Cha mẹ tôi vốn hiếu học nhưng vì gia đình nghèo nên đành phải nghỉ khi chưa xong tiểu học. Chính vì thế, hai ông bà quyết tâm cho con đến trường để mong vượt qua cảnh nghèo hèn. Gia đình bảy người, với 5 công ruộng nhưng mỗi năm chỉ làm được một vụ lúa mùa. Để có đủ gạo ăn, hằng ngày cha mẹ tôi phải đi làm mướn thêm. Khi thì làm cỏ, lúc thì giặm lúa, đào đất... nói chung ai mướn gì làm nấy.

Từ năm lớp 1, tôi đã bắt đầu đi bộ hàng cây số đến trường. Nhà tôi cách trường hai con sông. Nếu không gặp người cho quá giang thì phải lội. Có ngày xui xẻo phải lội sông bốn lượt cho kịp đến trường và kịp về nhà trước khi trời tối vì hồi nhỏ tôi rất sợ ma. Đến năm lớp 6 ra trường xã học, hành trình đi bộ dài hơn nhiều. Mỗi ngày tôi phải đi về hơn 10 cây số và cũng phải vượt qua hai con sông lớn. Mười hai tuổi, tôi mới có được chiếc quần dài để mặc. Chín năm đi học bằng chân trần, đến trước ngày thi tốt nghiệp cấp II tôi được mẹ mua cho đôi dép.

Những năm tôi học cấp III, cha mẹ tôi vất vả hơn nhiều vì các con đã lớn, ăn nhiều hơn. May là chuyện mặc gần như không tốn kém vì tôi chỉ có duy nhất một bộ đồ đi học. Vì thương cha mẹ vất vả và vì nhớ nhà nên cứ hai tuần một lần tôi lội bộ 20 cây số từ huyện về thăm nhà. Tôi bắt đầu đi từ khi tan trường lúc 11g30 và thường về đến nhà khoảng 4g chiều.

Tôi có rất ít tiền nên chỉ ăn sáng bằng một đĩa xôi nhỏ hoặc một ổ bánh mì vào những ngày về thăm quê. Bữa cơm hằng ngày của tôi thường chỉ có canh rau, muối tiêu và nước mắm. Có khi cả tuần tôi mới ăn cá được một lần. Nhiều lúc cầm chén cơm trên tay mà nước mắt tôi cứ chảy. Nhưng khi nhớ đến cảnh vất vả của cha mẹ ở quê nhà, tôi tự nhắc mình phải ăn để sống, để có thể học được, để tìm việc làm và để vượt lên hoàn cảnh... Thế rồi ba năm trung học cũng qua.

Khi vào trường sư phạm, tôi không tài nào đi bộ nổi vì nhà đã cách trường hơn 50 cây số. Gia đình mua cho tôi chiếc xe đạp cũ để đi về thăm nhà và chở gạo. Thử hình dung một người cao 1,75m nhưng nặng chưa đầy 50kg thì suy dinh dưỡng đến mức nào. Nhưng nhờ trời, sức đề kháng tốt nên tôi rất ít bệnh hoạn.

Năm 1995, tôi tốt nghiệp và trở về trường cấp III mình học ngày trước để dạy. Lĩnh tháng lương đầu được hơn 80.000 đồng, tôi mừng vô kể vì đây là lần đầu tiên trong đời tôi được cầm số tiền nhiều như thế. Cuộc sống của tôi dần dần được cải thiện.

Hôm nay trở thành hiệu trưởng của một trường trung học phổ thông kiêm chủ tịch hội khuyến học nhà trường, một trong những quan tâm đặc biệt của tôi là giúp đỡ học sinh nghèo, hiếu học. Nhìn các em học sinh nghèo, tôi nhớ hình ảnh của mình năm xưa. Mỗi khi làm được điều gì đó để giúp đỡ các em, tôi cảm giác như đang giúp chính bản thân mình.

Trong những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, tôi đặc biệt ấn tượng với em Nguyễn Văn Cảnh. Năm 2001 em học lớp 10. Em học rất giỏi và luôn đứng đầu toàn trường nhưng nhà quá nghèo nên thường không có tiền đóng học phí. Đến năm lớp 11 em định bỏ học. Tôi đã sắp xếp gặp em. Tôi đã không ngăn được nước mắt. Sao hoàn cảnh của em lại giống mình như thế! Tôi đã kể cho em nghe quá khứ học sinh của mình để chia sẻ cùng em. Em nghẹn ngào hứa cố gắng khắc phục mọi khó khăn để học thật tốt, để tìm việc làm giúp đỡ gia đình.

Từ đó tôi lưu tâm giúp đỡ em thường xuyên, giá trị vật chất không đáng là bao nhưng có ý nghĩa về mặt tinh thần. Tôi mong sao em yên tâm học tập và không còn ý định bỏ học... Và em đã làm hơn những gì tôi mong đợi. Cảnh học rất giỏi, đậu đại học, học xuất sắc và được giữ lại trường để công tác. Em thường về thăm tôi. Tôi vẫn thường nhắc đến Cảnh khi trò chuyện về những học trò nghèo hiếu học.