Sự việc một lần nữa làm dấy lên những băn khoăn, lo lắng về sự lỏng lẻo của khung pháp lý chi phối hoạt động thiện nguyện. Khung pháp lý sơ sài dẫn đến quan ngại về nguy cơ núp bóng dấn thân vì cộng đồng để trục lợi.

Ở các nước, luật có những quy định rất chặt chẽ đối với việc tặng cho và sử dụng tài sản tặng cho, nhằm ngăn chặn việc lợi dụng danh nghĩa nhà hảo tâm để thực hiện các mục tiêu xấu như chiếm đoạt tài sản, trốn thuế, rửa tiền.

Tài sản tặng cho trở thành phần gia tăng trong khối tài sản của người được tặng cho, và trên nguyên tắc, người này phải kê khai trung thực phần gia tăng đó để chịu thuế thu nhập cá nhân. Muốn được miễn thuế, người này chỉ có mỗi cách là chứng minh tài sản này được sử dụng vào mục đích từ thiện.

Về phần mình, cái gọi là "mục đích từ thiện" phải được nhận diện theo một bộ tiêu chí pháp lý thật tường minh.

Các nước có một luật chuyên biệt quy định thật chi tiết về hoạt động từ thiện - từ điều kiện thực hiện, thể thức quản lý, vận hành quỹ tài sản và những biện pháp chế tài trong trường hợp vi phạm luật, đặc biệt là trường hợp tham nhũng.

Muốn làm từ thiện thì dứt khoát phải thành lập một quỹ từ thiện. Quỹ này là một thực thể pháp lý (legal entity) được thừa nhận có tư cách chủ thể, nghĩa là có quyền xác lập giao dịch nhân danh mình và tự chịu trách nhiệm trước người thứ ba bằng tài sản của mình.

Việc một cá nhân hoặc một tổ chức kêu gọi góp tiền để làm việc gì đó mang tính nhân đạo nhưng lại không lập quỹ đúng luật dứt khoát không được coi là từ thiện.

Hoạt động từ thiện phải nhắm đến một cộng đồng người rộng lớn và được thực hiện một cách có tổ chức, kiên trì theo một kế hoạch rõ ràng: hỗ trợ điều trị bệnh nhi ung thư, cấp học bổng cho học sinh nghèo mồ côi, bảo vệ môi trường sống...

Nếu việc hỗ trợ chỉ dành cho một vài người được xác định danh tính thì chỉ được coi là tặng cho (gift) mang tính chất riêng tư và được xử lý theo luật chung về giao dịch, hợp đồng.

Một khi được lập đúng theo các đòi hỏi của luật, quỹ từ thiện trở thành một sản nghiệp độc lập, hoàn toàn tách biệt với khối sản nghiệp riêng tư của cả những người đóng góp và người quản lý.

Vả lại, một khi đã hội đủ điều kiện, đặc biệt là về mục đích tồn tại, để được gọi là quỹ từ thiện thì thực thể tài sản này mang tính chất công cộng dù được quản trị bởi một tư nhân.

Nhà chức trách, xã hội có quyền nhân danh lợi ích công cộng để giám sát sự vận hành của thực thể này, bao gồm hành vi quản trị tài sản của người nhận tín thác.

Người quản lý quỹ phải công khai mục đích, và khi sử dụng tiền quyên góp được phải bảo đảm đúng mục đích đó; người quản lý quỹ cũng phải ghi chép rõ ràng, đầy đủ trong sổ sách kế toán việc nhập các khoản tiền quyên góp được cũng như việc chi ra, đồng thời phải giữ chứng từ thu chi để phục vụ cho việc giải trình, kiểm tra.

Đặc biệt người này phải giải trình về việc thu chi và phải chịu trách nhiệm pháp lý về sự thất thoát tài sản thuộc quỹ, thậm chí có thể ngồi tù.

Nuôi em Quảng Nam lên tiếng: Trùng tên nhưng độc lập mọi thứ, chi phí vận hành bằng 0

Dự án Nuôi em Quảng Nam khẳng định hoàn toàn độc lập cả về tài chính lẫn vận hành với dự án Nuôi em do anh Hoàng Hoa Trung sáng lập ở phía Bắc. Không tốn chi phí vận hành, còn chi phí khảo sát, quà tặng đều do tình nguyện viên tự bỏ tiền túi.