TikTok mở ra cơ hội cho rapper trẻ nhưng đồng thời đặt ra thách thức: rap có đang bị "nén" thành vài chục giây viral, đánh mất chiều sâu vốn là bản sắc của thể loại?

TikTok là "ông bầu" mới

TikTok đang trở thành một trong những kênh phổ biến nhất để khám phá âm nhạc mới. Thuật toán ưu tiên nội dung ngắn, lặp lại và dễ chia sẻ khiến đoạn hook bắt tai chỉ vài chục giây trở thành một bản nhạc viral.

Tại Việt Nam, nhiều track rap đã bước ra khỏi cộng đồng underground nhờ TikTok. Ví dụ album Đánh đổi của Obito hay các track rap trong album mới của Wrxdie THE WXRDIES... Nhiều rapper trẻ thuộc thế hệ underground như Dangrangto, Teuyungboy, SIXTYUPTOWN, Big Wind, Freaky... cũng nổi lên từ nền tảng này.

Chỉ một đoạn lyric hoặc beat cuốn hút, track của họ đã có thể trở thành "sound trend", xuất hiện trong hàng chục nghìn video TikTok, kéo theo lượng người nghe tăng mạnh trên YouTube, Spotify.

Sự dịch chuyển này gắn với thay đổi lớn trong thị trường nhạc số. Theo Báo cáo tác động âm nhạc của Luminate 2025, "TikTok là động lực chính thúc đẩy việc khám phá âm nhạc, kiếm tiền và thành công trên bảng xếp hạng". Nhiều ca khúc leo hẳn lên top Billboard Hot 100 nhờ TikTok, điển hình là Old Town Road (Lil Nas X).

Tính năng Add to Music App (Thêm vào ứng dụng âm nhạc) của TikTok đã tạo ra hơn 1 tỉ lượt lưu bài hát. Ở Việt Nam, tính năng này của Tik Tok ra mắt cuối năm 2023 càng khẳng định vị thế "ông bầu" mới của thị trường âm nhạc.

Không thể phủ nhận, TikTok đã mở ra cánh cửa mới cho nhiều rapper Việt. Một track underground vốn chỉ vài trăm, vài nghìn người nghe, nay có thể tiếp cận hàng triệu người. Nghệ sĩ dễ dàng kết nối với fan qua trend, các challenge, livestream. Từ TikTok, nhạc rap dễ leo top các bảng xếp hạng nhạc số.

Song điều này cũng cho thấy nhiều vấn đề cần bàn lại. Nếu trước đây rap nổi bật bởi lyric dài, nhiều tầng ý nghĩa, nay chỉ cần một đoạn hook ngắn, dễ nhớ, dễ remix đã đủ viral. 

Nghiên cứu của Học viện Âm nhạc Berklee (Mỹ, 2023) cho thấy để phù hợp với TikTok, nhiều nghệ sĩ đã đưa điệp khúc lên sớm hơn, rút ngắn cấu trúc bài hát và tập trung vào những đoạn "bắt tai".

"Chỉ cần tập trung vào những phần vui nhộn của bài hát, đó chính là công thức" - Rodney Alejandro, trưởng khoa sáng tác nhạc, chia sẻ trên trang Berklee College of Music.

Tờ The Guardian cảnh báo "TikTok đang khiến nhạc sĩ phải sáng tác theo một công thức thị trường, không phải theo sáng tạo thuần túy".

Với rap, vốn chú trọng vào flow và lyric trải dài, nguy cơ "mất chất" càng lớn nếu nghệ sĩ chỉ tập trung vào vài câu viral diễn ra trong vòng 15-30 giây và được cắt ra để làm các video được edit trên ứng dụng Capcut.

Con đường của giới rapper Việt?

Ở Mỹ, ngoài Lil Nas X, nhiều rapper trẻ như Jack Harlow, Doja Cat... cũng tận dụng TikTok nhưng vẫn nỗ lực giữ album có chiều sâu.

Tại Hàn Quốc, ca khúc Any Song của rapper ZICO từng gây "bão" TikTok với điệu nhảy challenge nhưng anh vẫn tiếp tục cho ra những bài hát, album hip hop nghiêm túc. Trong đó có ca khúc SPOT! kết hợp cùng Jennie (BlackPink).

Rapper BE'O với Counting stars hay BIG Naughty viral với các bản collab song vẫn duy trì nền tảng âm nhạc ấn tượng, cân bằng giữa thị trường và nghệ thuật.

TikTok đang góp phần đưa rap Việt đến gần khán giả hơn bao giờ hết nhưng cũng đặt ra bài toán: làm sao để không biến rap thành những đoạn nhạc 30 giây vô thưởng vô phạt?

Con đường phía trước có lẽ sẽ giống quốc tế: vừa tận dụng TikTok để tạo hit ngắn hạn vừa phải đầu tư album, lyrics chất lượng để khẳng định cá tính và giữ cộng đồng fan trung thành.

Với sự trưởng thành của thị trường nhạc số, đây không chỉ là câu chuyện "viral" mà còn là ai đủ bản lĩnh để trở thành nghệ sĩ lâu dài.

Nhạc cổ điển và TikTok

Nếu mở tài khoản của Dàn nhạc London Philharmonic trên TikTok, bạn sẽ thấy ngay một đoạn video ngắn được thu lại trong một buổi luyện tập bản giao hưởng Bốn mùa của Vivaldi.