Ôtô và xe máy đi trên vỉa hè đường Nguyễn Thị Minh Khai (Q.3 và Q.1, TP.HCM) - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Rất nhiều lần cả thành phố chúng ta, nhân dân và lãnh đạo, cùng thảo luận để tìm lối ra cho nạn kẹt xe. Nhưng đường càng lúc càng kẹt, dân càng lúc càng bức xúc. Lần này, những giải pháp đưa ra khá quyết liệt: xây dựng thêm đường, cầu trên cao, quy hoạch đường một chiều, thu phí ôtô vào khu trung tâm...

Tuy nhiên, tôi cho rằng bên cạnh những giải pháp kỹ thuật công trình lâu dài, cần thêm những giải pháp căn cơ mới giải quyết cái gốc của nạn kẹt xe.

Giao trách nhiệm về quận, huyện

Quan sát ở các nước phát triển và đang phát triển, kể cả ở Malaysia là nước cũng có nhiều xe máy như VN, ở đâu cũng có nạn ùn tắc xe trong giờ cao điểm, nhưng không có tình trạng các luồng xe chạy bát nháo, cuộn vào nhau hỗn loạn như ở các giao lộ TP.HCM, Hà Nội.

Những người nước ngoài đến thành phố chúng ta thường đứng sửng sốt trước những ngã tư là vì thế. Ngay ở những giao lộ xe cộ ken cứng ấy, khi xuất hiện cảnh sát giao thông, các luồng xe lại nhanh chóng trở lại trật tự và thông suốt.

Điều đó nói lên rằng: ngoài số lượng xe cộ quá đông thì ý thức giao thông quá kém càng khiến nạn kẹt xe thêm bức bối.

Chính những người dân đang ta thán về nạn kẹt xe, khi đứng trong đám đông khói bụi cũng sẽ không giữ được bình tĩnh, kiên nhẫn để xử lý tình huống của mình một cách đúng luật, hiệu quả. Có thể chính họ cũng cho xe máy lấn qua làn đường ôtô hay phóng xe máy lên lề đường...

Do vậy, ngoài các giải pháp kỹ thuật, cần có thêm giải pháp kiên quyết lập lại trật tự giao thông, giúp người dân củng cố ý thức giao thông, mang Luật giao thông vào trong thói quen, tập tính của từng người một.

Tôi đề xuất biện pháp là: lãnh đạo thành phố hãy giao nhiệm vụ điều tiết giao thông cho các địa phương như quận, phường cùng chịu trách nhiệm, giao quyền xử phạt kiên quyết các hành vi vi phạm cho họ.

Khi trên tất cả các đoạn đường, giao lộ, bất kỳ lúc nào cũng có nhân viên điều tiết giao thông, đủ kỹ năng, trách nhiệm, quyền hạn, tôi tin rằng người dân sẽ chấp hành đúng luật. Qua thời gian, ý thức sẽ thành thói quen tự nhiên.

Nếu các lực lượng ở địa phương không đủ để bao quát, hãy mạnh dạn xã hội hóa hoạt động này: đào tạo và sau đó giao trách nhiệm cho các đơn vị tư nhân, bên cạnh sự hỗ trợ và điều hành của lực lượng cảnh sát giao thông.

Người dân vừa là đối tượng điều chỉnh và lại cũng chính là người giám sát để các hoạt động này đúng luật, phát huy được hiệu quả, mang lại lợi ích cho xã hội. Việc này lại có thể giảm nguồn chi và tăng nguồn thu cho ngân sách, và không có gì đáng lo ngại về các biến tướng có thể vì trách nhiệm chỉ khuôn trong việc thực hiện tốt Luật giao thông.

Phát huy tối đa giao thông công cộng

Tôi đồng ý với đề xuất thu phí ôtô vào trung tâm thành phố và rất hi vọng việc thu phí sẽ tạo một cơ hội để các chủ xe dừng lại một nhịp nhằm suy nghĩ xem có nên chọn lựa một cách khác ngoài việc đi xe riêng. Làm thế nào để thuyết phục họ ưu tiên lựa chọn phương tiện công cộng?

Kèm theo việc thu phí, thành phố nên tổ chức thêm bãi đậu xe và các tuyến xe buýt riêng vào khu trung tâm thành phố. Tạo thêm cho người sử dụng một phương tiện để lựa chọn ngoài việc thu phí sẽ tác động vào ý thức sử dụng phương tiện giao thông công cộng, tạo thói quen đi xe buýt cho người dân.

Dành đường riêng cho xe buýt như Hà Nội đang làm thử nghiệm cũng là một giải pháp tốt, đòi hỏi chúng ta phải quyết tâm làm, kể cả khi bị dư luận phản đối thời gian đầu. Không có giải pháp nào có thể làm vừa lòng tất cả mọi người.

Một thành phố chỉ có thể trật tự, văn minh, hiện đại với các phương tiện giao thông công cộng được phát huy tối đa tác dụng. Chúng ta cần tạo mọi điều kiện tốt nhất cho giao thông công cộng phát triển, cộng với các giải pháp khác để hạn chế xe máy như không cho lưu hành xe quá cũ, hạn chế đăng ký mới...

Tôi mong người dân ủng hộ lãnh đạo thành phố để những giải pháp đều phát huy được tác dụng cuối cùng là đi lại trong thành phố chúng ta vừa nhanh vừa trật tự, vừa văn minh vừa hiện đại... Bản thân tôi cũng như Ban quản lý đường sắt đô thị đang dồn hết nỗ lực để đẩy nhanh tiến độ các tuyến metro, một lựa chọn giao thông công cộng nữa cho chúng ta.