Bốn bộ phim này chỉ là một phần nhỏ trong số 59 tác phẩm mà Trương Quốc Vinh đóng vai chính, nhưng đã trở thành diễn viên đóng vai đồng tính nhiều nhất trên màn ảnh Hoa ngữ - Weibo

Trương Quốc Vinh là ngôi sao điện ảnh Hong Kong đầu tiên công khai bản thân là người đồng tính.

Sau khi công khai giới tính, Trương Quốc Vinh đã tích cực tham gia các hoạt động giành quyền lợi cho cộng đồng LGBT, thậm chí anh còn tham gia diễn xuất trong những bộ phim có đề tài đồng tính.

Những bộ phim có đề tài đồng tính do Trương Quốc Vinh đảm nhận vai chính gồm: Gia hữu hỷ sự, Bá vương biệt cơ, Kim chi ngọc diệp và Xuân quang xạ tiết.

Thật ra, 4 bộ phim này chỉ là một phần nhỏ trong số 59 tác phẩm mà Trương Quốc Vinh đóng vai chính, nhưng nhờ những phim này mà anh đã trở thành diễn viên đóng vai đồng tính nhiều nhất trên màn ảnh Hoa ngữ.

Có thể nói, những bộ phim đồng tính này chính là minh chứng về sự cống hiến và tầm ảnh hưởng của anh đối với vấn đề vượt qua rào cản giới tính của điện ảnh Hoa ngữ thập niên 1990.

Bá vương biệt cơ (1993) là tác phẩm đánh dấu đỉnh cao sự nghiệp của Trương Quốc Vinh - Ảnh: Sina

Lúc đóng phim cũng là lúc sống thật với bản thân

Điểm khác biệt lớn trong thế giới điện ảnh của Trương Quốc Vinh với người khác, là ở chỗ lúc đóng phim cũng là lúc anh đang sống thật với bản thân.

Rất ít diễn viên đan xen quá nhiều bản sắc của bản thân vào trong những bộ phim có nhiều thể loại khác nhau như vậy!

Gia hữu hỷ sự là bộ phim chiếu Tết trên màn ảnh Hong Kong năm 1992, thuộc thể loại hài hước, thể hiện quá trình tiến đến 3 cuộc hôn nhân của 3 anh em, trong đó vai Gia Tao do Trương Quốc Vinh đóng là cậu em út có tính bán nam bán nữ.

Nhưng, vai diễn bán nam bán nữ trong bộ phim dung tục này chủ yếu mang lại tiếng cười và tính hài hước từ việc đặt sai giới tính, hoàn toàn không đề cập đến vấn đề đồng tính.

Đạo diễn Cao Chí Sâm của Gia hữu hỷ sự từng tiết lộ, khi lên ý tưởng kịch bản cho bộ phim, Trương Quốc Vinh đã chủ động yêu cầu thay đổi nhân vật của mình từ một anh chàng có kinh nghiệm tình trường thành người đàn ông bán nam bán nữ.

Đạo diễn Cao Chí Sâm cho rằng, diễn xuất của Trương Quốc Vinh từ sâu thẳm bản thân có sự dịu dàng, hoàn toàn hơn hẳn những nam diễn viên khác.

Đóng phim Gia hữu hỷ sự, Trương Quốc Vinh đã chủ động yêu cầu thay đổi nhân vật của mình từ một anh chàng có kinh nghiệm tình trường thành người đàn ông bán nam bán nữ - Ảnh: Ifeng

Ba bộ phim đề tài đồng tính do Trương Quốc Vinh đóng, gồm Bá vương biệt cơ, Kim chi ngọc diệp và Xuân quang xạ tiết đều là những tác phẩm kinh điển trên màn ảnh Hoa ngữ, ghi nhận quá trình một người đồng tính dũng cảm đứng ra thừa nhận giới tính thật của bản thân.

Trước đây chưa từng có diễn viên nào, ít ra là diễn viên Hong Kong như Trương Quốc Vinh, đã xem đóng phim là con đường để nhận ra giới tính thật, thậm chí là cách thức để cứu rỗi bản thân.

Dù rằng đã 25 năm kể từ khi Bá vương biệt cơ công chiếu, khi chúng ta đã biết rõ Trương Quốc Vinh công khai đồng tính sau khi bộ phim được công chiếu 5 năm.

Sự trùng hợp giữa diễn viên và vai diễn, cho đến cách nói mang tính cường điệu như "nghệ thuật bắt nguồn từ cuộc sống, cuộc sống luôn đi đôi với nghệ thuật", hóa ra mang hàm ý muốn nói "diễn viên làm sống lại vai diễn, nên khiến người đời không còn phân biệt được sự khác biệt giữa diễn viên và vai diễn đó nữa".

Xem trọng Bá vương biệt cơ

Bộ phim Bá vương biệt cơ (1993) là tác phẩm đánh dấu đỉnh cao sự nghiệp của Trương Quốc Vinh, ngoài diễn xuất chân thật của anh, điều gây bất ngờ là khí phách hào hùng của bộ phim đã khiến khán giả nghẹt thở, thế giới kinh kịch được tái hiện trên màn ảnh đã gây ấn tượng mạnh cho người xem.

Tuy nhiên, điều gây tranh cãi nhiều nhất chính là đề tài của bộ phim Bá vương biệt cơ rốt cuộc muốn nói lên điều gì?

Kịch bản bộ phim đã chỉnh sửa rất nhiều đối với mối tình đồng tính trong tiểu thuyết nguyên tác của tác giả Lý Bích Hoa, khiến năm xưa đạo diễn Trần Khải Ca buộc phải đứng ra biện hộ cho những nhân vật trong bộ phim của mình.

Bá vương biệt cơ sớm được xem là bộ phim kinh điển về đề tài đồng tính của điện ảnh Hoa ngữ - Ảnh: Sina

Ông giải thích, sở dĩ biến câu chuyện của 2 người đàn ông thành mối tình tay ba 2 nam 1 nữ, chỉ vì muốn dùng tình yêu thường quy để làm nổi bật mối tình đồng tính.

Trong buổi phỏng vấn tuyên truyền bộ phim Bá vương biệt cơ, Trương Quốc Vinh lần đầu tiên đề cập đến: "Trần Khải Ca từng nói với tôi một câu, ông ấy nói bây giờ là năm 1992, không phải năm 1929, đối với vấn đề đồng tính, có lẽ sẽ không nhạy cảm như trước đây. Tôi nghe xong rất cảm động".

Ý nghĩa của câu nói này, đóng vai đồng tính, ở thời điểm đó phải đối mặt với áp lực rất lớn, mà Trương Quốc Vinh có dũng khí đóng bộ phim này, là vì tự cảm thấy bản thân đã thoát khỏi gánh nặng diễn viên thần tượng, là một diễn viên chuyên nghiệp, thì tự nhiên có thể chấp nhận thử thách.

Có một sự thật không thể phủ nhận, không có Trương Quốc Vinh cũng không có Bá vương biệt cơ - Ảnh: Sina

Trương Quốc Vinh từng nhấn mạnh, nếu phim Bá vương biệt cơ có thể trung thành với nguyên tác, đem những cảnh đồng tính trong đó phát huy mạnh hơn, tác phẩm này đối với những bộ phim cùng đề tài mà nói, nhất định có địa vị cao hơn.

Có lẽ vì Trương Quốc Vinh không ngừng nhấn mạnh việc anh xem trọng Bá vương biệt cơ, hoặc vì những tờ báo lá cải xâm phạm trắng trợn đến cuộc sống riêng tư của anh, mà phần lớn phân tích đối với cách thể hiện của Trương Quốc Vinh trong bộ phim này, đều lấy vai diễn trong phim làm tiêu chuẩn cho cách nhìn nhận của Trương Quốc Vinh.

Cho rằng Trương Quốc Vinh xem trọng sự gắng sức của mình đối với đề tài đồng tính trong nguyên tác như vậy, chủ yếu là từ sự đồng cảm của anh đối với nhân vật Trình Điệp Y trong phim.

Trong phim Xuân quang xạ tiết, mối tình đồng tính của hai nhân vật do Trương Quốc Vinh và Lương Triều Vỹ đóng, đã gây cảm động người xem - Ảnh: HK01

Diễn xuất vượt giới tính

Đầu những năm 1990, bản thân Trương Quốc Vinh cũng phải gánh chịu sự kiềm nén tương tự, anh thông qua hình tượng phim ảnh để khiến mọi người hiểu được sự khao khát trong cuộc sống.

Trương Quốc Vinh không xuất thân là diễn viên, chưa từng chính thức học diễn xuất, có lẽ "học từ làm" (learning by doing) là cách học nghề chủ yếu của anh.

Thành tựu sự nghiệp của Trương Quốc Vinh, nhất là nửa phần trước trong sự nghiệp diễn xuất của anh, là không ngừng thử nghiệm, quan sát trong thực tế mà có được.

Vì đóng bộ phim Bá vương biệt cơ mà Trương Quốc Vinh học kinh kịch, có thể nói đây là lần đầu tiên anh tiếp xúc với môn diễn xuất một cách có hệ thống.

Trương Quốc Vinh đã tiến thêm một bước thu hoạch được kỹ thuật diễn xuất hình thể, theo đó cũng nhận được "giấy thông hành" diễn xuất vượt giới tính.

Xuân quang xạ tiết cũng là bộ phim bắt đầu cho sự trượt dốc của Trương Quốc Vinh trong sự nghiệp diễn xuất - Ảnh: HK01

Có lẽ do sự vội vàng bất an của xã hội người Hoa đối với diễn xuất vượt giới tính, hai bộ phim liên quan đến đề tài đồng tính mà Trương Quốc Vinh đóng sau này: Kim chi ngọc diệp (1994) và Xuân quang xạ tiết (1997) đều bị phân tích quá mức về chủ đề.

Kim chi ngọc diệp là bộ phim tình cảm lãng mạn, đạo diễn Trần Khả Tân khi miêu tả về bộ phim đã thẳng thắn nói: "Có chút giống Bá vương biệt cơ, cũng là tình yêu đồng tính, chỉ là lần này Trương Quốc Vinh đối với tình yêu đồng tính sản sinh nỗi sợ hãi".

Kim chi ngọc diệp đương nhiên khác với Bá vương biệt cơ, nhưng đích thực bộ phim được quay bắt đầu từ Trương Quốc Vinh.

Đạo diễn Trần Khả Tân lên ý tưởng làm phim Kim chi ngọc diệp được bắt đầu từ Trương Quốc Vinh - Ảnh: QQ

Xuân quang xạ tiết và Bá vương biệt cơ giống nhau, đều giành được vinh quang tại Liên hoan phim Cannes, Vương Gia Vệ cũng nhờ thế đoạt giải Đạo diễn xuất sắc.

Nếu Xuân quang xạ tiết là đỉnh cao cuối cùng của ngành công nghiệp điện ảnh Hong Kong trước khi tan rã, thì bộ phim này cũng đồng thời là điểm bắt đầu cho sự trượt dốc của Trương Quốc Vinh trong sự nghiệp diễn xuất.

Để tìm lối thoát giữa nghịch cảnh trong lúc ngành công nghiệp điện ảnh Hong Kong đang suy thoái, bắt đầu từ năm 1996, Trương Quốc Vinh cố ý chọn đóng những vai mà trước giờ chưa từng đóng, thử thách bản thân với diễn xuất có độ khó cao hơn, tiến thêm một bước thay đổi bản sắc của mình.

Trương Quốc Vinh và 10 người đàn ông trong cuộc đời

TTO - Đã 15 năm kể từ khi Trương Quốc Vinh gieo mình tự vẫn, người ta vẫn nhắc nhớ tên anh, người luôn gắn liền với những tác phẩm kinh điển, vậy còn cuộc đời anh gắn liền với những ai?