Lịch sử bóng chuyền từng có một số tranh cãi về chuyện giới tính - Ảnh: PS
FIVB chưa phản hồi khiếu nại của Việt Nam
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online ngày 20-8, một lãnh đạo Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam (VFV) cho biết VFV đã hai lần phản hồi với FIVB. Một lần là đơn khiếu nại về trường hợp VĐV Việt Nam được VFV cho rằng không đủ điều kiện tham dự Giải vô địch U21 thế giới 2025, dẫn đến FIVB thay đổi kết quả thi đấu của U21 Việt Nam. Tuy nhiên FIVB chỉ nói chung chung là VĐV đó của Việt Nam không đủ điều kiện thi đấu ở giải đấu dành cho nữ thông qua một xét nghiệm.
Cho đến nay, FIVB chưa phản hồi văn bản khiếu nại chính thức này của VFV. Được biết, VĐV đội tuyển U21 Việt Nam được xét nghiệm một chỉ số liên quan đến giới tính, để biết được có đủ điều kiện dự giải đấu dành cho nữ hay không. Theo VFV, chỉ có VĐV Việt Nam phải thực hiện xét nghiệm này mà VĐV các quốc gia khác không phải làm.
Lần thứ hai, VFV gửi email cho FIVB đề nghị cung cấp cho VFV quy định cụ thể của FIVB đối với VĐV tham dự Giải bóng chuyền vô địch thế giới 2025 sẽ diễn ra từ ngày 22-8 tại Thái Lan. VĐV dự giải phải tuân thủ điều kiện gì, phải xét nghiệm những gì và đạt thông số ra sao thì đủ điều kiện dự giải? Có quy định cụ thể thì VFV mới có sự chuẩn bị để VĐV đáp ứng yêu cầu do FIVB đưa ra, không bị động, thiệt thòi.
Vị lãnh đạo này chia sẻ: "Chúng tôi đã gửi email cho FIVB để hỏi xem họ yêu cầu những thứ gì liên quan đến VĐV tham dự giải thế giới, từ đó liên đoàn có sự chuẩn bị tốt nhất. Họ hồi đáp qua loa nhưng cũng không nói rõ là VĐV phải kiểm tra những thứ gì. Vậy nhưng FIVB khẳng định rằng họ có quyền yêu cầu kiểm tra mà không cần thông báo trước cho các liên đoàn thành viên".
Luật của FIVB mơ hồ
Lãnh đạo VFV cho biết VĐV U21 Việt Nam trước đó được xét nghiệm một mẫu liên quan đến gene. Nhưng sau đó, FIVB không hề công bố kết quả cụ thể mà chỉ nói là không đủ điều kiện thi đấu tại giải cho nữ.
Động thái của FIVB thật sự khó hiểu bởi trong điều lệ về thể thao (Sports Regulations) của họ, tất cả những quy định về việc kiểm tra giới tính đều rất mơ hồ.
Cụ thể, đây là tài liệu có các quy định về việc VĐV (hoặc đội bóng) có hợp lệ hay không, trong đó có mục 3.2 có nhắc đến vấn đề giới tính hợp lệ. FIVB cũng thành lập một bộ phận có tên Ủy ban kiểm tra giới tính.
Dù vậy, FIVB lại không hề có điều khoản về việc sẽ kiểm tra giới tính đột xuất tại các giải đấu quốc tế. Cơ quan đầu não của làng bóng chuyền thế giới chỉ có duy nhất một quy định về việc họ "có toàn bộ thẩm quyền xử lý mọi vấn đề, tranh chấp liên quan đến tính hợp lệ của VĐV".
Trước đây, FIVB cũng hầu như chưa từng có tiền lệ về chuyện kiểm tra giới tính ở các giải quốc tế. Đây là vấn đề gây tranh cãi lớn trong làng thể thao, có lịch sử tranh cãi kéo dài hàng chục năm.
Ủy ban Olympic (IOC) và Liên đoàn Điền kinh thế giới (World Athletics) là hai cơ quan thể thao đeo bám quyết liệt nhất việc kiểm tra giới tính. Nhưng sau nhiều lần cải cách gây tranh cãi, IOC đến nay đã trao quyền kiểm tra giới tính cho các liên đoàn thể thao.
World Athletics cách đây không lâu đã ban hành quy định mới yêu cầu tất cả VĐV nữ phải trải qua xét nghiệm gene SRY (gene xác định giới tính nam) một lần duy nhất, thông qua mẫu máu khô hoặc tăm bông má. Nếu phát hiện SRY dương tính, VĐV sẽ bị loại khỏi hạng mục nữ.
Dù vậy, FIVB vẫn chưa đưa ra thông báo tương tự. Ông Somporn Chaibangyang - chủ tịch Liên đoàn Bóng chuyền Thái Lan - cách đây không lâu từng cho biết FIVB xưa nay "vẫn chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này, và hiện chỉ đang xem xét đến chuyện kiểm tra giới tính".
Bích Tuyền (10), rút lui khỏi Giải vô địch thế giới 2025 vì thấy FIVB không công bằng và tôn trọng VĐV - Ảnh: TTO
Thiếu minh bạch, công bằng
Lãnh đạo VFV cho biết: Ngay cả việc kiểm tra chất cấm (doping), các liên đoàn thể thao quốc gia, VĐV cũng được thông báo về các chất bị cấm; thông báo về loại xét nghiệm mà họ phải thực hiện để cho ra kết quả đó. Vậy nhưng FIVB không hề đưa ra quy định là VĐV tham dự giải bóng chuyền do FIVB tổ chức sẽ phải xét nghiệm những gì, thông qua phương pháp nào, và tiêu chuẩn cụ thể ra sao.
Vì không có quy định cụ thể nên gây rất nhiều khó khăn cho VĐV cũng như liên đoàn quốc gia thành viên. Trường hợp FIVB đã kiểm tra thì phải kiểm tra hết, việc chỉ định một VĐV của một quốc gia nào đó làm các xét nghiệm đột xuất tạo nên sự nghi ngờ, thiếu công bằng giữa các quốc gia dự giải đấu.
Chính vì nghi ngờ sự thiếu công bằng, không được tôn trọng nên VĐV Bích Tuyền của đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam đã rút lui không tham dự giải vô địch thế giới 2025. Cách làm của FIVB gây tổn thương với cô và những VĐV có cùng hoàn cảnh.
"VĐV được cha mẹ sinh ra là nam hay nữ đã được cơ quan y tế, chính quyền xác nhận dựa trên giấy khai sinh, hộ chiếu. Khi họ trưởng thành, những biến chuyển đó trong cơ thể như thế nào thì chính VĐV cũng không biết được và họ đâu có lỗi. Giờ một tổ chức thể thao như FIVB xét nghiệm một chỉ số và cho rằng VĐV đó không đủ điều kiện dự giải đấu cho nam hay nữ thì liệu có phù hợp? Nếu FIVB công bố kết quả cụ thể, thậm chí họ sẽ bị VĐV kiện", một đại diện của ngành thể thao Việt Nam khẳng định.
Về trường hợp của Bích Tuyền rút lui, VFV cho biết hoàn toàn tôn trọng quyết định của cô. Lãnh đạo VFV cho biết thêm: "Đó là quyền con người, quyền cá nhân, chúng ta không thể ép buộc hay yêu cầu bất kỳ điều gì".
Lãnh đạo VFV cũng chia sẻ quan điểm rằng VĐV không có lỗi. Bản chất một số người sinh ra, cơ quan sinh dục là nữ rõ ràng nhưng lại mang nhiễm sắc thể nam. Những điều đó không ai biết được, và cả thế giới vẫn cãi nhau rất gay gắt về điều này. Người này dẫn chứng những nghiên cứu khoa học chỉ rằng không phải cứ vẻ ngoài giống nam nghĩa là có lợi thế. Thực tế thì khoa học chưa thể kết luận một cách chính xác về quan điểm này.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận