Theo Entrepreneur, nếu để ý kỹ Bí kíp luyện rồng (How to train your dragon) live-action ra mắt hồi tháng 6, ở phần credit cuối phim có dòng cảnh báo: Universal Pictures - hãng phim lớn của Mỹ đứng sau tác phẩm này - sẽ có hành động pháp lý nếu bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào sử dụng phim để huấn luyện AI.

Universal Pictures quyết liệt kìm hãm trí tuệ nhân tạo AI

The Hollywood Reporter cho biết cảnh báo này cũng xuất hiện trong Jurassic World Rebirth (ra mắt tháng 7) và The Bad Guys 2 (tháng 8). Bên cạnh đó còn có thông điệp quen thuộc: phim được bảo hộ theo luật pháp Hoa Kỳ và các quốc gia khác, kèm cảnh báo có thể bị “truy tố dân sự và hình sự” nếu sao chép, phân phối hay trình chiếu trái phép.

Nhiều hãng phim đang lo ngại trước việc AI có thể khiến bất kỳ ai cũng dễ dàng sao chép tài sản trí tuệ và xâm phạm nội dung bản quyền. Vì vậy cảnh báo mới mà Universal Pictures thêm vào phần cuối các phim được xem là bước ngoặt lớn.

Động thái này diễn ra sau khi Universal cùng Walt Disney Pictures đệ đơn kiện Midjourney hồi tháng 6, gọi công ty này là "hố sâu đạo nhái không đáy", cáo buộc công ty này tái tạo các nhân vật biểu tượng từ phim có bản quyền của họ trong sản phẩm AI.

Theo đơn kiện, Midjourney thu về 300 triệu USD năm ngoái, một phần nhờ tạo ra các hình ảnh chứa nhân vật do các hãng phim sáng tạo, như Hiccup (Bí kíp luyện rồng) hay Po (Kung Fu Panda).

Các chuyên gia tiết lộ Universal sẵn sàng theo đuổi các vụ kiện mạnh tay. Điều này có thể áp dụng mức bồi thường theo luật định cho vi phạm bản quyền, lên tới 150.000 USD cho mỗi tác phẩm nếu chứng minh được hành vi cố ý.

Những cảnh báo mà Universal đưa vào phim không chỉ là "câu chữ cho có", mà nhằm thiết lập bằng chứng thông báo rõ ràng, khiến các công ty AI khó viện cớ "không biết" trước tòa. 

Trên X (Twitter), nhiều nhà quan sát ngành tỏ ra thận trọng nhưng lạc quan, cho rằng bước đi này có thể buộc các công ty AI phải đàm phán hợp đồng cấp phép, thay vì mạo hiểm đối mặt với các khoản phạt hàng triệu USD. Một số thảo luận còn nhấn mạnh lo ngại việc huấn luyện AI không kiểm soát có thể làm xói mòn giá trị của điện ảnh nguyên bản.

Trái ngược với Universal, một số hãng phim lớn khác bắt đầu ứng dụng AI trong sản xuất. Tháng 7, Netflix tiết lộ lần đầu tiên sử dụng AI để tạo cảnh quay cho phim khoa học viễn tưởng Argentina El Eternauta (The Eternaut) với phân cảnh tòa nhà sụp đổ được AI tạo ra “nhanh gấp 10 lần” so với công cụ truyền thống.

Hay Lionsgate đang chuẩn bị hợp tác với các công ty AI để chuyển thể phim live-action thành anime. Điều này cho thấy ngành giải trí đang chia rẽ về vai trò của AI.

Nhìn chung, những cảnh báo được Universal đưa vào phần credit làm nổi bật mâu thuẫn then chốt: đổi mới và quyền sở hữu.

Bằng cách vạch ra ranh giới rõ ràng, hãng không chỉ bảo vệ các bộ phim của mình mà còn góp phần định hình chuẩn mực toàn cầu về đạo đức và cơ chế bồi thường trong lĩnh vực AI, buộc các "ông lớn" công nghệ phải lựa chọn giữa bàn đàm phán hoặc phòng xử án.

Đạo diễn Avatar cảnh báo viễn cảnh tận thế như Terminator nếu con người lạm dụng AI

Đạo diễn kỳ cựu James Cameron, người đứng sau thành công của các bom tấn như Titanic, Avatar và loạt phim Terminator, đã lên tiếng cảnh báo về mối nguy hiểm thật sự của AI nếu được kết hợp với các hệ thống vũ khí hiện đại.