Joel Ward (người Mỹ, chuyên gia marketing)

Tôi còn nhớ những ngày cuối tuần được đi đến cửa hàng thức ăn nhanh, không chỉ để ăn uống mà còn vui chơi với bạn bè trong khu trẻ em có nhiều đèn màu rực rỡ, những nhân vật như bước ra từ thế giới hoạt hình. Sau nhiều năm, con số cửa hàng thức ăn nhanh đã tăng lên chóng mặt. Hiện ở Mỹ có hơn 160.000 tiệm cung cấp đa dạng loại thức ăn nhanh, phục vụ 24/24 giờ.

Phóng to

Joel Ward - Ảnh nhân vật cung cấp

Cách ăn uống của tôi có phần thay đổi khi tôi chuyển đến làm việc ở TP.HCM. Trước đó, tôi đã không tin khi nghe nói VN không có những cửa hàng như Burger Kings hay Taco Bells. Các hệ thống cửa hàng thức ăn nhanh chiếm 50% cửa hàng ăn uống của Mỹ nhưng chỉ 1% ở VN, một tỉ lệ còn rất nhỏ cho một nước có dân số thành thị khá lớn. Càng sống ở VN, tôi càng vui vì được “ăn chậm”.

Gần đây báo chí có đưa tin một số “ông lớn” trong ngành công nghiệp thức ăn nhanh thế giới đang ngấp nghé xâm nhập thị trường VN, có khả năng cạnh tranh với những chuỗi cửa hàng cung cấp món ăn truyền thống dinh dưỡng. Chắc hẳn các bạn, những người không sinh ra và sống chung với thức ăn nhanh, tự hỏi tại sao loại hình kinh doanh này phổ biến đến thế? Nó có đem lại những gì mà VN không có?

Chắc chắn nó không ngon như những món các bà, các mẹ thường nấu trong gia đình. Thực phẩm nhanh thường được đông lạnh và chuyên chở một quãng đường khá xa. Làm sao ăn một miếng gà rán trong tiệm thức ăn nhanh có độ tươi như ăn một con gà bạn nuôi trong vườn? Thêm nữa nó còn qua nhiều công đoạn chế biến, ít dinh dưỡng, nhiều dầu mỡ và dễ gây béo phì nếu tiêu thụ thường xuyên.

Sự phổ biến của thức ăn nhanh trong thế giới phương Tây là do giá thành thấp, cả gia đình có thể no bụng chỉ dưới chục đôla. Ở VN, thức ăn nhanh đắt hơn so với ở Mỹ do giá thực phẩm khá cao và các doanh nghiệp phải trả phí đăng ký kinh doanh cho các đơn vị sở hữu thương hiệu.

Tuy nhiên, chuỗi thức ăn nhanh sản sinh rất nhiều lợi nhuận về mặt kinh tế. Dù có tốn phí nhượng quyền và đăng ký kinh doanh, con số thực khách cao có thể đảm bảo nguồn lợi lâu dài.

Không chỉ các doanh nghiệp mà cả thành phố và dân cư đều được lợi. Hình ảnh những cửa hiệu như Starbucks, McDonald’s là biểu tượng của một quốc gia phát triển với nền kinh tế vững mạnh trong tiềm thức nhiều người nước ngoài.

Một trong những ngành công nghiệp chính của VN là du lịch. Với nền văn hóa lâu đời, các di tích lịch sử, ẩm thực phong phú và các kỳ quan thiên nhiên, VN là một điểm đến thú vị với nhiều du khách. Tuy nhiên trên thực tế, nhiều người đi du lịch không phải để tìm hiểu các giá trị văn hóa hay lịch sử một nước. Họ đi du lịch để giải trí, khám phá vùng đất mới nhưng vẫn không thoát khỏi được những thói quen thường ngày. Họ muốn xe buýt thoải mái, một cái nĩa đặt sẵn khi dùng bữa tối và tất nhiên là những món ăn quen thuộc ở nhà, bao gồm cả thức ăn nhanh.

Tôi đã có một thời gian sống ở Thái Lan và nhận ra rằng một phần thành công trong du lịch của họ là đã cung cấp cho du khách một chút “hương vị quê nhà” với hệ thống thức ăn Âu Mỹ rộng khắp. Khách du lịch cảm thấy thỏa mãn, còn những người dân địa phương vẫn có thể duy trì lựa chọn thức ăn truyền thống cho riêng mình. Người dân Bangkok có lẽ không ăn nhiều thức ăn kém dinh dưỡng, nhưng họ chào đón loại hình kinh doanh này.

Đối với khách du lịch là doanh nhân, tuy họ không phải là khách hàng thường xuyên của những chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh nhưng khi nhìn thấy những cửa hàng bánh mì kẹp giống ở quê hương, họ sẽ cảm thấy an tâm rằng đất nước họ đặt chân đến cũng vận hành như ở nhà.

Tôi nghĩ món ăn VN là một trong những món ăn ngon nhất trên thế giới mà tôi có dịp thưởng thức. Tôi đã thử nhiều món lạ, đặc sắc ở đây và cảm thấy thú vị với những khám phá ẩm thực hằng ngày. Là một người nước ngoài sống ở VN, tôi thừa nhận có phần thích thú khi thấy tấm biển “sắp ra mắt” của một cửa hàng hamburger hay quán cà phê quốc tế. Tuy nhiên, thức ăn nhanh không còn là lựa chọn hàng đầu của tôi nữa khi xung quanh còn nhiều món ăn địa phương tươi, giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe hơn.

Chúng ta hãy cứ chờ xem làn sóng thức ăn nhanh đến VN. Ủng hộ những doanh nghiệp trân trọng giá trị truyền thống, hương vị Việt. Còn số còn lại? Hãy đón nhận họ với hai bàn tay rộng mở và một cái miệng đóng kín.