Các chuyên gia đã khẳng định như trên tại hội nghị quốc tế "Khai mở thị trường vốn xanh quốc tế - Thúc đẩy phát triển bền vững và tài chính toàn diện tại Việt Nam" diễn ra hôm nay, 5-9. Theo các chuyên gia, chuyển đổi xanh là xu hướng không thể cưỡng lại. 

Chuyển đổi xanh là xu hướng không thể cưỡng lại

Hội nghị do Nam A Bank tổ chức, diễn ra hôm nay 5-9, với mục tiêu là cầu nối chuyển giao tri thức và thu hút vốn đầu tư xanh từ các tổ chức tài chính, các quỹ đầu tư vào thị trường Việt Nam, thúc đẩy phát triển bền vững.

Ông Trần Khải Hoàn, thành viên hội đồng quản trị kiêm quyền tổng giám đốc Nam A Bank, cho rằng biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng, gián đoạn chuỗi cung ứng và bất bình đẳng xã hội đang đặt ra những thách thức chưa từng có đối với cộng đồng doanh nghiệp và hệ thống tài chính.

Trong bối cảnh này, Việt Nam đã thể hiện mạnh mẽ cam kết đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050 song song với chiến lược thúc đẩy tài chính toàn diện và phát triển kinh tế tư nhân. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn xanh toàn cầu, cũng như khẳng định nhu cầu cấp thiết về một hệ sinh thái tài chính toàn diện với khu vực kinh tế tư nhân giữ vai trò chủ lực.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng - phó chủ tịch kiêm tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, để đạt được mục tiêu đề ra, Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, trong đó tập trung vào 3 nhiệm vụ chiến lược gồm: Giảm cường độ phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Song song đó là xanh hóa sản xuất, xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.

Theo ông Hùng, rào cản lớn nhất đó là việc huy động nguồn lực tài chính cho mục tiêu phát thải ròng bằng 0 đến năm 2050. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam cần khoản đầu tư khoảng 6,8% GDP mỗi năm, tương đương 368 tỉ USD đến năm 2040. Điều này đòi hỏi phải có các cơ chế, chính sách để huy động nguồn vốn trong và ngoài nước, thúc đẩy phát triển thị trường tài chính xanh, khuyến khích dòng vốn tư nhân đầu tư vào các lĩnh vực của kinh tế xanh.

Trong đó riêng các tổ chức tín dụng phát hành hơn 8.000 tỉ đồng, chiếm hơn 80% khối lượng trái phiếu xanh và bền vững được phát hành trong năm 2024. Tuy nhiên quy mô trái phiếu xanh và bền vững tại Việt Nam vẫn còn rất nhỏ trong tổng thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Tính đến giữa tháng 4-2025, quy mô dư nợ của thị trường này đạt hơn 30.000 tỉ đồng, chiếm 2% tổng quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam.

"Các doanh nghiệp huy động nguồn lực từ các tổ chức quốc tế nhằm nâng cao năng lực, quản trị, đầu tư công nghệ đáp ứng theo tiêu chuẩn ESG còn khiêm tốn. Tỉ trọng dư nợ tín dụng xanh chiếm chưa đến 4,5% tổng dư nợ, và trong 5 năm qua mới có 1,16 tỉ USD trái phiếu xanh được phát hành, còn rất khiêm tốn so với nhu cầu vốn khoảng 20 tỉ USD trung bình mỗi năm để thực hiện các mục tiêu chuyển đổi xanh, dự án xanh", ông Hùng nói.

Tài chính xanh trong nông nghiệp khó, nhưng không phải không làm được

Ông Trần Anh Quý, vụ phó Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước, cho biết ngành ngân hàng đã đi tiên phong trong việc xanh hóa. Ngay từ năm 2015, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Chỉ thị 03, đặt nền móng cho việc định hướng dòng vốn tín dụng vào các lĩnh vực xanh. Sau đó là các chiến lược, đề án phát triển ngân hàng xanh đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Đến cuối năm 2024, nhiều ngân hàng đã có báo cáo phát triển bền vững và phát hành thành công trái phiếu xanh. "Chúng tôi khẳng định vai trò của ngân hàng trung ương là đảm bảo ổn định vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các tổ chức tài chính và doanh nghiệp hoạt động", ông Trần Anh Quý nhấn mạnh.

Ông Trần Anh Quý cũng thông tin thêm là Ngân hàng Nhà nước đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp triển khai đề án phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long. Hiện đã có 7-8 ngân hàng thương mại đăng ký tham gia và đã giải ngân hơn 5.000 tỉ đồng.

Theo các chuyên gia tại hội nghị, tài chính xanh trong nông nghiệp khó nhưng không phải không làm được. Có thể bắt đầu từ những mô hình đơn giản, ví dụ trong nuôi tôm, chỉ cần chuyển từ quy trình thường sang quy trình nuôi hai giai đoạn đã giúp giảm tỉ lệ tôm chết, giảm lượng thức ăn. Hay trong trồng lúa, thay vì bón phân tràn lan, ta có thể dùng viên nén dúi sâu vào đất 3cm. Chỉ cần có hồ sơ chứng minh được những thay đổi này, các định chế tài chính đã có cơ sở để xem xét cấp tín dụng xanh.

Ông Nguyễn Hoài Nam - tổng thư ký Hiệp hội Sản xuất và Chế biến thủy sản Việt Nam - cho rằng tài chính xanh đang ngày càng quan trọng với doanh nghiệp. Tuy nhiên ông cho rằng có 2 câu hỏi lớn.

Đầu tiên là hiện nay có nhiều cách hiểu khác nhau về công nghiệp 4.0, về phát triển xanh. Thuật ngữ "xanh" lại đang bị sử dụng khá rộng rãi, thậm chí có phần lạm dụng. Theo ông, điều quan trọng là cần xác định rõ bản chất của vấn đề, thay vì chạy theo khẩu hiệu.

Bên cạnh đó là các chương trình vốn vay ưu đãi. Ông Nam chia sẻ đã tham gia rất nhiều chương trình về chủ đề này nhưng sau 5 năm nhìn lại, thực tế có bao nhiêu doanh nghiệp duy trì hợp đồng?

Ông Nam bày tỏ ngành thủy sản đang chịu nhiều rào cản về thuế quan, phi thuế quan, có thể nói là chịu tác động nhiều nhất trong các ngành hàng xuất khẩu. Ông cho biết để xuất khẩu vào Mỹ, một con tôm phải chịu tới 4 loại thuế, trong khi doanh nghiệp còn phải đối mặt với hàng loạt yêu cầu kỹ thuật và quản lý mang tính "rào cản xanh". Dù đã nỗ lực cải thiện và đạt nhiều chứng nhận bền vững, doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn để đáp ứng toàn diện.

Ông Nam cho rằng vì sao tài chính xanh rất tốt, nhưng hiện vẫn rất ít doanh nghiệp thủy sản tham gia là có lý do. Ông kỳ vọng trong thời gian tới sẽ có một môi trường thuận lợi hơn cùng các công cụ tài chính phù hợp, để doanh nghiệp thủy sản có thể phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh quốc tế.

Đại diện IFC: Cam kết 400 triệu USD tài trợ cho các dự án xanh tại Việt Nam

Trong khi đó ông Weichuan Xu - FIG Country Anchor, Mekong Region, Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) - cho biết ngày càng có nhiều quốc gia cam kết về Net Zero. Yếu tố xanh trong cho vay ngày một lớn hơn, yêu cầu thông tin cho lĩnh vực này cũng ngày càng gia tăng.

Ông nhấn mạnh rằng Việt Nam đang đứng trước nhu cầu tài chính khổng lồ cho chuyển đổi xanh, đồng thời cũng mở ra cơ hội lớn.

"IFC đồng hành cùng Việt Nam bằng mô hình kết hợp đầu tư và tư vấn. Cụ thể IFC đã cam kết hơn 2,8 tỉ USD cho khu vực tài chính, trong đó có 400 triệu USD tài trợ cho các dự án xanh. IFC cũng hỗ trợ xây dựng lộ trình ESG, phát triển sản phẩm tài chính mới như trái phiếu xanh, xã hội, bền vững và nâng cao quản trị rủi ro môi trường - xã hội", ông Xu khẳng định.

Phó giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân, thành viên Tổ tư vấn thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế TP.HCM, cho rằng Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC) sẽ đóng vai trò then chốt trong việc thu hút nguồn vốn xanh.

Khi IFC ra đời, đây sẽ trở thành một hub kết nối để các quỹ đầu tư, đặc biệt là quỹ tài chính xanh, biết đến Việt Nam. Chúng ta sẽ có một danh mục đầu tư rõ ràng, giúp các quỹ không mất quá nhiều thời gian tìm kiếm.

"Khi thị trường hình thành và khung pháp lý được thiết lập, tính minh bạch sẽ được nâng cao. Đây chính là yếu tố quan trọng để các quỹ đầu tư yên tâm giải ngân mạnh mẽ", ông Huân khẳng định.

Chủ tịch ACB Trần Hùng Huy mở cơ hội tín dụng xanh cho các start-up xanh

Tại talkshow Xây dựng thương hiệu từ điểm xuất phát, 'banker' Trần Hùng Huy - chủ tịch HĐQT Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu (ACB), đã có một cuộc trò chuyện ngắn với các start-up trẻ về xây dựng thương hiệu cũng như cơ hội tiếp cận tín dụng xanh.