Được biết đến với vai trò diễn viên điện ảnh, chỉ đạo nghệ thuật và thiết kế phục trang, nhưng suốt hơn ba thập niên qua, Yên Khê vẫn âm thầm thực hành hội họa và điêu khắc.

Triển lãm White Blank vì thế không chỉ là dịp để cô trưng bày các tác phẩm mới hoàn thiện tại Paris, mà còn là hành trình tìm về cội nguồn nghệ thuật mà cô chưa bao giờ rời xa.

Mạnh mẽ bắt đầu từ mong manh

Triển lãm White Blank mở cửa từ ngày 24-10 đến 9-12 tại Galerie Quynh (quận 1, TP.HCM). Tối 21-10, bạn bè, đồng nghiệp, người thân đã đến chung vui cùng Trần Nữ Yên Khê và Trần Anh Hùng.

Nhiều người bất ngờ khi lần đầu chiêm ngưỡng phong cách nghệ thuật trừu tượng mới lạ của Yên Khê. Nhiều lời hẹn phải trở lại để thưởng thức, bởi tác phẩm của Yên Khê càng ngắm càng sâu, sống động, nhiều lớp, cần thì giờ để cảm thấu trong tĩnh lặng và thong dong.

Triển lãm gồm bộ điêu khắc thuần trắng White Blank, kết hợp tinh tế những vật liệu lưới thép, đồng đúc chắc chắn với bột giấy dó mong manh. Loạt tranh Giữa chắc chắn và hoài nghi vẽ trên giấy dâu tằm mỏng mảnh chồng lớp với vải lanh thô.

Loạt tác phẩm Gió với những hình khối rắn chắc đa sắc màu đè trên giấy dó. Sự tương phản giữa chất liệu, hình khối, màu sắc, ngôn ngữ tạo hình... kết hợp xuyên suốt, bộc lộ một phong cách nghệ thuật đầy nữ tính nhưng nhiều trăn trở như chính thân phận của Trần Nữ Yên Khê.

Theo nhà nghiên cứu mỹ thuật Ngô Kim Khôi, phong cách của Yên Khê mong manh với sắc trắng nhưng phức tạp, hé lộ nội tâm giàu cảm xúc của người phụ nữ. Họ là nữ tướng nhưng luôn dịu dàng, trong yếu đuối chênh vênh lại đầy mạnh mẽ.

NSND Lê Khanh, người bạn thân thiết như gia đình của Yên Khê, đã dõi theo và chờ đợi vì biết cô em út của Mùa hè chiều thẳng đứng ra mắt triển lãm trong một giai đoạn không dễ dàng, đầy cam go về sự sống, rất mong manh giữa tồn tại và không tồn tại:

"Tôi xúc động trước những tác phẩm quá đẹp, gợi nhiều cảm xúc. Mỏng mảnh theo đúng nghĩa đen, uốn lượn, oằn mình đối diện mọi sắc thái của sự sống. Bản thân Yên Khê thoạt nhìn cũng mong manh thế, nhưng lại ẩn chứa nguồn sức sống mạnh mẽ.

Người ta vẫn hỏi: Sao người phụ nữ với thể trạng không cứng rắn lại có thể vượt qua, gánh vác, đứng vững và làm được mọi điều? Vì đôi khi mạnh mẽ bắt đầu từ chính nhạy cảm mong manh. Hay nhất là khi vượt qua rồi, người phụ nữ vẫn tiếp tục dịu dàng, mềm mại".

Dự án lớn tìm về nguồn cội

Có mặt tại triển lãm cùng mẹ và con trai, nhưng cả Trần Nữ Yên Khê và đạo diễn Trần Anh Hùng đều kiệm lời. Chỉ có thể cảm nhận niềm vui chung của gia đình lấp lánh trong ánh mắt họ khi trò chuyện.

Với White Blank, Yên Khê gửi gắm lời giới thiệu: "Tạo hình cầu kỳ của những điêu khắc này khơi gợi sự phức tạp của cây cỏ và đại dương, cũng như cái nguyên sơ của hang động, dấy lên dòng cảm xúc và thôi thúc trong sắc trắng, thông qua tương phản và giản lược, hàm chứa và vẫy gọi vào một trải nghiệm tĩnh lự".

Còn dịch giả Phan Hồng Hạnh, mẹ của Yên Khê, cũng là một người yêu hội họa. Bà không giấu niềm vui và cả bất ngờ khi xem triển lãm của con gái:

"Bụt trong nhà không thiêng! Khi cháu làm, tôi tin tưởng lắm, nhưng không ngờ đẹp thế. Đẹp một cách bay bổng, nhẹ nhàng, không xác thực, nặng nề theo kiểu vẽ cổ điển như tôi. Mỏng manh bay bổng nhưng có sức mạnh.

Tôi từ chối xem tác phẩm chưa hoàn thành nên hôm qua mới xem lần đầu và mừng cho cháu. Tôi ngạc nhiên nhưng "tụi hắn" thì không, có chủ đích rồi. Chồng nâng đỡ vợ, vợ nâng đỡ chồng, đó là điều hay. Hai đứa cùng nhìn về một hướng, làm việc tích cực!".

"Nhìn vào triển lãm, tôi thấy hai người bạn của mình. Yên Khê luôn sống cạnh tác phẩm của chồng. Hùng là đối cực cho sự mong manh của Khê. Hùng làm phim cũng vậy, sóng ngầm dưới đáy sông, mong manh nhưng mãnh liệt.

Cuộc sống đôi khi không nhẹ nhàng, chúng ta tồn tại được nhờ những đối cực. Tôi mong Yên Khê thành công và giới thiệu được nghệ thuật của mình đến công chúng nhiều hơn nữa", nghệ sĩ Lê Khanh kỳ vọng.

Một số hình ảnh tại triển lãm White Blank:

Trần Nữ Yên Khê: Tôi thuộc về thời đại của tôi

TTO - Sau những vai diễn ấn tượng trong các phim của đạo diễn Trần Anh Hùng, Trần Nữ Yên Khê chứng tỏ tài năng với vai trò thiết kế mỹ thuật và phục trang...