Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu tại lễ ra mắt Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia - Ảnh: Ngũ Hiệp

Phát biểu tại lễ ra mắt, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng đổi mới khoa học và công nghệ (KH&CN) chính là “giải pháp có ý nghĩa rất quyết định để doanh nghiệp VN nâng cao sức cạnh tranh”.

“Đổi mới công nghệ để có sản phẩm mới, dịch vụ mới có năng suất cao, chất lượng tốt. Nâng cao sức cạnh tranh cho từng sản phẩm, dịch vụ, từng doanh nghiệp cũng chính là nâng cao sức cạnh tranh của quốc gia, góp phần vào công cuộc bảo vệ, xây dựng đất nước” - Thủ tướng nói.

Sự ra đời của quỹ sẽ góp phần cho sự phát triển KH&CN đất nước, đặc biệt đối với việc nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ vào sản xuất kinh doanh.

Làm được điều đó mới có thể phát triển nhanh, bền vững và đẩy nhanh tiến độ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Thủ tướng nhấn mạnh.

Giải pháp quyết định nâng cao sức cạnh tranh

Nhìn vào thực tế đổi mới công nghệ trong nước, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân cho rằng dù ngành KH&CN đã có một số đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, nhưng KH&CN nước ta vẫn chưa thật sự là động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội.

Theo quyết định về việc thành lập Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia của Thủ tướng, vốn điều lệ của quỹ là 1.000 tỉ đồng do ngân sách nhà nước về hoạt động KH&CN cấp. Hằng năm, quỹ còn được cấp vốn bổ sung từ ngân sách nhà nước để đạt tổng mức vốn điều lệ này.

Tại lễ khai trương, Thủ tướng cũng nhắc những người trực tiếp làm công tác điều hành, quản lý quỹ cần làm tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, “vừa làm vừa rút kinh nghiệm để hoạt động của quỹ ngày càng hoàn thiện và hiệu quả”.

“Đất nước còn khó, còn nghèo, nhưng đã dành nguồn lực để góp phần đổi mới công nghệ, coi đây là giải pháp quyết định nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, của nền kinh tế, của cả đất nước” - Thủ tướng nhắn nhủ.

Trao đổi với Tuổi Trẻ bên lề buổi lễ, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân cho biết: “Một nửa số vốn điều lệ sẽ được dùng để tài trợ cho các doanh nghiệp nghiên cứu, ứng dụng KH&CN, thậm chí để nhập khẩu công nghệ, thuê chuyên gia nước ngoài phục vụ đổi mới công nghệ. Nửa quỹ còn lại sẽ dùng để hỗ trợ doanh nghiệp trong bảo lãnh vốn vay, cho vay ưu đãi...”.

Tuy nhiên, ông Quân cho biết năm 2015, do tình hình tài chính khó khăn, số tiền ngân sách đầu tư cho quỹ mới chỉ dừng ở con số 300 tỉ đồng.

“Do nguồn quỹ còn hạn hẹp, nên năm 2015 quỹ sẽ chỉ tập trung chủ yếu tài trợ các dự án có hợp phần nghiên cứu, hỗ trợ các doanh nghiệp khi tiếp nhận các nghiên cứu từ viện, trường ĐH trong nước hoặc của nước ngoài, chứ chưa thực hiện việc hỗ trợ lãi suất vay, bảo lãnh để vay vốn hay cho vay ưu đãi các doanh nghiệp với lãi suất thấp hơn lãi suất ngân hàng thương mại như dự kiến ban đầu” - ông Quân nói.

Trọng tâm hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ

Bộ trưởng Nguyễn Quân cũng khẳng định: “Quỹ sẽ ưu tiên trước hết đầu tư cho doanh nghiệp KH&CN, trong doanh nghiệp KH&CN lại ưu tiên những lĩnh vực mà VN đang có thế mạnh như nông, lâm, thủy sản xuất khẩu để có được những sản phẩm quốc gia công nghệ cao.

Lưu ý rằng hiện tại, các doanh nghiệp KH&CN của nước ta đều là doanh nghiệp vừa và nhỏ nên tất yếu quỹ sẽ đầu tư cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chứ không phải các tập đoàn lớn”.

Với sự ra đời của quỹ, Bộ KH&CN hi vọng sẽ có nhiều doanh nghiệp đăng ký tham gia trở thành doanh nghiệp KH&CN để được hưởng ưu đãi từ Nhà nước.

Tuy nhiên, ông Quân thừa nhận hiện tại nhiều doanh nghiệp không mặn mà với việc trở thành doanh nghiệp KH&CN dù đã có nhiều chính sách ưu đãi được đặt ra với loại hình doanh nghiệp này.

“Nhiều doanh nghiệp không đăng ký vì họ cho rằng nếu trở thành doanh nghiệp KH&CN được miễn một chút thuế, nhưng thủ tục quá phiền hà nên rốt cuộc họ đành đóng thuế như bình thường để không bị vướng vào các thủ tục ấy” - ông Quân chia sẻ.

Theo ông Quân, hiện tại số doanh nghiệp đáp ứng đủ tiêu chí là doanh nghiệp khoa học công nghệ là hơn 2.000, nhưng thực tế số lượng doanh nghiệp được cấp phép mới chỉ đạt chưa đến 1/10 với tổng số hơn 100 doanh nghiệp trên cả nước.