Thượng tướng Lê Quý Vương - thứ trưởng Bộ Công an - phát biểu tham luận tại Hội nghị toàn quốc về phòng, chống tham nhũng ngày 25-6 - Ảnh: NAM TRẦN

"Từ năm 2016 đến nay, cơ quan điều tra các cấp đã khởi tố điều tra 589 vụ, 1.412 bị can liên quan đến tội phạm kinh tế, tham nhũng. Đáng chú ý, số vụ án khởi tố mới năm 2017 tăng gần 50% so với năm 2016.

Xu hướng này tiếp tục được duy trì trong quý 1-2018, với số vụ tăng 33% và số bị can tăng 18% so với cùng kỳ 2017", thượng tướng Lê Quý Vương cho biết trong tham luận tại Hội nghị toàn quốc về phòng, chống tham nhũng (PCTN) ngày 25-6.

AVG đã trả toàn bộ số thiệt hại cho nhà nước

Theo thứ trưởng Lê Quý Vương, từ cuối năm 2015 đến giữa tháng 3-2018, riêng cơ quan điều tra Bộ Công an đã thụ lý 35 vụ án lớn, nghiêm trọng, phức tạp với 359 bị can; kết luận điều tra 21 vụ, 273 bị can; xét xử 13 vụ 192 bị can.

"Nhiều vụ án có khó khăn, vướng mắc, tồn đọng, xảy ra từ các năm trước đã được giải quyết, đảm bảo yêu cầu về chính trị, pháp luật, nghiệp vụ, như vụ Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm; 

Vụ nguyên lãnh đạo PVN liên quan đến ngân hàng Đại Dương; vụ tổ chức đánh bạc, lợi dụng quyền hạn trong thi hành công vụ liên quan đến cán bộ có chức, có quyền; vụ án Trần Phương Bình - nguyên tổng giám đốc ngân hàng Đông Á; đang điều tra vụ Phan Văn Anh Vũ liên quan đến nhiều cán bộ cao cấp vi phạm", thượng tướng Lê Quý Vương cho biết.

Theo thứ trưởng Công an, một trong những điểm sáng gần đây là việc thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế đã được chú trọng và làm tốt hơn.

Năm 2017, các cơ quan điều tra đã thu hồi được 21.500 tỉ đồng, tăng hơn 50% so với năm 2016. 

Điển hình như vụ ngân hàng Đại Tín đã thu hồi, kê biên hơn 10.000 tỉ đồng; vụ ngân hàng Đông Á thu hồi 1.000 tỉ; vụ đánh bạc do cơ quan điều tra tỉnh Phú Thọ tiến hành thu hồi hơn 1.000 tỉ; kiến nghị ngân hàng Hàng hải kịp thời thu hồi 7.300 tỉ cho vay dễ thất thoát…

Sau phát biểu của thứ trưởng Vương, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng chia sẻ nhận định về sự tiến bộ trong việc thu hồi tài sản tham nhũng: "Vụ AVG họ đã trả toàn bộ số thiệt hại cho nhà nước, cả phần lãi. Trước đây chúng ta rất băn khoăn không thu hồi được tài sản trong các vụ án kinh tế và chức vụ, nhưng giờ đã có bước chuyển quan trọng".

Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng phát biểu tại Hội nghị toàn quốc về phòng, chống tham nhũng ngày 25-6 - Ảnh: NAM TRẦN

Không để vụ án kéo dài gây bức xúc cho dân

Chia sẻ một số kinh nghiệm của ngành công an, thượng tướng Lê Quý Vương nhấn mạnh việc phát hiện, điều tra, xử lý các vụ án tham nhũng phải đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng.

Thứ hai là sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước mà trực tiếp là Ban chỉ đạo trung ương về PCTN do Tổng bí thư làm Trưởng ban với quyết tâm chính trị rất cao, tinh thần thượng tôn pháp luật, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, là chỗ dựa vững chắc cho các cơ quan tư pháp trong đấu tranh PCTN.

Thứ ba là trong điều tra, xử lý các vụ án này "phải có quyết tâm chính trị cao, dám chịu trách nhiệm", làm đúng phương châm "từng bước vững chắc, điều tra từng phần, điều tra rõ đến đâu kết luận điều tra, chuyển hồ sơ đề nghị truy tố, xét xử đến đó, không để vụ án kéo dài gây bức xúc cho nhân dân".

Theo thượng tướng Lê Quý Vương, các vụ án kinh tế, tham nhũng cần chú ý hoạt động tài chính để phát hiện chứng minh hành vi tham nhũng và kịp thời có biện pháp kê biên, phong tỏa, thu hồi tài sản tham nhũng.

Đơn cử vụ án xảy ra tại Vinashin, lần theo dòng tiền đã tìm ra Giang Kim Đạt tham ô 260 tỉ đồng, chuyển vào 22 tài khoản đứng tên bố đẻ là Giang Kim Hiền để mua 40 bất động sản và các tài sản khác.

Và bài học thứ tư là phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng thành lập tổ liên ngành khi cần thiết để trao đổi, nắm bắt kết quả, tiến độ và giải quyết vấn đề nảy sinh; hạn chế điều tra bổ sung, điều tra lại nhiều lần.

38 lần họp xác định tội danh của Huỳnh Thị Huyền Như

Theo thứ trưởng Lê Quý Vương, khó khăn đầu tiên trong PCTN là tội phạm tham nhũng thường là những "chủ thể đặc biệt", là người có chức vụ, quyền hạn, có trình độ chuyên môn, am hiểu pháp luật; đa số vụ án xảy ra lâu mới bị phát hiện, được che đậy tinh vi...

Trong khi đó, đánh giá chứng cứ, xác định tội danh có liên quan đến nhiều quy định mới của nhà nước, nhiều nội dung chưa được hướng dẫn cụ thể, nên việc áp dụng của cơ quan tiến hành tố tụng đôi lúc khác nhau, ảnh hưởng tiến độ điều tra án.

Đơn cử, vụ án Huỳnh Thị Huyền Như phải trả lại hồ sơ, điều tra nhiều lần, qua 38 lần họp mới thống nhất được tội danh của Như là lừa đảo chứ không phải tham ô tài sản.

Huỳnh Thị Huyền Như (trái) trong phiên toà tháng 5-2018 - Ảnh: T.L.

Các vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng cũng thường có nhiều hành vi phạm tội phải chứng minh, như cố ý làm trái, vi phạm các quy định cho vay, tham ô, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, thiếu trách nhiệm... với số lượng vài chục bị can, hàng trăm đối tượng liên quan, có vụ hàng ngàn người bị hại, phải lấy lời khai ở nhiều tỉnh, thành.

Điều này đặt ra áp lực rất lớn cho cơ quan điều tra trong đảm bảo tiến độ và yêu cầu điều tra triệt để các vụ án.

Việc điều tra án tham nhũng có yếu tố nước ngoài, nhất là các nước Việt Nam chưa ký hiệp định tương trợ tư pháp cũng rất khó khăn. Nhiều vụ không có trả lời từ phía nước ngoài, ảnh hưởng đến tiến độ vụ án.

Cuối cùng là những vướng mắc trong giám định tư pháp. 

"Nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng có nội dung khối lượng trưng cầu giám định nhiều, kỹ thuật phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhưng trình độ chuyên môn của nhiều giám định viên chưa đáp ứng yêu cầu; kết luận giám định còn chung chung, chưa trả lời đúng câu hỏi; nhiều trường hợp né tránh, phải giám định nhiều lần mới cho kết quả", ông Lê Quý Vương cho biết.

Thứ trưởng Bộ Công an đề nghị sửa đổi nhiều quy định của pháp luật liên quan đến giám định tư pháp, pháp nhân thương mại, các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt, hợp tác quốc tế...

Tổng bí thư: Cuộc chiến chống giặc nội xâm còn chịu sức ép nhiều phía

TTO - Phát biểu khai mạc Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống tham nhũng sáng nay 25-6, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng - trưởng Ban chỉ đạo trung ương về PCTN - nhấn mạnh như vậy.