỉ”. 

Đại biểu Kim cho rằng phải có cơ chế kiểm soát hữu hiệu, chứ không thể trông chờ vào đạo đức. “Chúng tôi đi nhiều nước người ta quy định rất cụ thể và thực hiện minh bạch. Ví dụ chỉ được nhận quà từ 20 USD trở xuống, nếu nhận hơn thì bị xử lý rất nghiêm” - ông nói. 

Đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim - Ảnh: LÊ KIÊN

Sai phạm hàng chục ngàn tỉ, chục ngàn hecta đất

Báo cáo dẫn số liệu trong năm qua, toàn ngành thanh tra đã triển khai 4.640 cuộc thanh tra hành chính và gần 200.000 cuộc thanh tra chuyên ngành.

Qua thanh tra phát hiện vi phạm gần 93.000 tỉ đồng, hơn 14.000ha đất; kiến nghị thu hồi hơn 19.000 tỉ đồng và hơn 6.500ha đất; đã ban hành các quyết định xử phạt hành chính với tổ chức, cá nhân với tổng số tiền phạt gần 12.000 tỉ đồng, chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 53 vụ với 77 đối tượng.

Từ tháng 10-2015 đến tháng 7-2016, cơ quan điều tra đã thụ lý điều tra 236 vụ án, 609 bị can phạm tội về tham nhũng, trong đó đã khởi tố mới 128 vụ, 272 bị can. 

“Năm 2015 có trên 1 triệu người kê khai tài sản, trong đó 414 người phải xác minh tài sản, thu nhập (chủ yếu phục vụ công tác bổ nhiệm cán bộ, chỉ một số ít là do có phản ánh thiếu trung thực trong kê khai)” - báo cáo cho hay.

Chính phủ cũng nhận định hiện có “một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức, trong đó có những người giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí chiến đấu, không hoàn thành trách nhiệm. Có những trường hợp phạm tội tham nhũng phải xử lý trước pháp luật”. 

“Việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật ở một số nơi chưa tốt, kỷ cương, kỷ luật không nghiêm. Bên cạnh đó là bệnh thành tích, né tránh trách nhiệm, bao che sai phạm trong nội bộ còn xảy ra ở nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị”.

Báo cáo này sẽ được trình Quốc hội xem xét vào kỳ họp tháng 10 tới đây.