Vì vậy, mùa bão lũ bà con bị cô lập, thường đói ăn; trẻ con không đi học được; nông sản bán rẻ như cho. Năm 2011, ông bí thư tỉnh ủy Quảng Nam Nguyễn Đức Hải về thăm hai làng, hứa sẽ xây dựng cho bà con cây cầu treo. Kinh phí một phần của tỉnh, một phần của huyện đã làm nên cây cầu mơ ước dài 111 mét, ngang 1,5 mét vào cuối năm 2013. Bà con dân tộc hai làng sướng cái bụng quá, gọi tên là “cây cầu ông Hải”.

Lòng dân ta trước nay vẫn vậy; hễ ai hứa và làm được cho họ điều gì, họ đều quí trọng và biết ơn. Chính vì vậy mà trên nước ta, những cái tên dân dã để gọi các công trình dân sinh có tên người ra đời: rạch bà Tàng (quận 8), cầu bà Thìn (Nhà Bè), kênh Tham Lương (quận 12), cầu Simona (Sa Đéc), cầu sư Son và cầu Chệt Niêu (Bạc Liêu), cầu ông Hải (Quảng Nam)… Đó là một thái độ văn hóa rất đáng quý.

Ngược lại, cũng có nhiều người hứa, nhiều lời hứa có cánh khiến nhân dân sướng tê tái, tâm hồn bay bổng tới mây xanh nhưng rồi người hứa quên mất, lời hứa chui tọt qua ống tre trơn lu bạch tuộc. Nhân dân đợi 10 năm, 20 năm; cổ người nào người ấy dài ra như cổ hồng hạc nhưng rồi vẫn chẳng thấy gì. Họ đâm ra mất niềm tin với người đã hứa và nguy cơ hơn, mất niềm tin với những người lãnh đạo, với cả chính quyền. Nhiều người dân nổi nóng, đâm ra “ăn to nói lớn”..., nói tào lao toàn tiếng… Đông Đức!

Tiểu thuyết võ hiệp văn bản chữ Tàu có một câu rất khó dịch là “Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy”. “Nhất ngôn ký xuất” thì nhắm mắt cũng dịch ra được là “Một lời đã hứa” (nói ra). Còn “Tứ mã nan truy” thì đại rắc rối. Vốn loại văn tự này không có kiểu viết hoa như văn tự Latin nên chữ “Tứ” thật khó dịch. Nếu ai đó dịch “Bốn ngựa khó theo” thì chưa chắc đúng bởi bên Tàu không có loại xe tứ mã, mà chạy lẻ từng con ngựa thì 1 con chứ làm sao lại 4 con? Nếu viết hoa ra “Tứ mã” thì người ta có thể dịch là ngựa đất Tứ Xuyên, nhưng chắc gì ngựa Tứ Xuyên là ngựa chạy hay nhất nước Tàu? Cho nên, phần lớn các dịch giả dịch ra là “Ngựa tứ khó theo”, còn ngựa tứ là con ngựa gì thì xin đợi… hồi sau sẽ rõ.

Vâng, “Một lời đã hứa, ngựa tứ khó theo” là để chỉ sức nặng của lời hứa (nói). Người lãnh đạo phải tôn trọng lời hứa của mình; cái gì đã hứa thì phải làm cho được, làm cho đúng. Nếu đã hứa mà không làm được, hoặc có làm được mà làm không đúng thì dân - dù không phải ai cũng có tính Tào Tháo nhưng vẫn có quyền nghi ngờ, chê trách. Họ gọi những vị ấy là hứa lèo, hứa cuội. Thậm chí trên bàn cà phê, họ còn gọi đó là “con ma nhà họ hứa” (không viết hoa).

Năm 2013 vừa qua, tình hình hứa lèo, hứa cuội hơi nhiều đến nỗi có thể gọi là lạm phát. Một con đường mới nối nơi này với nơi kia được chính quyền hứa sẽ bàn giao mặt bằng sạch trước tháng 10-2013 nhưng rồi vẫn vướng mấy hộ không chịu giải tỏa đền bù. Cả công trình đình đốn trong khi nhà thầu nước ngoài thì cứ căng hợp đồng ra mà phạt từng ngày.

Chỗ nọ rần rần giải tỏa nhà dân nghèo, bàn giao mặt bằng cho ông giàu sụ đầu tư. Qua 20 năm, ông giàu sụ và chính quyền treo nhân dân bằng một sợi dây vô hình gọi là quy hoạch, đắp chiếu trùm mền kín mít. Khi các nơi có phong trào xóa quy hoạch treo, trả đất lại cho nhân dân, chính quyền lại không nỡ buộc ông giàu sụ trả đất lại. Vì răng như rứa? Có lẽ họ đã dấm dúi tặng tiền tặng bạc nên há miệng mắc quai.

Công trình thủy điện kia hứa có nhà tái định cư cho người bị giải tỏa, có đầy đủ tiện nghi nước điện đường sá cho dân sống, có đất cho dân sản xuất. Thủy điện xây xong; nhà ở thì có nhưng không ở được, điện nước đường sá hổng có, đất sản xuất lại còn phiêu tới đâu đâu. Tình hình đem con bỏ núi ấy thật đáng quan hoài!

Hỡi các vị lãnh đạo các ngành, các cấp, các địa phương. Năm nay đã là năm Giáp Ngọ 2014. Năm con ngựa, mọi việc đã hứa (nói) phải được làm nhanh như ngựa phi để nhân dân còn tin tưởng, mến yêu các vị. Xin nhớ cho câu “Một lời đã hứa, ngựa tứ khó theo” để làm mọi điều thật đúng, thật đủ. Các vị muốn nghỉ ngơi, xin hãy đợi đến năm Bính Quy - năm con rùa. Mà năm này thì… không có trong âm lịch!

Tuổi Trẻ Cười số 493 ra ngày 15/2/2014 hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.