Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại sứ VN tại Indonesia Hoàng Anh Tuấn cho biết cơ quan này đã gửi công hàm tới Bộ Ngoại giao Indonesia, Tòa án tối cao Indonesia và tòa án cấp vùng Ranai đề nghị nếu không có đủ bằng chứng buộc tội thì phải sớm thả người và tàu về VN. Đại sứ Hoàng Anh Tuấn cho biết đây là lần thứ tư cơ quan ngoại giao VN có công hàm gửi cơ quan đại diện Indonesia để phản ánh về vấn đề này.

Năm thuyền trưởng bị phía Indonesia bắt tạm giam (từ trái sang) Hứa Minh Trung, Cao Văn Hoàng, Lê Thanh Thừa, Lê Thanh Thiện, Lưu Văn Lý tại trại tạm giam Viện công tố tỉnh Natuna. Ảnh: LÊ NAM

Thuyền trưởng Hứa Minh Trung đang đọc lại lời tự bào chữa trong phòng xử án. Ảnh: LÊ NAM

Thuyền trưởng Hứa Minh Trung cầm bản cáo trạng bước ra khỏi phòng xử án. Ảnh: LÊ NAM

Thuyền trưởng Hứa Minh Trung đang (phải) đang cùng luật sư Hà Hải xem xét các tài liệu củng cố cho phần tự bào chữa cho mình trước tòa. Ảnh: LÊ NAM

Công hàm có đoạn "đại sứ quán Việt nam tại Indonesia đã nhận được phản ánh của năm thuyền trưởng đang bị cơ quan chấp pháp Indonesia tạm giữ. Theo các thuyền trưởng này sáng ngày 13-4-2017 khi đang đánh cá trên vùng biển thuộc chủ quyền VN thì bị tàu chấp pháp của Indonesia truy đuổi và bắt giữ. Họ bị giải lên tàu của Indonesia và bị buộc phải ký vào văn bản tiếng nước ngoài mà không được giải thích nội dung chính xác. Sau khi bị giải về đảo Natuna và thông qua phiên dịch họ mới biết văn bản mà họ bị buộc phải ký tên vào tố cáo họ bị bắt khi đang đánh bắt cá trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Indonesia.

Năm thuyền trưởng bị phía Indonesia bắt tạm giam (từ trái sang) Lê Thanh Thiện, Hứa Minh Trung, Lưu Văn Lý, Cao Văn Hoàng, Lê Thanh Thừa (đứng phía sau) bên ngoài trại tạm giam Viện công tố tỉnh Natuna. Ảnh: LÊ NAM

Tại tòa án Ranai, năm thuyền trưởng VN nhận ra các cáo trạng đã phản ánh không chính xác vị trí tọa độ mà họ đã bị bắt giữ. Theo các thuyền trưởng, căn cứ vào vị trí tọa độ được xác định bằng thiết bị định vị vệ tinh (GPS) trên năm tàu cá Việt Nam thì họ đang đánh bắt trong vùng biển thuộc chủ quyền của VN và họ bị oan". Công hàm gửi tới Bộ Ngoại giao Indonesia, Tòa án tối cao Indonesia và tòa án cấp vùng Ranai ngày 7-12 của đại sứ quán VN tại Indonesia đề nghị nếu không có đủ bằng chứng buộc tội thì phải sớm thả người và tàu về VN.

Trước đó, lúc 12h ngày 13-4-2017, năm tàu cá của tỉnh Kiên Giang được cấp phép khai thác ở vùng khơi biển VN tại khu vực cách đông nam Hòn Khoai, Cà Mau 148 - 155 hải lý thì bị lực lượng vũ trang của Indonesia rượt đuổi, vây bắt và cáo buộc đánh bắt cá trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Indonesia.

Cả năm thuyền trưởng đều không thừa nhận cáo trạng của Viện Công tố tỉnh Natuna, Indonesia và kháng cáo. Họ có đơn kêu cứu yêu cầu cơ quan có thẩm quyền Indonesia điều tra, xác định lại tọa độ các tàu cá trước và tại thời điểm bị bắt. Phía Indonesia đã mở các phiên xử khác nhau đối với năm thuyền trưởng này trong tháng 11 và tháng 12 với các cáo buộc khai thác cá trái phép.

Trong phiên xử ngày 29-11 tại đảo Natuna (Indonesia), luật sư bào chữa của thuyền trưởng Hứa Minh Trung, một trong 5 ngư dân kêu oan, đưa ra lập luận và chứng cứ rằng theo cáo trạng, tọa độ 5 tàu cá bị bắt giữ nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) mà Indonesia đơn phương phân định nên không có giá trị pháp lý.

Tuy nhiên, phía công tố Indonesia vẫn giữ nguyên lời buộc tội và cho rằng vùng biển này tuy Indonesia đơn phương tuyên bố nhưng Indonesia có quyền chấp pháp, bắt giữ tàu của ngư dân Việt Nam mà không cần phải có ý kiến của chính phủ Việt Nam.

Tại cuộc họp báo ở Hà Nội chiều 30-11, báo Tuổi Trẻ hỏi Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng quan điểm của Việt Nam về vấn đề này cũng như các biện pháp bảo hộ công dân.

Người Phát ngôn Lê Thị Thu Hằng cho biết ngay sau khi vụ việc xảy ra, theo chỉ đạo của Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia đã làm việc với các cơ quan chức năng Indonesia để 58 ngư dân trên 5 tàu cá nói trên về nước sớm trong ngày 13-6-2017

Ngày 30-11, Bộ Ngoại giao VN gửi công hàm cho Tòa án tối cao Indonesia đề nghị nếu không có bằng chứng buộc tội thì phải sớm thả người và tàu.

Ngày 11-12, dự kiến Tòa án Ranai, tỉnh Natuna sẽ tuyên án với thuyền trưởng Hứa Minh Trung và Cao Văn Hoàng, hai trong số năm thuyền trưởng VN hiện đang bị phía Indonesia bắt giữ trái phép.