Theo chuẩn cơ sở giáo dục đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ năm 2030 diện tích đất tính bình quân trên một người học chính quy không nhỏ hơn 25m², diện tích sàn xây dựng phục vụ đào tạo trên số người học chính quy không nhỏ hơn 2,8m². Thế nhưng hiện nay, nhiều trường chỉ có diện tích đất bình quân cho mỗi sinh viên rất thấp.

Đất: 0,92m²/sinh viên đại học

Những trường đại học mà Tuổi Trẻ Online thống kê được cho thấy phần lớn hiện có diện tích đất/sinh viên rất thấp. Không ít trường chỉ bằng 1/20 so với chuẩn năm 2030. Không chỉ các trường tư mà ngay cả nhiều trường đại học lớn, thành viên các đại học quốc gia, đại học vùng, đại học trọng điểm quốc gia đều có diện tích đất/sinh viên rất khiêm tốn.

Diện tích này đã bao gồm cả ký túc xá, cơ sở thuê mướn, liên kết, cơ sở của trường nhưng hầu như không phục vụ cho đào tạo.

Đáng chú ý trong số này là hàng loạt trường đại học lâu đời tại Hà Nội và TP.HCM. Trong hội nghị tập huấn triển khai chuẩn cơ sở giáo dục đại học mới đây, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo mời đại diện Đại học Bách khoa Hà Nội trình bày tham luận về đối sánh các tiêu chuẩn của bộ, hội trường nhiều tiếng xì xào: "Đi theo bước chân của người khổng lồ".

Thế nhưng ngay cả trường được coi là "người khổng lồ" trong hệ thống giáo dục đại học hiện vẫn chưa đáp ứng chuẩn về diện tích đất. Diện tích đất bình quân/sinh viên của Đại học Bách khoa Hà Nội/sinh viên hiện chỉ là 7,4m² (ba công khai 2022-2023).

"Chỉ còn 6 năm để áp dụng chuẩn này. Các trường phải đấu tranh để Chính phủ, địa phương bố trí đất cho giáo dục đại học, đầu tư trường ra trường, lớp ra lớp. Đây là dịch vụ công đặc biệt, phải đầu tư. Mỹ, châu Âu không nói rồi, trường mênh mông. Các trường ở Thái Lan, Malaysia, Philippines cũng rất rộng.

Đại học Bách khoa Hà Nội hiện có diện tích 26 héc ta ở trung tâm Hà Nội. Đất ở trung tâm Hà Nội, TP.HCM được tính hệ số 2,5 nên diện tích đất bình quân của trường khoảng 14,6m²/sinh viên. So với chuẩn vẫn còn rất thấp. Trường phải mở rộng khuôn viên, ít nhất cần khoảng 20 héc ta nữa mới đáp ứng được chuẩn" - ông Vũ Văn Yêm, Đại học Bách khoa Hà Nội, đánh giá.

Thống kê cho thấy hiện có nhiều trường có diện tích đất/sinh viên hiện chỉ bằng khoảng 1/20 so với chuẩn. Trường có diện tích đất/sinh viên thấp nhất hiện nay trong thống kê của chúng tôi là cơ sở đào tạo Học viện Ngân hàng tại thị xã Sơn Tây khi chỉ có 0,925m²/sinh viên.

Diện tích sàn xây dựng vượt chuẩn

Trong khi quỹ đất các trường còn nhiều hạn chế, việc xây dựng phục vụ đào tạo của các trường được cải thiện đáng kể khi so với chuẩn. Ở tiêu chí diện tích sàn xây dựng, hầu hết các trường hiện đều đạt chuẩn, trên chuẩn.

Tuy nhiên vì chuẩn chỉ có 2,8m² nên việc nhiều trường đạt cũng không có gì lạ. Điều lạ là có một số trường chưa đạt chuẩn này. Đáng chú ý cả ba trường mà chúng tôi thống kê có diện tích sàn dưới chuẩn đều là các trường công lập.

"Yêu cầu chỉ 2,8m² mà nhiều trường kêu tôi thấy cũng lạ. Ở nước ngoài đưa ra người ta cười cho. Ở Bách khoa Hà Nội, diện tích sàn xây dựng đạt 7,1m²/sinh viên, vượt xa so với chuẩn nhưng tôi đánh giá vẫn còn quá chật chội. Không gian trải nghiệm cho sinh viên, làm việc cho giảng viên quá chật chội. Vậy mà 2,8m² mà nhiều trường kêu thì cũng chịu" - ông Vũ Văn Yêm nêu ý kiến.

Giảng viên trình độ tiến sĩ phía Bắc nhiều hơn các vùng khác cộng lại

Tỉ lệ giảng viên đại học có học hàm, học vị tại khu vực Đồng bằng sông Hồng nhiều hơn tất cả các vùng khác cộng lại.