Theo các nhà thiên văn học, siêu trăng tháng 11 năm nay sẽ đạt độ tròn cực đại vào lúc 20h19 ngày 5-11 (giờ Việt Nam). Tuy nhiên, thời điểm ngắm siêu trăng Hải Ly đẹp nhất là vào tối 6-11, khi Mặt trăng vừa mọc ở đường chân trời phía đông, phản chiếu ánh sáng vàng cam rực rỡ trên nền trời chạng vạng.

Mặt trăng tiến gần Trái đất nhất 6 năm qua

Dữ liệu từ AstroPixels cho biết Mặt trăng sẽ chỉ cách Trái đất khoảng 356.980km, gần nhất kể từ tháng 2-2019. Khi ở vị trí cận điểm, điểm gần Trái đất nhất trên quỹ đạo hình elip, trăng tròn có thể lớn hơn 14% và sáng hơn tới 30% so với lúc ở xa nhất (viễn điểm).

Vì vậy, với mắt thường, người quan sát sẽ thấy Mặt trăng lớn hơn, sáng hơn và "đằm" hơn hẳn so với những kỳ trăng khác trong năm. Đây là siêu trăng thứ hai trong chuỗi ba siêu trăng liên tiếp năm 2025, nối tiếp Trăng Mùa Thu (Harvest Moon) hồi tháng 10 và sẽ được kế tiếp bởi Trăng Lạnh (Cold Moon) vào tháng 12 tới.

Tên gọi "Beaver Moon" - Trăng Hải Ly xuất phát từ truyền thống của các bộ lạc bản địa Bắc Mỹ. Tháng 11 hằng năm là thời điểm những con hải ly bắt đầu xây đập và chuẩn bị cho mùa đông băng giá, thường diễn ra dưới ánh trăng tròn cuối thu.

Theo ghi chép của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA), ngoài cái tên "Trăng Hải Ly", trăng tròn tháng 11 còn được biết đến với nhiều tên dân gian khác như Trăng Băng Giá (Frost Moon), Trăng Tuyết (Snow Moon) hay Trăng Giao Thương (Trading Moon), phản ánh tập tục, khí hậu và đời sống nông nghiệp ở từng vùng thời xưa.

Hiện tượng "siêu trăng" (supermoon) xảy ra khi pha trăng tròn trùng với thời điểm Mặt trăng ở cận điểm quỹ đạo. Khi đó, ánh sáng Mặt trời phản chiếu lên bề mặt Mặt trăng sẽ rực rỡ và mạnh hơn, khiến người quan sát cảm nhận rõ ràng sự khác biệt về kích thước và độ sáng.

Theo NASA, trung bình Mặt trăng quay quanh Trái đất theo một quỹ đạo hình elip, với khoảng cách thay đổi từ khoảng 356.000 đến 406.000km. Sự khác biệt này khiến một vài kỳ trăng tròn trong năm trông lớn và sáng hơn hẳn, đó chính là "siêu trăng".

Năm 2025, các nhà thiên văn ghi nhận ba siêu trăng liên tiếp vào tháng 10, tháng 11 và tháng 12. Sau đó, "Trăng Sói" (Wolf Moon) đầu tháng 1-2026 cũng được dự báo sẽ là một siêu trăng hiếm gặp mở đầu năm mới.

Thời điểm lý tưởng ngắm siêu trăng Hải Ly

Mặc dù siêu trăng đạt đỉnh vào ngày 5-11, nhưng thời điểm ngắm trăng ấn tượng nhất là buổi tối 6-11, khi Mặt trăng bắt đầu nhô lên từ phía đông.

Lúc này, do hiệu ứng ảo giác đường chân trời (moon illusion), Mặt trăng sẽ trông to và đỏ cam hơn khi nằm sát mặt đất, tạo nên khung cảnh ngoạn mục, đặc biệt nếu quan sát từ nơi thoáng đãng như bờ hồ, đỉnh đồi hay bãi biển.

Tại Việt Nam, nếu thời tiết thuận lợi, người yêu thiên văn có thể chiêm ngưỡng siêu trăng rõ nhất vào khoảng 18h30 - 19h30 ngày 6-11. Khi đó, Mặt trăng sẽ xuất hiện trong chòm sao Kim Ngưu, gần với chòm sao Thất Nữ (Pleiades), một "cặp đôi" nổi bật dễ nhận biết bằng mắt thường.

Siêu trăng Hải Ly không chỉ là sự kiện thiên văn hấp dẫn, mà còn là lời nhắc để con người tạm dừng guồng quay hối hả, ngẩng nhìn bầu trời và cảm nhận vẻ đẹp thuần khiết của tự nhiên.

Trong thời đại của ánh đèn điện và màn hình, một đêm trăng sáng rực rỡ có thể khiến ta nhớ rằng, bầu trời vẫn còn đó, rộng lớn và kỳ diệu như hàng nghìn năm trước.

Nếu may mắn có bầu trời quang đãng vào tối 6-11, hãy dành vài phút ra ngoài, tắt điện thoại, ngước nhìn Mặt trăng, và có lẽ, bạn sẽ hiểu vì sao loài người chưa bao giờ thôi say mê với thứ ánh sáng ấy.

Ngắm siêu trăng xanh lung linh khắp thế giới

Trăng xanh đạt cực đại vào 1h35 đêm 30-8 giờ GMT, tức 8h35 sáng 31-8 theo giờ Việt Nam. Đây cũng là siêu trăng lớn nhất năm 2023.