Phóng to

Doreen Baingana đoạt giải thưởng quốc tế nhờ câu chuyện về phụ nữ nhiễm HIV ở Uganda - Ảnh: The Observer

Việc lên tiếng đòi hỏi sự dũng cảm phi thường của những phụ nữ ở Uganda, nơi sự bất bình đẳng giới như một cơn ác mộng mà họ phải sống chung cả cuộc đời, từ bé đã phải nhường cơ hội đến trường cho các trẻ em trai rồi lớn lên lại sống chung với bạo lực gia đình. Việc đi tố cáo là chuyện không tưởng vì họ sợ bị xã hội ruồng bỏ trong khi chưa chắc cơ quan chức năng sẽ bênh vực họ. Im lặng là cách duy nhất giúp họ sống sót.

“Tại các ngôi làng, bày tỏ chính mình là một kiểu phản bội bởi họ đã sống quá lâu trong im lặng, chỉ biết gật đầu cam chịu” - nhà thơ nữ Beverley Nambozo Nsengiyunva nói trong xúc động.

Femrite, một tổ chức phi chính phủ thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ, đã giúp họ có một lối thoát bằng con chữ, thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo về viết lách và xuất bản tác phẩm của những phụ nữ yếu hèn. Đó là những câu chuyện có sức lay động mạnh mẽ.

Như trong tuyển tập Phía bên kia điệu nhảy, một phụ nữ tên Judith kể lại hành trình đau đớn đi bộ 4km đến trạm xá sau khi bị cắt âm vật, một hủ tục bắt buộc để lấy được chồng. Di chứng khiến cô bị liệt không lâu sau đó và rồi bị chồng bỏ với lý do “không sử dụng được một người vợ tàn phế”. Trong một tuyển tập khác, một câu chuyện bắt đầu bằng “tôi bị cưỡng hiếp trong đêm tân hôn”. Và vô số câu chuyện thật về bạo lực chính trị, các tục phù thủy, sự thiếu hiểu biết về HIV, mà phụ nữ là nạn nhân, đã vẽ nên bức tranh về xã hội Uganda.

Nhiều nạn nhân đó đã chứng minh mình là những cây bút tài năng như Beatrice Lamwaka, từ một bé gái lớn lên giữa tiếng đạn nội chiến ở một quốc gia châu Phi nghèo khổ trở thành một nhà văn được đề cử nhiều giải thưởng quốc tế. “Cách duy nhất để tôi vượt qua chính là viết những câu chuyện mà chúng tôi không được phép nói với ai” - Lamwaka chia sẻ và muốn phụ nữ Uganda có thêm những hình mẫu thành công. Còn Doreen Baingana có tác phẩm đoạt Giải nhà văn Khối thịnh vượng chung Tropical Fish thì đó là “ghi chép về những người chết vì HIV - những kẻ mang vết nhơ xã hội”.

“Nhiều phụ nữ có tài... nhưng họ thiếu sức mạnh và niềm tin vào bản thân. Thách thức của chúng tôi là làm sao tiếp thêm sức mạnh và niềm tin cho họ để họ kể ra câu chuyện đời mình” - một sáng lập viên của Femrite, Goretti Kyomuhendo, cho biết. “Và chúng ta phải tiếp tục viết để một ngày nào đó mọi người sẽ biết được sự thật” - một cây bút của tổ chức Femrite tin chắc.

Theo The Observer