Nissan chỉ sản xuất trong nước 25%, Honda 26%, trong khi Toyota vẫn giữ mức sản xuất trong nước 45% để bảo vệ việc làm cho người lao động Nhật.

Phóng to

Ông Toyoda - chủ tịch Toyota

Trước đó, ngày 14-7, ông Toyoda - chủ tịch Toyota - khẳng định Toyota được sinh ra và lớn lên tại Nhật, Toyota sẽ không rời bỏ quê hương. Ông đã kêu gọi toàn công ty thực hiện khẩu hiệu “Tất cả vì Toyota, tất cả vì nước Nhật”. Thế nhưng những quy luật khách quan của thời đại “toàn cầu hóa” không cho phép ông hành động theo tình cảm.

Lợi nhuận của Toyota trong quý 1 theo năm tài chính của Nhật (từ tháng 4 đến tháng 6) bị bổ nhào sau khi động đất tàn phá hàng chục nhà máy cung cấp phụ tùng, làm gián đoạn hoạt động sản xuất trên toàn cầu. Lãi ròng của Toyota chỉ còn 15 triệu USD từ 2,2 tỉ USD cùng kỳ năm ngoái.

Công ty báo lỗ trong hoạt động 1,3 tỉ USD so với lãi hoạt động 2,6 tỉ USD cùng kỳ năm trước. Còn doanh số giảm 1/3 còn 1,2 triệu xe do sản xuất bị đình đốn trong nhiều tuần. Tuy nhiên công ty vẫn giữ được lãi ròng 15 triệu USD do thu nhập khác và được hoàn thuế 56 triệu USD.

Sau khi gánh chịu thiên tai, Nissan thiệt hại thấp nhất trong 3 đại gia Nhật, công ty đã công bố lãi ròng từ tháng 4 đến tháng 6 là 1,1 tỉ USD, giảm 20% so với cùng kỳ. Trong khi đó, Honda báo cáo lãi 408 triệu USD, giảm 88%. Toyota bị thiệt hại nặng nhất. Mức thiệt hại của các hãng ôtô Nhật tỉ lệ thuận với sự lệ thuộc vào sản xuất trong nước Nhật (25%, 26%, 45%) không phải là điều ngẫu nhiên.

Trong khi Toyota và các hãng ôtô Nhật sụt giảm lợi nhuận thì Hyundai lại phát triển. Quý 2 Hyundai lãi 2,2 tỉ USD, tăng 37%, thị phần toàn cầu của Hyundai vào năm ngoái 4,6% đã tăng lên 5,2%.

Yoshiaki Kawano, một nhà phân tích của Công ty tư vấn IHS Automotive, nhận định: “Hyundai là một đối thủ mạnh từ trước khi xảy ra động đất, thảm họa xảy ra chỉ tạo thêm cơ hội để họ mở rộng doanh số. Toyota đã phục hồi nhanh hơn dự kiến, nhưng cần phải tung ra nhiều mẫu mã mới để kịp thời cạnh tranh với Hyundai”.

Một đồng yen mạnh gần bằng với thời kỳ Thế chiến thứ II đã làm giảm thu nhập của hàng hóa Nhật khi xuất khẩu. Trong quý 2, tỉ giá yen/USD đã tăng 11% so với so với năm ngoái, hiện đã là 77,18 yen/USD.

Mười lăm lần thay đổi tỉ giá trong năm qua đã làm một chiếc xe có giá bán 20.000 USD giảm đi 300.000 yen hay 3.900 USD lợi nhuận. Một con số rất đáng kể. Do đồng yen mạnh trong quý 1, Toyota đã bị giảm lợi nhuận 648 triệu USD.

Ngoài lợi thế về tỉ giá tiền tệ, Hyundai còn lợi thế về giá nhân công rẻ chỉ bằng một nửa ở Nhật.

Như vậy, lời cam kết của ông Toyoda đã không thể giữ được, lợi ích của công ty và của quốc gia không phải luôn luôn thống nhất. Đó là tính khắc nghiệt của quy luật kinh thế thời kỳ toàn cầu hóa. Người Nhật chắc chắn sẽ thông cảm cho ông.