Cô Jian Yunqing, 33 tuổi, từng là nghiên cứu sinh tạm thời tại một phòng thí nghiệm thuộc Đại học Michigan (Mỹ), vừa bị kết án sau vụ bê bối liên quan đến việc mang trái phép nấm độc vào Mỹ.

Theo hồ sơ tòa án, cô Jian bị bắt hồi tháng 6 cùng bạn trai là Liu Zunyong - cả hai bị cáo buộc âm mưu nuôi cấy loại nấm Fusarium graminearum trong phòng thí nghiệm của trường. Đây là mầm bệnh tấn công cây trồng như lúa mì, đại mạch, ngô và lúa, có thể gây thiệt hại nặng cho nông nghiệp.

Năm 2024, cô Liu bị bắt tại sân bay khi mang theo các mẫu vật khả nghi.

Theo báo SCMP, cả hai trước đó đều nghiên cứu về loại nấm này ở Trung Quốc, nơi Fusarium graminearum khá phổ biến tùy điều kiện khí hậu và canh tác. Tuy nhiên việc mang sinh vật này vào Mỹ mà không có giấy phép là vi phạm pháp luật.

Ban đầu, giới chức Mỹ nghi ngờ cô Jian và bạn trai đang thực hiện hành vi "khủng bố nông nghiệp", nhưng sau đó cô Jian bác bỏ cáo buộc và nhận tội buôn lậu.

Giáo sư Roger Innes (Đại học Indiana), người xem xét bằng chứng cho phía bào chữa, khẳng định "không có dấu hiệu nguy hiểm cho nông dân Mỹ hay bất kỳ ai khác". Theo ông, hai nhà nghiên cứu có thể chỉ muốn sử dụng một kính hiển vi đặc biệt trong phòng thí nghiệm Mỹ.

Dù vậy, trợ lý công tố Michael Martin cảnh báo loại nấm này vẫn có thể gây "thiệt hại nghiêm trọng", dù thừa nhận "không có bằng chứng rằng cô Jian có ác ý".

Phía công tố đề nghị mức án 2 năm tù cho cô này, song Thẩm phán Susan DeClercq chỉ tuyên 5 tháng tù, bằng thời gian cô Jian đã thụ án tạm giam.

Xuất hiện tại tòa với xích ở chân và eo, cô Jian xin lỗi: "Tôi đã không tuân thủ quy định vì chịu áp lực phải đạt kết quả nghiên cứu. Công trình của tôi không nhằm gây hại cho ai, mà để bảo vệ mùa màng khỏi dịch bệnh".

Cô Jian cũng thừa nhận từng nhờ đồng nghiệp ở Trung Quốc gửi vật liệu sinh học giấu trong một cuốn sách nhưng bưu kiện này sau đó bị chặn lại tại Mỹ.

Trước khi sang Mỹ, cô Jian là nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học Chiết Giang (Hàng Châu) và từng nhận visa nghiên cứu tại một trường đại học ở Texas. Cô bắt đầu làm việc tại Michigan từ mùa hè 2023.

Hai nhà khoa học Trung Quốc bị cáo buộc đem nấm độc 'khủng bố nông nghiệp' vào Mỹ

Loại nấm được hai nhà khoa học Trung Quốc vận chuyển vào nước Mỹ có tên Fusarium graminearum - một mầm bệnh nguy hiểm gây tổn thất hàng tỉ USD mỗi năm cho ngành nông nghiệp Mỹ.