 Phóng to |
| Toàn cảnh thung lũng Long Chẹng hôm nay |
Vùng rừng chiến trận này đã im bặt tiếng máy bay gầm rú với những cuộc đụng độ giữa lính Thái, quân phỉ Vàng Pao với bộ đội PhaThet Lào và quân tình nguyện VN. Bây giờ, công trình thủy điện Nậm Ngừm lớn thứ ba của Lào chuẩn bị khởi công. Những kiôt hàng hóa, quán ăn của người Lào, người Việt cũng bắt đầu mọc lên tươi rói...
120km và 7 giờ
Thượng tá Hồ Trọng Bình, đoàn trưởng đoàn qui tập mộ liệt sĩ - Bộ chỉ huy quân sự Nghệ An, cho biết có hai cách đi vào Long Chẹng: máy bay trực thăng và xe tải. Thường mỗi lần di chuyển hài cốt liệt sĩ từ Long Chẹng ra, các anh phải nhờ máy bay của Bộ Quốc phòng Lào để tránh phỉ phục kích dọc đường.
Tôi muốn thử sức bằng chuyến vượt 120km đường rừng mất bảy giờ vào thủ phủ Vàng Pao, trên con đường độc đạo mà những người lính tình nguyện VN từng tiến quân trong nhiều năm để giải phóng Long Chẹng năm 1975. Thiếu tá Nguyễn Hào giao cho trung úy Nguyễn Ngọc Lịch nhiệm vụ dẫn đường cho tôi với lời căn dặn: “Phải bảo vệ an toàn chuyến đi vì lần đầu tiên có một phóng viên VN tìm đến Long Chẹng”.
Tôi và Lịch ngồi trong cabin chiếc xe tải Zin 130 do Lược cầm lái. Lịch dựng khẩu AK báng gập bên người. Trước ngực đeo túi đựng băng đạn và lựu đạn mỏ vịt. Chiếc xe nhằm hướng vô rừng già để lại phía sau con đường đất đỏ bụi mù trời. Lược bảo: “Từ đây cho đến Long Chẹng toàn đường quắt queo và dốc ngược”. Lược nhấn ga, nói: “Phía trước là “hịn tặng” (eo đỉnh đá). Năm ngoái phỉ bắn chết ba bộ đội Lào ở đây. Ta còn đi qua mười cái “hịn tặng” nữa. Nhưng lần này chắc không việc gì đâu, vì ông Bình đã thông báo cho các điểm chốt bộ đội Lào tuần tra rồi”.
Qua bản Nậm Xiêng, Xẩm Lựng, tôi phải chuyển xe để vào Long Chẹng. Vừa gặp nhau, thiếu tá Thái Văn Lý - mũi trưởng mũi Xẩm Thong, nói ngay: “Xung quanh đây toàn bản phỉ nên tôi không dám cho anh em đi ra ngoài bán kính 2km. Đầu tháng 11-2006, tiểu đoàn 13 của Lào chốt gần đây đã đụng độ với tàn quân phỉ suốt hai ngày đêm, tiêu diệt 22 tên, thu tám khẩu AK. Cách đây hai ngày, năm gia đình phỉ gồm 20 đối tượng ở Mường Mộc ra đầu thú.
Tình hình “địch rừng” không thể coi thường được. Một lần vào đây mà yên ổn là một lần hạnh phúc đấy”. Còn Lịch thì chỉ tay ra hai bên con đường, nói: “Những khu vực này chúng tôi đã tìm được hàng trăm hài cốt liệt sĩ, đa số là vô danh của các sư đoàn 312, 316, 995 trong những trận đánh cuối cùng vào Long Chẹng”.
Long Chẹng
 Phóng to |
| Một góc chợ ở Long Chẹng |
Trung tá Nguyễn Văn Thành - phó đoàn qui tập kiêm mũi trưởng Long Chẹng, dẫn tôi đến bên căn nhà hai lầu cũ kỹ hình chữ L. Đó là biệt thự của gia đình Vàng Pao. Máy bay trực thăng mini của Vàng Pao và máy bay của vợ cả đậu trên mái bằng biệt thự. Phía cuối mái bằng là ụ súng cối 82 trực chiến 24/24 giờ. Dưới nền biệt thự là một hầm ngầm chứa súng đạn xuyên vào lòng núi. Đây cũng là nơi phòng thủ cuối cùng của Vàng Pao.
Tường bao quanh nhà và hầm được xây dày 1m để chống đạn B40, B41. Từ biệt thự Vàng Pao nhìn lên đỉnh núi Phu Leo thấy một khách sạn ẩn trong vòm cây - nơi đón khách của Vàng Pao từ nước ngoài đến thăm căn cứ. Bây giờ khách sạn trở thành điểm chốt của trung đoàn 584 bộ đội Lào.
Trung tá Thành nói: “Thời Vàng Pao, thung lũng này có một sân bay, ba trường huấn luyện sĩ quan và san sát những dãy nhà mái tôn của lính phỉ. Vàng Pao có trong tay hơn 72.000 lính tham chiến của Thái Lan và đủ loại “địch rừng”, “địch ngầm”. Bây giờ hàng ngàn dân Lào Sủng (người Mông) trung thành với Vàng Pao đã di tản hết, thay thế là khoảng 600 người dân Lào Cang (người Khơ Mú) đang tạo lập cuộc sống mới ở vùng rừng heo hút này.
“Vua Mẹo”
 Phóng to |
| Nhà Vàng Pao |
Vàng Pao có bảy vợ và 28 con. Cách lấy vợ của y cũng khác người. Y tập trung con gái các bản lại để chọn người đẹp nhất. Chọn xong, y đưa máy bay đến đón về làm vợ sau khi “tặng” bố mẹ vợ vô số tiền để làm nhà cửa. Và nếu thích, các bố mẹ vợ này được y đưa vào Long Chẹng bố trí công việc.
Cách tuyển quân của Vàng Pao cũng rất độc. Lính trúng tuyển ngoài sự trung thành tuyệt đối chỉ cần đạt tiêu chuẩn “bắn trúng đích từng phát một”. Bủa Văn nhớ lại: “Bài tuyển quân của Vàng Pao đơn giản chỉ nhằm bắn đứt bàn chân con lợn rừng hoặc bàn chân con sơn dương đang chạy ở cự ly 100m. Ai bắn đứt bàn chân hai con thú ấy thì được xếp vào loại lính tinh chọn”.
Công trình lớn nhất về quân sự trong căn cứ Long Chẹng là sân bay chiến đấu của Vàng Pao, gồm 15 máy bay phản lực 130 và T28; hơn 100 máy bay trực thăng đủ loại. Tất cả số máy bay này đều do người Lào lái. Riêng Vàng Pao có một trực thăng cỡ nhỏ chỉ đủ hai chỗ ngồi dành cho mình đi chỉ huy chiến trường, khảo sát trận địa sau mỗi trận đánh. Uy quyền Vàng Pao lan tỏa khắp các bản phỉ khiến người Lào Sủng đặt cho y biệt danh “Chầu Sa Vít” (Vua Mẹo) và “Pha Nha Ra Tả Mo” (người giàu sụ).
 Phóng to |
| Ông Bủa Văn |
Ngày 22-6-1975, Vàng Pao biết không thể giữ được Long Chẹng nên đã tính bài chuồn sang Thái Lan rồi cư trú tại Mỹ với toàn bộ vợ con và một số thân tín người Lào Sủng. Toàn bộ sứ mệnh của thủ phủ Long Chẹng lúc đó được giao lại cho thiếu tướng kề cận Chầu Ma Ni Vông cai quản, nhưng viên tướng này cũng chỉ giữ được Long Chẹng trong vòng chưa đầy hai tuần lễ.
Dua Xông Vàng đưa hai bàn tay lên trước mặt, nói: “Long Chẹng được giải phóng trong đêm. Đêm ấy thung lũng “vàng” của vua biến thành chảo lửa của bộ đội”.
Những người lính ở lại Long Chẹng
Trước năm 1975, lính phỉ Vàng Pao có mặt khắp rừng Lào với ba căn cứ lớn tập trung ở huyện Nọng Hét, cánh đồng Chum và Bom Lọng. Sau khi thị xã Phôn Sa Vẳn được giải phóng (1973) phỉ bắt đầu dồn quân vào cứ điểm Long Chẹng. Long Chẹng lúc ấy được bộ đội Lào và quân tình nguyện VN ví như một “Điện Biên thu nhỏ” giữa núi rừng hiểm trở. Sau 30 năm vẫn còn xương cốt lính tình nguyện VN nằm lại đây.
Trung tá Nguyễn Văn Thành tham gia chiến trường Long Chẹng từ năm 1976. Lúc này Vàng Pao đã tháo chạy nhưng “địch rừng” và “địch ngầm” (tướng, tá và tàn quân phỉ) vẫn đang hoạt động ráo riết để “lấy lại những gì đã mất”. Tại đây, Thành đánh nhiều trận.
Năm 1987, Thành về nước làm huyện đội phó huyện đội Thanh Chương một thời gian thì Tỉnh đội Nghệ An lại điều anh vào đoàn qui tập mộ liệt sĩ tại Lào.
Trở lại Long Chẹng với nước da đen trũi và rất thạo tiếng Lào, đặc biệt là vốn hiểu biết về phong tục, tập quán của người Lào nên Thành được người dân ở đây gọi là “khôn” (người) Lào. Trong gần năm năm, anh đã vận động dân bản chỉ đường, qui tập gần 500 mộ liệt sĩ trong tổng số 700 mộ anh chỉ huy tìm kiếm từ nhiều vùng rừng khác.
Anh nói: “Vẫn còn hơn 200 mộ nữa ở Long Chẹng. Nhưng công việc phát hiện địa điểm mộ rất gian nan bởi nhiều người dân đang theo “địch ngầm” không chịu giúp bộ đội. Nhiều đêm tôi phải vào nằm trong bản, phải uống rượu say với “địch ngầm” và kiên trì thuyết phục may ra mới có thêm thông tin về những ngôi mộ đang nằm chìm khuất giữa mênh mông rừng”.
Một ngày đi qui tập
 Phóng to |
| Qui tập mộ liệt sĩ ở Long Cheng |
Sáng hôm sau tôi theo các anh hành quân đến bản Nậm Phả, vượt qua vùng rừng cỏ lau tốt lút đầu người mới tiếp cận được tọa độ 1378 để triển khai xăm mộ. Sau nhiều giờ phát quang và xăm mãi, thiếu úy Toàn và thiếu tá Minh xăm trúng hai mộ liệt sĩ. Những người lính qui tập nhẫn nại ấn từng lát xẻng, vặn từng mẩu đất nhưng rốt cuộc cũng chỉ lấy được vài sợi áo bông và một ít mẩu xương.
Do quá lâu năm, hài cốt bị rễ tre và mối rừng ăn hết. Nhưng tìm được một mẩu xương cũng quí vì có mộ chỉ còn lại vài cái cúc áo. Trung tá Thành nhận định: “Đây không phải là số mộ mà dân bản báo tin, cũng không phải mộ có trong hồ sơ. Đó là những ngôi mộ vô danh nằm rải rác khắp vùng chiến trận giữa rừng Lào”.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận