“Thủ thư” Phùng Xuân Trường vui cùng các em nhỏ bên những trang sách - Ảnh: ĐỨC TRIẾT

Lo ngày lũ những đứa trẻ chạy nhảy sẽ dễ dẫn đến những tình huống nguy hiểm như trượt chân ngã, đuối nước..., thư viện cộng đồng Hallo World ở ngay trong thôn đã muốn "giữ chân" các em nhỏ tránh lũ bằng những trang sách như thế.

Cảm hứng từ... lũ

Đến Nhân Lý sau ngày lũ, tôi gặp những đứa trẻ say sưa chụm đầu bên những trang sách ở thư viện Hallo World. 

Là độc giả siêng nhất của thư viện, cô bé Khánh Huyền (lớp 4 Trường tiểu học Nhân Lý) kể: "Lúc trước vào ngày nước lũ, chúng em chỉ biết quanh quẩn trong nhà hoặc ở nơi sơ tán, rất buồn.

Vậy nhưng từ lần nước lũ hồi tháng 10 năm ngoái rồi đến mùa lũ vừa rồi, ngày nào chúng em cũng được mượn và đổi trả sách từ những chiếc thuyền chở sách của thư viện Hallo World. Dường như thư viện đang ở ngay tại nhà chúng em vậy...".

Cũng vào đúng ngày nước lũ tràn về (tháng 10-2017), anh Nguyễn Quốc Tuấn - đồng sáng lập thư viện Hallo World - đã tìm đến nhà anh Phùng Xuân Trường - người vẫn được những đứa trẻ trong làng, trong xã gọi là "thầy giáo Trường", dù anh mới chỉ học hết lớp 8 và chưa từng một lần chính thức đứng trên bục giảng - để đề xuất ý tưởng lập tủ sách cho trẻ con trong làng.

Thế là thư viện Hallo World ra đời, chạy thử nghiệm từ ngày 1-1-2018 và chính thức được xã Nam Phương Tiến cấp giấy phép hoạt động từ ngày 16-3-2018.

Anh Phùng Xuân Trường kể rằng cảm hứng thành lập Hallo World đã được bắt nguồn từ... lũ. 

Ngay lúc lớn lên, anh luôn ám ảnh những ngày nước lũ thường bủa vây thôn xóm vì Nhân Lý là rốn lũ của xã Nam Phương Tiến. Lũ lên là điện bị cắt. Trẻ em trong thôn nghỉ học gần như "cuồng chân" trong bốn bức tường...

"Đã có không ít em nghịch nước rồi chẳng may sẩy chân đuối nước rất thương tâm. Hoàn cảnh đó đã khiến tôi nảy ra ý định phải làm việc gì đó "giữ chân" các em. Hồi VTV3 về thực hiện chương trình Điều ước thứ 7 năm 2015, tôi từng ước có một tủ sách dành cho các em nhỏ và đã toại nguyện.

Nhà tôi lúc đó trở thành nơi các em tụ tập đọc sách. Hồi năm ngoái bạn Nguyễn Quốc Tuấn ghé qua nhà tôi tiếp tục nêu ý tưởng thành lập một thư viện cho các em. Hallo World đã ra đời ngay tại nhà tôi như thế" - anh Phùng Xuân Trường chia sẻ.

Vừa mới tròn 4 tháng tuổi, Hallo World đã "đón" trận lũ lịch sử kéo dài từ cuối tháng 7 sang đến đầu tháng 8 vừa qua. Lúc nước mới lên xăm xắp mặt ngõ, thư viện vẫn mở cửa đón các độc giả nhí. Nhiều bạn nhỏ xắn quần lội nước sang đọc sách.

Sang ngày 22-7, thư viện phải đóng cửa vì nước ngập quá sâu, thậm chí dâng đến ngang tường nhà anh Trường. Nhưng không vì thế mà các tình nguyện viên của Hallo World chịu để sách nằm không. Theo con thuyền nhỏ, sách vẫn được mang đến tận tay cho những đứa trẻ...

"Thủ thư" đặc biệt

Bị mắc bệnh thoái hóa cơ, dần dần chân, tay co quắp lại khi vừa học hết lớp 8, anh Phùng Xuân Trường (sinh năm 1979) đành nghỉ học ở lớp. Ở nhà quanh bốn bức tường, anh buồn nản, đề nghị bố mẹ vượt ao, làm nhà quay ra mặt ngõ để anh có thể cọc cạch bán hàng xén kiếm sống.

Cũng chính từ đây, anh Trường đã nghĩ ra cách viết bằng miệng để... ghi nợ. Sau những tháng ngày luyện tập không biết mệt mỏi, cuối cùng răng anh đã giữ được bút còn cổ thì nhịp nhàng đưa bút, không những nhanh mà chữ còn rất đẹp và bay bổng.

Tìm được niềm vui cho mình, anh Trường lại nghĩ đến những đứa trẻ nghèo trong làng không có ai kèm cặp việc học hành. Thế là anh "rủ rê" đám trẻ quanh nhà sang dạy viết chữ, dạy đọc và làm toán miễn phí vào bất kỳ thời gian nào chúng rảnh.

Thấy thầy Trường tận tâm dạy trẻ, 8 năm nay, nhiều người ở làng bên cũng đưa con sang theo học. Có bạn không thể học theo kịp các bạn ở lớp nhưng khi sang thầy Trường kèm cặp đã biết đọc, biết viết. 

Cũng có khi thấy bạn nào khuyết tật trong làng không có cơ hội đến trường, thầy Trường liền chủ động rủ đến nhà dạy học.

Năm qua, thêm thư viện Hallo World được mở, ngôi nhà của anh Trường lúc nào cũng ăm ắp tiếng trẻ thơ. Ngồi trên xe lăn, anh Trường vừa là thầy vừa là "thủ thư" của đám trẻ.

Sau giờ học viết chữ, học đọc, học làm toán cùng thầy Trường, các em lại vội vã tìm đến những trang sách trên giá cũng như nhận những bộ sách giáo khoa cho năm học mới được thư viện tặng.

Dạy cho bọn trẻ biết cách cùng sử dụng sách nên "thủ thư" Trường nhàn nhã để mặc các em bày bừa sách rồi đến cuối buổi em nào cũng biết cách xếp sách ngăn nắp vào những tủ sách: khoa học, địa lý, truyện tranh, hạt giống tâm hồn, sách giáo dục tâm lý, giới tính...

Gầy dựng tình yêu sách

Nhẩn nha phân loại sách được quyên góp từ bạn bè, các cá nhân và tổ chức xã hội gửi tặng thư viện, anh Trường bảo những đứa trẻ ở làng quê nhiều khi muốn đọc sách mà không có điều kiện, thế nên không thể trách bọn trẻ lúc lớn lên thờ ơ với sách.

Điều người lớn cần làm là ngay từ nhỏ hãy gầy dựng dần tình yêu sách cho trẻ. Tất nhiên, không phải cứ đưa sách cho trẻ là trẻ sẽ đọc mà còn phải tìm cách "dụ dỗ" chúng bước vào thế giới sách.

Chẳng thế mà vừa mới thành lập, anh Trường cùng anh Tuấn và một số tình nguyện viên tự bỏ tiền túi để tổ chức thi vẽ tranh kể về ước mơ của em; tết ấm yêu thương; rồi thì chủ nhật nào cũng có buổi "Đọc sách kể chuyện"; trong mấy tháng hè vừa rồi còn có cả hội thao, trại hè tiếng Anh...

Chưa dừng lại với những việc đang làm, anh Trường bảo mình cũng như các thành viên thường trực của Hallo World như anh Tuấn hay Lương còn phải cố gắng nhiều hơn nữa để "sách được sống" - nghĩa là sách phải có người đọc chứ không phải cất kỹ trong kho.

Vì vậy, anh mong ước thư viện quyên góp được thêm nhiều đầu sách để tiếp tục mở các tủ sách vệ tinh đặt ở các thôn của xã. 

Hay như trước khi lũ tràn về, thư viện đã kịp đóng gói 7 bao sách với hơn 1.000 cuốn sách giáo khoa từ kho sách được bạn bè, cộng đồng quyên tặng thư viện để gửi tới các em nhỏ vùng Tây Bắc Tổ quốc...

Sức khỏe của anh Trường yếu dần. Tính trước chuyện sức khỏe của mình, anh đã "lên kế hoạch" khi không thể làm "thủ thư" sẽ gửi thư viện đến nhà văn hóa hoặc đình làng nhờ các cụ trong làng "tiếp sức" giúp.

"Tôi rất muốn thư viện còn là nơi bà con nông dân tìm đến nếu như có thêm tủ sách về pháp luật, về nông nghiệp... Và tôi còn một niềm mong mỏi nữa là các tình nguyện viên giỏi ngoại ngữ, nhất là tình nguyện viên nước ngoài hãy đến với chúng tôi, giúp các em học sinh ở vùng quê nghèo này có được chút vốn tiếng Anh để các em đỡ bị lạc hậu với thời cuộc" - trước khi chia tay, anh Trường còn gửi gắm với tôi điều đó.

Cộng đồng tiếp sức

Sách của thư viện cộng đồng Hallo World “trốn nhà” đi chơi trong những ngày lũ - Ảnh: Thư viện Hallo World

Cách làm của Hallo World đang ngày càng được nhiều tình nguyện viên chung tay góp sức vào từng hoạt động cụ thể. Nhiều tổ chức, cá nhân ở nhiều nơi đã tìm đến ủng hộ sách, bút, văn phòng phẩm, chút ít tiền...

Bà con trong thôn Nhân Lý thì ủng hộ những nhu yếu phẩm như dưa leo, gạo, nước uống...; thầy Hiệp ở Trường THPT Chúc Động (xã Tốt Động) thì gửi thịt heo và đậu phụ... khi Hallo World tổ chức các hoạt động hè.

"Chúng tôi là nông dân nên sản xuất được gì ngon liền mang sang ủng hộ thầy Trường, ủng hộ thư viện. Thầy ấy khuyết tật tay chân nhưng tâm hồn thầy thật rộng mở.

Từ khi thầy Trường mở lớp dạy học, mở thư viện, những đứa trẻ ở thôn có chỗ vui chơi, sinh hoạt nên chúng vừa học tập tiến bộ hơn vừa chăm ngoan hơn" - mang 18kg dưa leo vừa mới thu hoạch sang ủng hộ thầy Trường, bà Nguyễn Thị Tời nói.

Thư viện của 'Hai lúa'

TTO - Hàng chục năm nay, ông Huỳnh Tấn Hưng (Tư Hưng, 56 tuổi, xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long) cất công giúp bà con trong vùng mở mang tri thức bằng những cuốn sách mang đậm nghĩa tình.