Từ thực tế này đặt ra vấn đề cần có các giải pháp nâng cao chất lượng cũng như thu hút người giỏi, cán bộ chất lượng cao, chuyên sâu về cấp xã để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.

Một số nơi thiếu cán bộ có trình độ chuyên môn

Theo thông tin từ Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk, sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp cần yêu cầu về chất lượng đội ngũ tăng cao, đòi hỏi mỗi cán bộ, công chức phải đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ hơn.

Tuy nhiên ở một số địa phương, nhất là vùng sâu, vùng xa, nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế; một số lĩnh vực còn xảy ra tình trạng thiếu hụt cục bộ cán bộ chuyên môn sâu, như công nghệ thông tin, khoa học công nghệ, y tế...

Một số địa phương bố trí công chức các phòng chuyên môn chưa phù hợp với yêu cầu công tác, do đó các phòng chuyên môn còn lúng túng trong công tác tham mưu, giải quyết công việc chuyên môn từ cấp huyện chuyển về cấp xã.

Sở Nội vụ tỉnh Nghệ An cũng nêu thực tế chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức xã không đồng đều, cần thời gian làm quen, thích ứng và phân công nhiệm vụ phù hợp với năng lực, sở trường. 

Một số xã phường hiện nay còn thiếu nhân sự có trình độ đào tạo, kinh nghiệm quản lý nhà nước về lĩnh vực y tế, giáo dục, khoa học công nghệ dẫn tới khó khăn trong quá trình tham mưu, triển khai thực hiện nhiệm vụ. 

Còn tình trạng cán bộ, công chức thừa - thiếu cục bộ giữa các xã, nhất là các xã vùng sâu, vùng xa...

Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) cũng cho biết bên cạnh những kết quả đạt được, qua theo dõi, tổng hợp từ các báo cáo, phản ánh, kiến nghị của các địa phương cho thấy quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp bước đầu còn có những hạn chế, khó khăn, vướng mắc.

Trong đó về chất lượng nguồn nhân lực, số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức được bố trí chưa đồng đều giữa các đơn vị hành chính cấp xã. 

Một số nơi thiếu cán bộ có trình độ chuyên môn trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, địa chính, tài chính, pháp lý... 

Một số công chức, nhất là ở bộ phận một cửa của trung tâm phục vụ hành chính công còn lúng túng trong tiếp cận quy trình xử lý hồ sơ dịch vụ công trực tuyến...

Nghiên cứu các cơ chế đột phá về thu nhập, chế độ ưu đãi

Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên thứ trưởng Bộ Nội vụ, cho rằng thực tế sau khi tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp, cùng với số cán bộ hiện có, số cán bộ từ tỉnh, huyện (cũ) bổ sung cho cấp xã cơ bản đảm bảo yêu cầu.

Tuy nhiên, việc thiếu ở đây là thiếu các cán bộ có kinh nghiệm, chuyên môn sâu để thực hiện các nhiệm vụ tại cơ sở. Để giải quyết vấn đề này, theo ông Dĩnh, cần có giải pháp tổng thể và linh hoạt, gồm cả ngắn hạn và dài hạn. 

Có thể tính đến kết hợp giải pháp tối ưu bộ máy, đào tạo cán bộ tại chỗ, tăng cường ứng dụng công nghệ. Đồng thời sắp xếp lại vị trí việc làm, giảm bớt vị trí việc làm không còn phù hợp hoặc đang bị chồng chéo; có thể luân chuyển luân phiên nhân sự từ cấp tỉnh xuống để tăng cường đội ngũ trong một thời gian nhất định.

Điều này giúp không tăng biên chế, nhưng tăng hiệu quả. Bên cạnh tăng cường cán bộ cũng cần đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức hiện có bằng cách tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu cho nhóm đối tượng là trưởng các phòng, ban, nhóm cán bộ, công chức chuyên môn sâu của cấp xã...

Về lâu dài, cần có các giải pháp đánh giá, sàng lọc cán bộ, đưa những cán bộ không làm được việc ra khỏi hệ thống và thực hiện chủ trương tuyển dụng, bổ sung người giỏi về cho cấp xã. 

Ông Dĩnh chỉ rõ hiện nay còn có một số rào cản khiến khó thu thút người giỏi về cấp xã là chế độ đãi ngộ, điều kiện làm việc. 

Ở các xã vùng sâu, vùng xa, cán bộ trẻ phải đối mặt với điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, đi lại khó khăn, văn hóa địa phương... 

Thu nhập không đủ để duy trì cuộc sống, thiếu cơ hội phát triển nghề nghiệp, cơ hội học tập, nâng cao trình độ. Trong khi đó, công việc ở cấp xã hiện nay lại lớn, nhiều đầu việc phát sinh...

Do đó cần có cơ chế, chính sách đột phá để thu hút người giỏi về cấp xã. Trong đó hiện chủ tịch UBND cấp xã đã được giao nhiều quyền, kể cả liên quan tuyển dụng, quản lý, bổ nhiệm cán bộ thuộc cấp của mình quản lý.

Vì vậy có thể cho người đứng đầu địa phương được linh hoạt trong việc thực hiện cơ chế tuyển dụng, cơ chế đãi ngộ đột phá về tài chính để hỗ trợ nhân tài được hưởng mức lương cao, thu hút họ về xã theo nguồn lực của từng địa phương. 

Bổ sung cơ chế ký kết hợp đồng tự chủ, chi trả lương, phụ cấp từ ngân sách địa phương, kết hợp trung ương hỗ trợ người có tài năng theo từng dự án, công việc quan trọng và được đánh giá bởi hiệu quả công việc...

Huế lên kế hoạch sát hạch đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã

TP Huế đang nghiên cứu, xây dựng kế hoạch tổ chức tập huấn, sát hạch cán bộ, công chức cấp xã để làm cơ sở cho việc bố trí lại đội ngũ.